Jak zachęcić cudzoziemców z wysokimi kwalifikacjami, by pracowali w Polsce

Sprawna i kompleksowa polityka migracyjna pomoże cudzoziemcom o wysokich kwalifikacjach, by chcieli żyć i pracować w zawodach deficytowych w Polsce. Na razie jest ich niewielu.

Publikacja: 31.07.2024 04:30

Jak zachęcić cudzoziemców z wysokimi kwalifikacjami, by pracowali w Polsce

Foto: Adobe Stock

Polski Instytut Ekonomiczny przygotował opracowanie, w którym zastanawia się nad scenariuszami zatrudnienia wykwalifikowanych cudzoziemców w Polsce. Szczególnie tych, którzy mają kompetencje przydatne w zawodach deficytowych. Przypomina, że w zeszłym roku wydano cudzoziemcom ponad 320 tys. zezwoleń na pracę w Polsce. Ponad połowa (54 proc.) dotyczyła pracy w zawodach deficytowych, ale tylko 6,5 proc. – profesjach wymagających wysokich kwalifikacji. A tylko 1 proc. wydanych dokumentów legalizujących pracę dotyczyło zawodów jednocześnie deficytowych i wysoko wykwalifikowanych.

PIE

Dlaczego tak mało specjalistów zostaje w Polsce?

Autorzy zastanawiają się, dlaczego tak się dzieje, że tylko nieliczni występują o pozwolenie w zawodach specjalistycznych, wymagających wysokich kwalifikacji: – Tak niski wskaźnik podejmowania pracy przez cudzoziemców w takich zawodach może wynikać z faktu, że wymaga się nostryfikacji dyplomu, a także znajomości języka polskiego na poziomie komunikatywnym. Może to znacznie utrudniać podejmowanie pracy przez cudzoziemców w tych zawodach, a tym samym przyczyniać się do podejmowania przez nich pracy niezgodnej z posiadanymi kwalifikacjami – wskazuje dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego PIE.

W grupach zawodów deficytowych znalazło się 13 zawodów wymagających wysokich kompetencji (45 proc.). To m.in. fizjoterapeuci, lekarze, nauczyciele praktycznej nauki zawodu, przedmiotów ogólnokształcących, szkół specjalnych i oddziałów integracyjnych, przedmiotów zawodowych, przedszkoli, a także pielęgniarki i położne, psycholodzy i psychoterapeuci, samodzielni księgowi oraz niektóre grupy pracowników służb mundurowych, opiekunowie osoby starszej lub niepełnosprawnej czy ratownicy medyczni.

Co wpływa na zatrudnianie cudzoziemców?

Przeanalizowano 24 czynniki wpływające na zatrudnianie wysoko wykwalifikowanych cudzoziemców. Poproszono o ocenę 60 ekspertów zajmujących się naukę, biznesem, administracją i działających w organizacjach pozarządowych. Czynniki podzielono na: społeczne, technologiczne, ekonomiczne, ekologiczne, polityczne, odnoszących się do wartości oraz prawne. Za te, które mają znaczenie, ale są trudno przewidywalne, uznano: ryzyko wystąpienia wojny w Polsce, sprawność procesu administracyjnego w uznawaniu kwalifikacji cudzoziemców, klarowność przepisów związanych z zatrudnianiem cudzoziemców, dostępność programów zachęcających wykwalifikowanych cudzoziemców do osiedlania się i zatrudnienia w Polsce oraz kompleksowość polskiej polityki migracyjnej.

Czytaj więcej

Pojawiają się sygnały ocieplenia na rynku pracy w IT

Okazało się, że najważniejsze są: poczucie bezpiecznego życia w Polsce oraz sprawność procesu administracyjnego w uznawaniu kwalifikacji cudzoziemców. O ile poczucie bezpieczeństwa jest trudne z jednej strony do zagwarantowania ze względu na wojnę w Ukrainie i jej konsekwencje, ale możliwe dzięki wzrostowi gospodarczemu, stabilności gospodarczej, o tyle sprawność administracji jest dziedziną i działalnością, która jest prostsza do osiągnięcia.

Jak „wykorzystać szansę”?

Stąd scenariusz „wykorzystana szansa” zakłada rosnące poczucie bezpiecznego życia w Polsce oraz wysoką sprawność procesu administracyjnego w uznawaniu kwalifikacji cudzoziemców. Główna rekomendacja zaś dotyczy realizowania kompleksowej i odpowiedzialnej polityki migracyjnej. Zdaniem autorów polityka migracyjna powinna składać się z kilu elementów: powinna być kompleksowa, odpowiedzialna, syntetyczna i selektywna.

• Kompleksowa i odpowiedzialna powinna obejmować: ustalanie zasad dotyczących legalnej imigracji, zapobieganie nielegalnej imigracji oraz wspieranie integracji migrantów w społeczeństwie polskim.

• Syntetyczność powinna się przejawiać w rozstrzygnięciach z punktu widzenia państwa i stanowić punkt wyjścia dla działań podejmowanych przez różne instytucje i podmioty realizujące politykę migracyjną.

• Selektywność powinna się przejawiać w jasno sprecyzowanym określeniu cudzoziemców, z jakimi kwalifikacjami potrzebuje gospodarka polska i z jakich krajów starać się będzie ich pozyskiwać. W tym celu powinna zostać stworzona i aktualizowana lista zawodów, na które jest zapotrzebowanie wraz z liczbą potrzebnych osób. Pod tym kątem powinna być prowadzona rekrutacja pracowników spoza Polski.

Uważają, że powinna się zwiększyć dostępność programów zachęcających wykwalifikowanych cudzoziemców do osiedlania się i zatrudnienia w Polsce oraz kompleksowość polskiej polityki migracyjnej.

Przyjęcie jej umożliwi stworzenie standardów działalności administracji. Potrzebne są: ułatwienia w procedurach wizowych i wydawaniu zezwoleń na pracę cudzoziemców z wysokimi kwalifikacjami oraz przekonanie o bezpieczeństwie życia w Polsce. Ale też brakuje programów zachęcających wykwalifikowanych cudzoziemców do osiedlania się i zatrudnienia w Polsce.

– Stabilne warunki życia i sprawne działania administracyjne w uznawaniu kwalifikacji cudzoziemców przyczyniają się do napływu do Polski cudzoziemców z wiedzą specjalistyczną – uważają autorzy opracowania.

Nie tak dawno ZUS podał, że pod koniec czerwca 1,16 mln cudzoziemców odprowadzało składki na ubezpieczenia społeczne, co pokazuje, ilu jest pracujących w Polsce obcokrajowców. ZUS przedstawił też szacunki, w których uwzględnił sytuację na rynku pracy, zmiany demograficzne i zmiany dotyczące ich napływu. Wynika z nich, że po to, by w Polsce wciąż na 100 osób niepracujących przypadało 40 pracujących (czyli nie zmieniał się wskaźnik obciążenia demograficznego), to liczba cudzoziemców w wieku produkcyjnym musiałaby wzrosnąć o 2,65 mln w ciągu dziesięciu lat. Sam ZUS w opracowaniu „Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych 2023” przyznaje, że jest to mało realne. 

Polski Instytut Ekonomiczny przygotował opracowanie, w którym zastanawia się nad scenariuszami zatrudnienia wykwalifikowanych cudzoziemców w Polsce. Szczególnie tych, którzy mają kompetencje przydatne w zawodach deficytowych. Przypomina, że w zeszłym roku wydano cudzoziemcom ponad 320 tys. zezwoleń na pracę w Polsce. Ponad połowa (54 proc.) dotyczyła pracy w zawodach deficytowych, ale tylko 6,5 proc. – profesjach wymagających wysokich kwalifikacji. A tylko 1 proc. wydanych dokumentów legalizujących pracę dotyczyło zawodów jednocześnie deficytowych i wysoko wykwalifikowanych.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rynek pracy
USA: Rynek pracy osłabł, ale recesji nie widać
Rynek pracy
Koniec fali zwolnień. Pracodawcy chcą więcej zatrudniać
Rynek pracy
Wraca rynek pracownika. Zwolnienia grupowe już nie takie straszne
Rynek pracy
Nowe regulacje dla cudzoziemców. Przybędzie pracy na czarno?
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Rynek pracy
Imigranci uzupełnią, a nie wypełnią rynek pracy w Polsce
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki