Będzie alternatywa nie tylko dla mięsa. Biznes „zabarwiony” jest na zielono

Na rynek wchodzą towary spożywcze mogące zastąpić te, których produkcja zanieczyszcza środowisko; dziś biznes „zabarwiony” jest na zielono – podkreśla dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska, wspólniczka i współzałożycielka Centrum Prawa Żywnościowego i Produktowego.

Publikacja: 26.07.2024 07:30

Będzie alternatywa nie tylko dla mięsa. Biznes „zabarwiony” jest na zielono

Foto: Adobe Stock

Czy na polskim rynku żywnościowym jest miejsce na innowacje, wynalazki i nowe rozwiązania?

Jako prawniczka doradzająca firmom działającym w tej branży mogę powiedzieć, że z całą pewnością jest. Śledząc to, co dzieje się na rynku zagranicznym – zarówno europejskim, jak i światowym – zauważam, że działającym na nich firmom nie tylko dotrzymujemy kroku, ale też w niektórych dziedzinach wręcz przodujemy.

Działamy na rzecz polepszenia nie tylko kolejnych etapów produkcji, czyli przetwórstwa, ale też rolnictwa. Wiemy, jak ważne jest przeciwdziałanie marnowaniu żywności i np. producenci coraz częściej wykorzystują w innowacyjny sposób powstałe przy produkcji produkty uboczne; udoskonalamy logistykę, czyniąc ją mniej emisyjną, tworzymy nowe systemy informatyczne, które pozwalają na śledzenie produktu i jego surowców „od pola do stołu”, ulepszamy sposób komunikacji z konsumentem, umożliwiając mu „krojony na wymiar” wybór. Firmy korzystają też ze sztucznej inteligencji i innych nowości technologicznych. Sama uczestniczę w programie akceleracyjnym dla start-upów foodtech.ac w branży foodowej, więc mam okazję obserwować, na czym dziś koncentrują się młodzi ludzie.

Wspólnym elementem ich działań jest dbałość o zrównoważony rozwój, planetę i klimat. Wszystkie te pomysły wcielane są w życie w różnych obszarach – od nowych produktów, po automatyczne systemy delivery, czyli dostarczania żywności i wykorzystywanie odpadów. Mocnym trendem rynkowym jest też szukanie alternatyw dla tradycyjnych towarów, których produkcja ma duży, często negatywny wpływ na środowisko, na przykład mięsa. W programie tym jak w soczewce skupiają się nowe trendy i nadchodzące zmiany, a oddalona energia uczestniczących w nim młodych ludzi jest ogromna.

Jakie rozwiązania ze światowych i europejskich rynków mogłyby stać się dla nich inspiracją?

Od razu przychodzi mi do głowy mięso komórkowe, które chyba dzisiaj jest w światowej czołówce foodowych innowacji. W Singapurze można już je kupić w wybranych miejscach, Stany Zjednoczone potwierdzają jego bezpieczeństwo. W Polsce zajmuje się tym firma LabFarm, i choć wciąż jest jeszcze na etapie projektowym, to trzeba pamiętać, że część krajów nawet nie podejmuje podobnych badań. W Europie, na przykład we Włoszech, wprowadzono wręcz zakaz produkcji i obrotu mięsem komórkowym. Innym przykładem innowacji jest tzw. białko z wody, powietrza i elektryczności Solein. Szukając alternatyw dla tych tradycyjnych produktów, wykorzystujemy też algi, minerały czy procesy fermentacji.

A jakie bariery można napotkać w polskim i unijnym prawie, chcąc działać innowacyjnie w branży foodowej?

Przestrzegać trzeba przede wszystkim przepisów unijnego rozporządzenia dotyczącego nowej żywności (tzw. novel food). W skrócie stanowi ono, że każdy produkt wprowadzony do obrotu w UE przed 15 maja 1997 r. musi zostać przebadany i zatwierdzony przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i zatwierdzony przez Komisję Europejską, a następnie wpisany na specjalną listę. Nieco inna procedura obowiązuje w przypadku produktów sprowadzanych spoza Unii, z długą historią spożycia. Cały czas pojawiają się jakieś nowości promowane jako superfood, zwłaszcza składniki roślinne. Parę lat temu furorę robiły np. nasiona chia, które właśnie kwalifikują się w Unii jako novel food. W tej procedurze wprowadzone do obrotu są także owady. Prawnie wiele się dzieje także w kwestii nazewnictwa, np. roślinnych zamienników mięsa. Francuzi i Włosi wprowadzili na przykład ograniczenie możliwości używania dla nich nazw produktów tradycyjnie zarezerwowanych dla produktów mięsnych.

Obecnie czekamy na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który orzeknie, czy państwa członkowskie mogą w ogóle wprowadzać takie regulacje, a jeśli tak – to w jakim zakresie.

Orzeczenie wskaże, czy można zadbać o to, by konsument nie był wprowadzany w błąd w sposób inny niż zakazywanie. Dodatkowe ograniczenia pojawiają się także na poziomie handlu. Choć dzisiaj kraje unijne dopuszczają sprzedaż produktów z owadami, to właśnie Włosi ograniczyli handel nimi – wydzielają na nie osobne półki i wymagają odpowiedniego ich oznakowania.

Mówi pani o dynamicznie zmieniającym się rynku. Czy przepisy nadążają za tą rewolucją?

Prawo zazwyczaj nie nadąża za biznesem. Dobrym przykładem na to jest sztuczna inteligencja. W branży foodowej z tym nadążaniem jest lepiej, ale wciąż jeszcze są obszary, które wymagają aktualizacji. Zdarza się, że przepisy, które były wprowadzane w przeszłości, nie przystają do nowej rynkowej rzeczywistości. Myślę tu przykładowo o regulacjach ograniczających wykorzystywanie powstających przy produkcji produktów ubocznych, które mogłyby zostać ponownie użyte, przekwalifikowane na inne towary. A te z kolei wykorzystane do produkcji żywności, paszy czy kosmetyków.

Rzeczywistość wykreowała potrzebę nadążania za zmianami, a te dzisiaj zachodzą w dużym stopniu pod sztandarem zrównoważonego rozwoju. Bez wątpienia biznes jest dziś „zabarwiony” na zielono, co w ogromnej mierze jest właśnie wynikiem nowych regulacji, z Europejskim Zielonym ładem na czele. Inną kwestią jest, na ile biznes nadąża za tymi prawnymi zmianami.

Czytaj więcej

Czy na polskim rynku żywnościowym jest miejsce na innowacje, wynalazki i nowe rozwiązania?

Jako prawniczka doradzająca firmom działającym w tej branży mogę powiedzieć, że z całą pewnością jest. Śledząc to, co dzieje się na rynku zagranicznym – zarówno europejskim, jak i światowym – zauważam, że działającym na nich firmom nie tylko dotrzymujemy kroku, ale też w niektórych dziedzinach wręcz przodujemy.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Myśliwi kontra właściciele gruntów. Rząd chce chronić prawo własności
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Edukacja i wychowanie
Resort edukacji przygotowuje szkoły na upały. Będą nowe przepisy
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Sądy i trybunały
Czas na reformę. Rząd odkrywa karty w sprawie Sądu Najwyższego i neosędziów
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki