Jak upoważnić kogoś do konta bankowego na wypadek śmierci? Pełnomocnictwo nie wystarczy

Jeżeli chcemy, by ktoś z bliskich zyskał dostęp do naszego konta po naszej śmierci, powinniśmy wydać tzw. dyspozycję wkładem na wypadek śmierci. Dosyć często myli się ją z pełnomocnictwem, a to dwa różne rozwiązania. Warto o tym wiedzieć, bo pobranie pieniędzy z cudzego konta bez odpowiedniego upoważnienia może skończyć się oskarżeniem o kradzież lub wyłudzenie.

Publikacja: 02.12.2024 07:02

Upoważnienie do konta bankowego na wypadek śmierci? Do tego służy dyspozycja wkładem

Upoważnienie do konta bankowego na wypadek śmierci? Do tego służy dyspozycja wkładem

Foto: Adobe Stock

Kluczowa różnica między dyspozycją wkładem na wypadek śmierci a pełnomocnictwem polega na tym, że pełnomocnictwo funkcjonuje tylko za życia właściciela konta. Wygasa wraz z jego śmiercią. Może być udzielone dowolnej osobie. Pobranie pieniędzy na podstawie pełnomocnictwa z konta zmarłej osoby jest niezgodne z prawem.

Środki można wypłacić bez łamania przepisów tylko na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. To rodzaj upoważnienia, które działa dopiero po śmierci posiadacza konta. Prawo bankowe stanowi, że dyspozycja może być wydana tylko na rzecz członka najbliższej rodziny.

Upoważnienie do konta na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Jakie przepisy to regulują?

Kwestie wydawania upoważnień do konta bankowego na wypadek śmierci jego właściciela reguluje art. 56 Prawa bankowego. Zgodnie z tym przepisem posiadaczowi rachunku bankowego (tj. rachunku oszczędnościowego, oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej) przysługuje możliwość złożenia w banku dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Jest to polecenie realizacji wypłaty określonej kwoty z rachunku bankowego po śmierci właściciela wskazanej osobie lub osobom. Dyspozycja wkładem nie dotyczy kont wspólnych ani kont osób ubezwłasnowolnionych. Nie mogą to być również konta firmowe (związane z działalnością gospodarczą).

Kto może otrzymać pieniądze z konta zmarłego na podstawie dyspozycji wkładem?

Art. 56 ust. 1 precyzuje, że osobą upoważnioną do konta na podstawie dyspozycji wkładem może być małżonek, wstępni (czyli rodzice), zstępni (dzieci) lub rodzeństwo. Dyspozycję wkładem na wypadek śmierci można wydać na więcej niż jedną osobę. Posiadacz rachunku może też w każdej chwili zmodyfikować treść dyspozycji jak i całkowicie ją odwołać. W tym celu należy złożyć w banku odpowiednie oświadczenie.

Jak prawidłowo złożyć dyspozycję wkładem na wypadek śmierci?

W celu uzyskania dokładnych informacji na temat sposobu wydania dyspozycji wkładem na wypadek śmierci należy skontaktować się ze swoim bankiem. Instytucje te zazwyczaj wymagają podania dokładnych danych osoby (lub osób), na które wydajemy dyspozycję. Dla przykładu, Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy (Grupa BPS) informuje: „Dane potrzebne do ustanowienia zapisu to: imię i nazwisko, imiona rodziców, stopień pokrewieństwa, miejsce zamieszkania, numer PESEL oraz numer dowodu osobistego. Z dniem złożenia w banku dyspozycji bankowego zapisu na wypadek śmierci posiadacz rachunku ma obowiązek poinformować o tym fakcie wskazanych zapisobiorców” – czytamy. Za przyjęcie dyspozycji banki mogą pobrać opłatę.

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci. Na jaką kwotę można ją wydać?

Kwota złożonych dyspozycji nie może być wyższa niż równowartość dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale 2024 r. wyniosło 8266,30 zł. Dwudziestokrotność tej kwoty to 165 326 zł.

Co ważne, kwota ta jest sumą zbiorczą, jaką może dysponować posiadacz rachunku bądź posiadanych rachunków w różnych bankach lub SKOK-ach. Ograniczenie obejmuje również dyspozycje wydane dla kilku osób. To oznacza, że ich łączna wysokość nie może przekraczać kwoty zapisanej w ustawie (czyli na ten moment – nieco ponad 165 tys. zł). Jeżeli posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a łączna suma dyspozycji przekracza ustawowy limit, to dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej.

Jakich wypłat z konta może dokonać bank po śmierci właściciela?

Zgodnie z ustawą Prawo bankowe (art. 55) po śmierci właściciela konta (tj. rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty) bank ma obowiązek:

  • wypłacić z tego konta kwotę wydatkowaną na koszty pogrzebu osobie, która przedstawiła rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią kosztów - w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku; wypłacona kwota nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku;
  • zwrócić organom emerytalno-rentowym (ZUS, KRUS itd.) emeryturę, rentę lub inne świadczenie, które zostało wypłacone za okres, w którym dana osoba już nie żyła; banki dokonują takich zwrotów na wniosek tych organów.

Czytaj więcej

Rynek kredytów mieszkaniowych trzyma się nieźle

Bank jest zwolniony od wypłaty pełnej lub częściowej kwoty świadczenia, jeśli przed otrzymaniem wniosku organu wypłacającego to świadczenie lub uposażenie dokonał z rachunku właściciela wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie pozwalają zrealizować wniosku w całości lub części, oraz w terminie 30 dni od otrzymania wniosku poinformuje o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty.

Z punktu widzenia osoby lub osób mających upoważnienie do konta bankowego osoby zmarłej (dyspozycję wkładem na wypadek śmierci) jest to istotne zastrzeżenie. Kwota wypłat, jakie otrzymają może być bowiem pomniejszona przez bank o wspomniane wyżej pozycje (zwrot koszów pogrzebu, zwrot niesłusznie wypłaconej emerytury, renty itp.).

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci a spadek

Zgodnie z art. 56 ust. 5 Prawa bankowego kwota wypłacona w ramach dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku. Oznacza to, że dyspozycja może być sposobem na przekazanie części majątku najbliższym w taki sposób, by po śmierci uzyskali dostęp bez konieczności przechodzenia przez procedury spadkowe. Może być też sposobem na przekazanie części majątku osobie, która nie została np. uwzględniona w testamencie.

Kluczowa różnica między dyspozycją wkładem na wypadek śmierci a pełnomocnictwem polega na tym, że pełnomocnictwo funkcjonuje tylko za życia właściciela konta. Wygasa wraz z jego śmiercią. Może być udzielone dowolnej osobie. Pobranie pieniędzy na podstawie pełnomocnictwa z konta zmarłej osoby jest niezgodne z prawem.

Środki można wypłacić bez łamania przepisów tylko na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. To rodzaj upoważnienia, które działa dopiero po śmierci posiadacza konta. Prawo bankowe stanowi, że dyspozycja może być wydana tylko na rzecz członka najbliższej rodziny.

Pozostało 90% artykułu
Spadki i darowizny
Rodzina pominęła cię w testamencie? Sprawdź, czy możesz starać się o zachowek
Spadki i darowizny
Jak przepisać mieszkanie na dziecko? Trzy sposoby. Mniej i bardziej kosztowne
Spadki i darowizny
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Kiedy jest niezbędny? Oto jak go napisać
Prawo drogowe
Zasada pierwszeństwa pieszych na pasach. Zapadł kolejny ważny wyrok
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Administracja państwowa
Problem z apolitycznością prezesa IPN Karola Nawrockiego
Materiał Promocyjny
Samodzielne prowadzenie księgowości z Małą Księgowością