Rodzina pominęła cię w testamencie? Sprawdź, czy możesz starać się o zachowek

Zgodnie z dziedziczeniem w kolejności ustawowej po zmarłej osobie majątek otrzymuje najbliższa rodzina. Jednak w przypadku sporządzenia testamentu to spadkodawca decyduje o spadkobiorcach. Jeśli jednak nie ma wśród nich najbliższej rodziny, możliwe jest skorzystanie z zabezpieczenia, czyli zachowku. Komu przysługuje i w jakiej wysokości?

Kto jest uprawniony do zachowku i w jakiej wysokości?

Jak wskazuje art. 991 Kodeksu cywilnego, do zachowku uprawnieni są zstępni (dzieci, wnuki itd.), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku w przypadku dziedziczenia ustawowego.

W przypadku, gdy osoba jest uprawniona do zachowku w postaci darowizny uczynionej przez spadkodawcę, powołania do spadku, zapisu, świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z jej rozwiązaniem, to przysługuje jej roszczenie od spadkobiercy o zapłatę sumy pieniężnej, która uzupełni lub pokryje zachowek.

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Testament ustny musi spełnić te wymogi, inaczej będzie nieważny

Testament ustny jest szczególnym rodzajem testamentu. Może zostać sporządzony przede wszystkim wówczas, kiedy spadkodawca obawia się rychłej śmierci. Aby testament ustny był ważny, musi spełniać konkretne wymogi.

Ile wynosi zachowek?

W przypadku uprawnionych osób, które są stale niezdolne do pracy lub małoletnie, zachowek wynosi dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który przypadałby tym osobom w przypadku dziedziczenia ustawowego. W pozostałych przypadkach zachowek wynosi połowę wartości udziału.

Przypadki, w których nie przysługuje zachowek

Według art. 1008 Kodeksu cywilnego, dotyczącego wydziedziczenia, spadkodawca może pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców prawa do zachowku, jeżeli osoby te wbrew jego woli uporczywie postępują sprzecznie z zasadami współżycia społecznego, dopuściły się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności bądź rażącej obrazy czci, lub też uporczywie nie dopełniały obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.

Zachowek nie przysługuje również w przypadku odrzucenia spadku, uznania osoby za niegodną dziedziczenia czy zrzeczenia się dziedziczenia w umowie ze spadkodawcą.

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Podatek od spadku od rodziny. Jeśli nie chcesz płacić, tego terminu musisz bezwarunkowo przestrzegać

Darowizna lub spadek od członków najbliższej rodziny jest zwolniona z podatku. Kto dokładnie może z tego skorzystać i na co trzeba uważać, by tego zwolnienia nie stracić.

Jak ustalić podstawę do obliczenia zachowku?

Zgodnie z art. 992 Kodeksu cywilnego podstawę do obliczenia zachowku stanowi udział spadkowy, w którym uwzględnia się również spadkobierców niegodnych oraz tych, którzy odrzucili spadek. Nie są brani pod uwagę spadkobiercy, którzy zrzekli się dziedziczenia lub zostali wydziedziczeni.

Jak obliczyć wysokość zachowku?

Ustalenie wysokości zachowku wymaga określenia, jaką wartość ma cały majątek spadkodawcy. Aby to zrobić, należy odjąć wartość jego długów od wartości wszystkich praw należących do spadku. Co jednak istotne, nie tylko majątek po osobie zmarłej jest podstawą do obliczenia zachowku – dodaje się bowiem do niego inne sumy, takie jak darowizny lub zapisy windykacyjne, których dokonała. Dopiero biorąc te wszystkie zmienne od uwagę, można obliczyć wysokość zachowku: mnożąc wartość spadku oraz wartość udziału spadkowego.

Jak starać się o zachowek?

Zanim osoba starająca się o zachowek wejdzie na drogę sądową, warto przesłać spadkobiercom testamentowym lub innym osobom uprawnionym do wypłaty zachowku pisemne wezwanie do zapłaty. Jeżeli nie zostanie ono odebrane, adresat na nie nie odpowie lub nie zgodzi się z nim, wówczas konieczne będzie skierowanie sprawy do sądu.