Spadkodawca ma prawo powołać do dziedziczenia dowolną osobę, a także wskazać w treści testamentu, że nie chce, aby konkretny członek rodziny dziedziczył po nim majątek. Takie rozwiązania nie pozbawiają jednak spadkobiercy prawa do zachowku, czyli do określonych korzyści majątkowych ze spadku, mimo nieuwzględnienia w testamencie. Sposobem na całkowite odsunięcie danej osoby od majątku jest instytucja wydziedziczenia.
Na czym polega wydziedziczenie?
Prof. Mariusz Załucki w wypowiedzi dla Prawo.pl wskazuje na istnienie w prawie spadkowym dwóch instytucji - wydziedziczenia i niegodności dziedziczenia. Służą one zachowaniu najwyższej wartości prawa spadkowego, czyli woli spadkodawcy. Choć wzajemnie się uzupełniają, są między nimi różnice. Wydziedziczenie jest wynikiem woli spadkodawcy, który decyzję o pozbawieniu danej osoby prawa do zachowku podejmuje jeszcze za życia i zapisuje ją w testamencie. Niegodność dziedziczenia działa z kolei dopiero po śmierci spadkodawcy, gdy nie może on już dokonać żadnych zmian w testamencie.
Przepisanie całości majątku na jedną osobę nie oznacza, że pozostali członkowie rodziny zostali wydziedziczeni. W takiej sytuacji należy się im bowiem zachowek od osoby, która otrzymała spadek. Wydziedziczenie powoduje z kolei, że krewny nie może domagać się rekompensaty. Oznacza to, że nie tylko przestaje być spadkobiercą, ale również zostaje pozbawiony przysługującego mu prawa do zachowku. Wydziedziczyć można zarówno zstępnych, jak i małżonka oraz rodziców.
Czytaj więcej
Testament to sposób na rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci. Jak spisać go poprawnie? Z jakimi kosztami trzeba się liczyć, jeśli zdecydujemy się na sporządzenie testamentu notarialnego? Które błędy sprawią, że dokument może być uznany za nieważny?
Kiedy można wydziedziczyć członka rodziny?
Ze względu na to, że wydziedziczenie ma bardzo poważne skutki, musi opierać się na przewidzianych przez przepisy prawa spadkowego przesłankach. Spadkodawca nie może zatem podjąć takiej decyzji wedle własnego uznania. Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego „spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
