W Polsce nie można naprawić zaniedbania w sprawie odrzucenia spadku z Niemiec

Sąd w Polsce, gdzie spadkobierca ma miejsce zwykłego pobytu, może wyłącznie przyjmować oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Nasz sąd nie może jednak zatwierdzać uchylenie się od skutków niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku - orzekł w czwartek TSUE.

Publikacja: 27.03.2025 13:51

W Polsce nie można naprawić zaniedbania w sprawie odrzucenia spadku z Niemiec

Foto: Adobe Stock

O rozstrzygnięcie tej praktycznej kwestii, dotyczącej relacji transgranicznych, wystąpił Sąd Okręgowy w Gliwicach, do którego trafiła sprawa o odrzucenie spadku, w której spadkodawca mieszkał na stałe w Niemczech i tam zmarł, a osoby należące do ustawowego kręgu spadkobierców mieszkały w Polsce. Kolejno odrzucili spadek. Tego typu sytuacja najczęściej ma miejsce, gdy spadek jest nieduży bądź jego aktywa nie przekraczają długów zostawionych przez spadkodawcę.

Czytaj więcej

Spadki z zagranicy po nowemu

Jeśli ktoś odrzuca spadek to w jego miejsce do spadku powołane będą dzieci

W myśl art. 1020 polskiego kodeksu cywilnego spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. To skutkuje najczęściej tym, że w jego miejsce wchodzą jego dzieci.

Czytaj więcej

Najpierw trzeba wycenić spadek zanim się go odrzuci

Brak złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku może mieć poważne konsekwencje

W przedmiotowej sprawie następną osobą uprawnioną do dziedziczenia była małoletnia krewna zmarłego, i w jej imieniu oświadczenie o odrzuceniu spadku nie zostało złożone w terminie sześciu miesięcy. Tymczasem brak takiego oświadczenia w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli spadkobierca odpowiada za długi do wartości czynnej spadku. Możliwe jest jednak w określonych sytuacjach uchylenie się od skutków niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku, m.in. gdy zaniechanie nastąpiło pod wpływem błędu lub groźby. Ale nie wystarczy samo oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia, czy jak tutaj jego braku. Wymaga to jeszcze zatwierdzenia przez sąd. W związku z tym uchybieniem ojciec dziewczynki – jako jej przedstawiciel ustawowy – wniósł do sądu polskiego o zatwierdzenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Czytaj więcej

Kurator procesowy nie może odrzucić spadku? Sąd Najwyższy zdecydował

Polski sąd miał wątpliwości czy jest kompetentny do załatwienia sprawy 

Jednak sąd powziął wątpliwość, czy ma on tylko kompetencję (jurysdykcję) do przyjęcia oświadczenia o odrzuceniu spadku, czy może też przyjąć oświadczenie zmierzające do uchylenia się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie. Chodziło tu o art. 13 rozporządzenia nr 650/2012 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia. Wątpliwości sądu polskiego wzięły się stąd, że stosownie do ogólnej reguły wynikającej z art. 4 rozporządzenia, jurysdykcję do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku po zmarłym, który miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci miał na terenie Niemiec, mają sądy niemieckie, a wyjątkowo sądy polskie posiadają jurysdykcję do przyjęcia oświadczenia o odrzuceniu spadku od osób mających miejsce zwykłego pobytu w Polsce.

Czytaj więcej

Zagubiony lub utracony testament. SN: lepiej mieć kopię niż świadków

Polski sąd może tylko przyjmować oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

Zdaniem Trybunału, jurysdykcja przewidziana w art. 13 ww. rozporządzenia ma charakter dodatkowy względem jurysdykcji sądów państwa członkowskiego, w którym dana sprawa spadkowa jest lub będzie rozpatrywana, a co za tym idzie, ograniczona jest do sytuacji, w których rola sądu sprowadza się do odebrania oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Sygnatura sprawy C-57/24

O rozstrzygnięcie tej praktycznej kwestii, dotyczącej relacji transgranicznych, wystąpił Sąd Okręgowy w Gliwicach, do którego trafiła sprawa o odrzucenie spadku, w której spadkodawca mieszkał na stałe w Niemczech i tam zmarł, a osoby należące do ustawowego kręgu spadkobierców mieszkały w Polsce. Kolejno odrzucili spadek. Tego typu sytuacja najczęściej ma miejsce, gdy spadek jest nieduży bądź jego aktywa nie przekraczają długów zostawionych przez spadkodawcę.

Pozostało jeszcze 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Cudzoziemcy
Co oznacza zawieszenie prawa do azylu w praktyce?
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Praca, Emerytury i renty
Nie tylko 13. emerytura. Te osoby dostaną kolejne dodatkowe świadczenie
Sądy i trybunały
Sądy coraz wolniejsze, a Polacy nie skarżą przewlekłości. Co jest powodem?
Nieruchomości
Ważny wyrok Sądu Najwyższego w sprawie służebności przesyłu
Materiał Partnera
Warunki rozwoju OZE w samorządach i korzyści z tego płynące
Spadki i darowizny
Deregulacja przed notariuszem? Trzeba usunąć niepotrzebne zaświadczenie
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście