Pełnomocnik z urzędu może skarżyć zbyt niską zapłatę. Ważna uchwała Sądu Najwyższego

W razie przyznania adwokatowi z urzędu kosztów pomocy prawnej udzielonej stronie procesu jedynie w części, sąd oddala ten wniosek w pozostałym zakresie. Dzięki temu oddaleniu pełnomocnik będzie mógł odwołać się do wyższej instancji.

Publikacja: 10.04.2025 15:40

Pełnomocnik z urzędu może skarżyć zbyt niską zapłatę. Ważna uchwała Sądu Najwyższego

Foto: Adobe Stock

To sedno czwartkowej uchwały Sądu Najwyższego.

Zapadła ona na kanwie sprawy o zapłatę, w której Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie ustanowił adwokatkę K. pełnomocnikiem z urzędu dla pozwanej. Choć prawniczka wnosiła o zastosowanie przy określaniu jej wynagrodzenia stawki maksymalnej, wynoszącej 150 proc. podstawy, ze względu na stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy, SR przyznał jej 3690 zł według zwykłej stawki.

Czytaj więcej

IIe czasu na dochodzenie zapłaty dla adwokata z urzędu? SN odpowiada

Za niskie wynagrodzenie dla pełnomocnika. Co zrobiła niezadowolona adwokatka?

Niezadowolona adwokatka wystąpiła o uzasadnienie tego postanowienia. Prezes sądu poinformował ją jednak, że sporządzenie go jest niemożliwe z powodu długotrwałej nieobecności sędziego, który wydał postanowienie. Wskazał też termin na wniesienie zażalenia, co kobieta uczyniła. Nie mając wyliczenia sądu, sama tego dokonała i wyszło, że SR nie uwzględnił jej wniosku o doliczenie owego dodatku 150 proc. za skomplikowanie sprawy i nakład pracy.

Rozpoznając to zażalenie, inny skład SR (sędziowie Radosław Florek, Agata Dmytrasz-Kowalska i Joanna Szymańska) powziął wątpliwości, czy w takiej sytuacji przysługuje pełnomocnikowi prawo do odwołania. Wątpliwości te sąd zawarł w pytaniu prawnym do SN.

„Czy w przypadku przyznania na rzecz adwokata z urzędu od Skarbu Państwa części żądanych kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie procesu konieczne jest odrębne orzekanie o oddaleniu wniosku o przyznanie tych kosztów w pozostałym zakresie?” – czytamy w treści pytania.

Czytaj więcej

Jak należy traktować wniosek o koszty uzupełniające dla adwokata? Odpowie SN

Zapłata dla pełnomocnika z urzędu. Dwa przeciwne stanowiska w orzecznictwie

Sąd pytający analizował dwa przeciwne stanowiska w orzecznictwie: pierwsze, że kiedy sąd nie rozstrzygnął danej kwestii – tutaj, co do tego wyższego wynagrodzenia – to nie ma wtedy tzw. substratu zaskarżenia, a jest on generalnie wymagany w postępowaniu cywilnym. Choć pojawiają się dwa wyjątki, w tym jeden w sprawach o zwrot kosztów procesu, kiedy nieuwzględnienie ich w całości rodzi domniemanie, że sąd oddalił żądanie w pozostałej części, co czyni zbędnym orzekanie o oddaleniu pozostałej części.

Odpowiedź SN ma naturalnie znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy, bowiem niedopuszczalność takiego wyjątku spowodowałaby odrzucenie zażalenia pełnomocniczki z urzędu, a przyjęcie przeciwnego stanowiska będzie wymagało jego rozpoznania.

Sąd Najwyższy wyjaśnił problem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej

SN w składzie: sędziowie Adam Doliwa, Ewa Stefańska i Piotr Telusiewicz przeciął te wątpliwości, podejmując uchwałę, że w razie przyznania od Skarbu Państwa adwokatowi z urzędu na jego wniosek kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej stronie procesu jedynie w części, sąd oddala ten wniosek w pozostałym zakresie. Uzasadnienie będzie w terminie późniejszym na piśmie.

Czytaj więcej

Jak kurator procesowy ma zabiegać o pieniądze. Uchwała SN

Przypomnijmy, że w październiku ubr., odpowiadając na podobne pytanie dotyczące kwestionowania częściowego zasądzenia wynagrodzenia kuratora dla spółki, która nie miała pełnego zarządu, SN podjął uchwałę (III CZP 23/24), że sąd w zakresie niezasądzonym oddala taki wniosek. Jak wyjaśnił wtedy sędzia SN Kamil Zaradkiewicz, uchwała precyzuje, że zgodnie z zasadami zaskarżania sąd powinien odnieść się do całości wniosku o wynagrodzenie kuratora, a przyznając część, winien co do pozostałej części orzec jej oddalenie. Aby kurator miał bez wątpliwości możliwość stwierdzenia, co zaskarżyć, a sąd odwoławczy – co ma rozstrzygać.

Opinia dla "Rzeczpospolitej"
Jacek Siński, radca prawny, kancelaria Sołtysiński Kawecki & Szlęzak

To trafne rozstrzygnięcie, SN przecina wątpliwości, że w razie zasądzenia mniejszego wynagrodzenia niż oczekiwał pełnomocnik z urzędu, będzie mógł on zaskarżyć takie postanowienie do sądu i nie trzeba będzie domyślać się, czy ma do tego prawo, czy nie. Nierzadko zdarzają się sprawy skomplikowane lub wymagające dużo pracy, a nie zawsze zasądzane wynagrodzenie jest adekwatne do jego nakładu pracy. Nie ma przecież różnicy w wykonywaniu zadania pełnomocnika, czy prawnik otrzymuje wynagrodzenie od klienta, czy płaci mu Skarb Państwa. Dlatego prawo do odwołania do drugiej instancji w kwestii tego wynagrodzenia jest wręcz naturalne. Nie można iść na skróty. To rozstrzygnięcie dotyczyć będzie także radców prawnych i może wpływać też na praktykę sądów administracyjnych, wynagrodzenia doradców podatkowych.

Sygnatura akt: III CZP 48/24

To sedno czwartkowej uchwały Sądu Najwyższego.

Zapadła ona na kanwie sprawy o zapłatę, w której Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie ustanowił adwokatkę K. pełnomocnikiem z urzędu dla pozwanej. Choć prawniczka wnosiła o zastosowanie przy określaniu jej wynagrodzenia stawki maksymalnej, wynoszącej 150 proc. podstawy, ze względu na stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy, SR przyznał jej 3690 zł według zwykłej stawki.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Wyrok SN trzeba pominąć. Rzecznik TSUE: głęboki kryzys polskiego sądownictwa
Zawody prawnicze
Notariusz nie zapłaci 35 tys. zł za czynności w siedzibie dewelopera
Praca, Emerytury i renty
Kiedy ponownie wzrośnie płaca minimalna? Perspektywy na 2025 i 2026 rok
Administracja rządowa
Przepadli w konkursie, dostali największą dotację. Wybrała ich ministra kultury
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Sądy i trybunały
Sędzia od lat nie pisze uzasadnień wyroków. Resort Bodnara reaguje