Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Kiedy jest niezbędny? Oto jak go napisać

Śmierć bliskiej osoby wiąże się z koniecznością uregulowania spraw związanych z dziedziczeniem. Spadkobiercy mają możliwość złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku do sądu. W ten sposób mogą potwierdzić swoje prawa do majątku po zmarłym.

Publikacja: 07.11.2024 06:21

Złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest niezbędne, aby móc zarządzać majątkiem po zmarły

Złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest niezbędne, aby móc zarządzać majątkiem po zmarłym

Foto: Adobe Stock

Sądowe postępowanie o stwierdzeniu nabycia spadku nie jest jedynym rozwiązaniem. Szybszą opcją, ale w niektórych sytuacjach niemożliwą do zrealizowania, jest sporządzenie aktu stwierdzenia dziedziczenia u notariusza. Wymaga ona jednak, aby u notariusza jednocześnie stawili się wszyscy spadkobiercy ustawowi oraz testamentowi.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Kto może go złożyć i w jakim celu?

Stwierdzenie nabycia spadku jest niezbędne spadkobiercy do dysponowania majątkiem, który odziedziczył po zmarłym. Dokument poświadczający prawa do spadku jest potrzebny m.in. podczas wypłacania środków pieniężnych z rachunku bankowego zmarłej osoby oraz w celu sprzedaży odziedziczonej nieruchomości.

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku? W myśl art. 1025 §1 Kodeksu cywilnego „Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę”. Interes prawny należy z kolei rozumieć jako obiektywną potrzebę wszczęcia postępowania. Pojęcie osoby mającej interes do złożenia wniosku pokrywa się z zakresem „zainteresowanego”, o którym mówi art. 679 §2 Kodeksu postępowania cywilnego. W praktyce osobą zainteresowaną jest spadkobierca lub jego następcy prawni. Osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku są także osoby uprawnione do zachowku, zapisobiercy (również z tytułu zapisu windykacyjnego), zapisobierca dalszy, nabywca spadku (udziału spadkowego) oraz wierzyciele spadkodawcy.

Czytaj więcej

Kogo i w jakich przypadkach można wydziedziczyć? Ten zapis jest kluczowy

Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku to pismo wszczynające postępowanie, dlatego też powinien odpowiadać wymogom formalnym dotyczącym pism procesowych. Brak wszystkich wymaganych załączników lub pominięcie pewnych informacji będzie skutkować wstrzymaniem dalszego biegu pisma. W takim przypadku sąd wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych. Termin na ich uzupełnienie wynosi 7 dni od daty otrzymania wezwania. Jakie informacje muszą znaleźć się we wniosku?

  • Miejscowość, data sporządzenia wniosku. Oznaczenie sądu, do którego jest kierowany wniosek. Oznaczenie rodzaju pisma (Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku).
  • Oznaczenie wnioskodawcy: Imię i nazwisko wnioskodawcy, adres zamieszkania oraz numer PESEL.
  • Oznaczenie uczestników: Imiona i nazwiska oraz adresy zamieszkania wszystkich osób, które potencjalnie są spadkobiercami ustawowymi i testamentowymi. Jeśli jest to możliwe, należy podać również ich numery PESEL. Poza tym trzeba podać, kim dana osoba była dla spadkodawcy (np. mąż, syn). Jeśli któryś ze spadkobierców nie żyje w chwili wniesienia sprawy, konieczne jest podanie jego następców prawnych. W przypadku spadkobierców małoletnich (poniżej 18. roku życia), należy wspomnieć o ich wieku we wniosku, a dodatkowo wskazać przedstawiciela ustawowego, czyli rodzica lub opiekuna prawnego.
  • Treść żądania wniosku: np. wnoszę o stwierdzenie nabycia spadku po (imię i nazwisko spadkodawcy) zmarłym w dniu (data śmierci), przed śmiercią zamieszkałym w (miejscowości i dokładny ostatni adres miejsca zamieszkania zmarłego) na podstawie: (ustawy lub testamentu).
  • W uzasadnieniu: Informacja o tym, czy zmarły pozostawił po sobie żonę/męża oraz dzieci (z podaniem imion i nazwisk), w przypadku braku małżonka i dzieci, należy podać imiona i nazwiska rodzeństwa i/lub rodziców. W uzasadnieniu musi też znaleźć się informacja o pozostawieniu testamentu (lub nie), miejscu jego pozostawienia oraz o wskazanych w nim spadkobiercach, informacja o tym, czy w skład majątku wchodzi gospodarstwo rolne (jeśli tak, należy podać adres i jego powierzchnię).
  • Własnoręczny podpis wnioskodawcy.

Czytaj więcej

Jak spisać testament, aby był ważny? Ile kosztuje testament notarialny?

Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego (wydział cywilny) właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeśli nie da się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania, dokument kierujemy do sądu właściwego dla miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W przypadku braku takiego miejsca, wniosek składa się do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie.

Zgodnie z art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, „spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy”, a „spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku”. Oznacza to, że wniosek o stwierdzenie nabycia spadku można złożyć bezpośrednio po śmierci spadkodawcy. Nie ma terminu, który ograniczałby możliwość wystąpienia z wnioskiem, bowiem w tym przypadku nie występuje przedawnienie. W myśl art. 1026 Kodeksu cywilnego „stwierdzenie nabycia spadku oraz poświadczenie dziedziczenia nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku”. Oznacza to, że sąd nie wyda postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przed upływem tego terminu, chyba że wszyscy spadkobiercy złożą wspomniane oświadczenia.

Czytaj więcej

Prawa i obowiązki działkowców. W tych przypadkach wygasa prawo do działki ROD

Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?

Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć szereg dokumentów. Mają one potwierdzać istnienie faktów, o których mowa w treści wniosku. O jakich dokumentach mowa?

  • Odpis aktu zgonu spadkodawcy.
  • Odpisy aktów urodzenia wszystkich osób biorących udział w postępowaniu (spadkobiercy oraz osoby, na rzecz których spadkodawca ustanowił zapis windykacyjny) - dotyczy osób, które nie zmieniły nazwiska w związku z zawarciem związku małżeńskiego. W przypadku zmiany nazwiska należy dołączyć odpisy aktu małżeństwa spadkobierców. Wnioskodawca musi dołączyć swój akt urodzenia lub akt małżeństwa oraz odpowiednie akty pozostałych uczestników postępowania, o ile jest w posiadaniu tych dokumentów.
  • Odpis aktu małżeństwa zmarłego (jeśli żyje małżonek spadkodawcy).
  • Odpis aktu zgonu spadkobiercy oraz odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia (te dokumenty są obowiązkowe, jeśli wnioskodawcą jest następca prawny spadkobiercy).
  • Odpis testamentu (jeśli był sporządzony) w formie aktu notarialnego lub oryginał w przypadku testamentu pisemnego. Wnioskodawca, który nie ma dostępu do testamentu, może wskazać, gdzie według jego wiedzy taki testament się znajduje. Wnioskodawca powinien przedstawić wszystkie testamenty, które spadkodawca sporządził za życia, nawet te odwołane.
  • Oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, wyrok stwierdzający niegodność dziedziczenia, umowa zrzeczenia się dziedziczenia po spadkodawcy (jeśli wnioskodawca posiada takowe dokumenty).
  • Kopie wniosku i załączników dla każdego uczestnika wymienionego we wniosku (w tym jedna kopia dla wnioskodawcy). 
  • Dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 100 zł i dowód uiszczenia opłaty za wpis w Rejestrze Spadkowym w wysokości 5 zł.

Wymienione wyżej dokumenty będące aktami stanu cywilnego mają potwierdzić spokrewnienie uczestników postępowania. Jeśli stwierdzenie nabycia spadku ma nastąpić przed upływem 6 miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, każdy ze spadkobierców musi uiścić dodatkowe 100 zł tytułem opłaty sądowej od oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Długość trwania postępowania o stwierdzenie nabycia spadku zależy m.in. od tego, czy wnioskodawca prawidłowo złożył wniosek i dołączył do niego wszystkie wymagane dokumenty. Jeśli tak, sąd od razu przejdzie do drugiego etapu postępowania, czyli rozprawy. Kolejną kwestią wpływającą na długość postępowania jest to, czy spadkodawca pozostawił po sobie testament, czy jest on ważny oraz czy istnieją wątpliwości co do osoby spadkobiercy. Jeśli między spadkobiercami istnieje spór, postępowanie może trwać nawet kilka lat. 

Sądowe postępowanie o stwierdzeniu nabycia spadku nie jest jedynym rozwiązaniem. Szybszą opcją, ale w niektórych sytuacjach niemożliwą do zrealizowania, jest sporządzenie aktu stwierdzenia dziedziczenia u notariusza. Wymaga ona jednak, aby u notariusza jednocześnie stawili się wszyscy spadkobiercy ustawowi oraz testamentowi.

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Kto może go złożyć i w jakim celu?

Pozostało 96% artykułu
Praca, Emerytury i renty
„Czy jestem inną wdową?” Do ministerstwa wpłynęła petycja w sprawie renty wdowiej
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł