Zasiłek pogrzebowy po nowemu. Weryfikacja zamiast waloryzacji i koszyk usług funeralnych

Zasiłek pogrzebowy wzrośnie do 7 tys., ale dopiero od stycznia 2026 r. Kwota ta nie będzie automatycznie waloryzowana, jak zakładano na początku. Zamiast tego co roku ma być przeprowadzana jej weryfikacja. Jakie jeszcze nowości przewiduje najnowszy projekt zmian w przepisach dotyczących zasiłku pogrzebowego?

Publikacja: 10.01.2025 07:02

Po podwyżce zasiłek pogrzebowy ma mieć wysokość 7 tys. zł

Po podwyżce zasiłek pogrzebowy ma mieć wysokość 7 tys. zł

Foto: stock.adobe.com

Podniesienie zasiłku pogrzebowego o 75 proc., z obecnych 4 tys. zł do 7 tys. zł, znalazło się w projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Dokument został opublikowany w pierwszej połowie 2024 r. Później wprowadzono w nim jeszcze istotne zmiany. Nie zmniejszono wprawdzie wysokości zapowiadanej podwyżki, ale przesunięto datę jej wprowadzenia na początek przyszłego roku (początkowo nowa ustawa miała wejść w życie 14 dni od ogłoszenia). Oprócz tego mechanizm waloryzacji (automatycznej, wprowadzanej co roku podwyżki zasiłku o wysokość inflacji) został zastąpiony mechanizmem weryfikacji, który ma charakter uznaniowy.

Zasiłek pogrzebowy wyższy o 75 proc., ale dopiero od 2026 r.

Jak już wspomnieliśmy, projekt przewiduje podniesienie zasiłku pogrzebowego o 75 proc., z obecnych 4 tys. zł do 7 tys. zł. W Ocenie Skutków Regulacji (OSR) towarzyszącej dokumentowi MRPiPS informuje, że podwyższenie zasiłku pogrzebowego „służy zapewnieniu, aby świadczenie to umożliwiło pokrycie wszystkich lub większości normalnych, typowych i nienadmiernych kosztów pogrzebu. Proponowana wysokość kwoty zasiłku pogrzebowego, mimo podwyższenia jej o 75 proc, nadal może nie sfinansować kosztów pogrzebu, szczególnie w dużych miastach” – czytamy.

Jednak zadaniem ministerstwa „nie stoi to w sprzeczności z celem zasiłku pogrzebowego, którym jest zabezpieczenie w określonym stopniu wydatków związanych z pogrzebem.”. Przypomina ono też, że kwota zasiłku pogrzebowego nie była zmieniana od 2011 r., a w obowiązujących przepisach brakuje mechanizmu dostosowywania wysokości tego świadczenia do zmian w kosztach usług pogrzebowych. Te w ciągu ostatnich lat obowiązywania aktualnej kwoty zasiłku pogrzebowego znacząco wzrosły. W dużych miastach mogą sięgać nawet ok. 10 tys. zł.

Czytaj więcej

Rząd deklaruje bliski koniec prac nad podwyżką zasiłku pogrzebowego

Weryfikacja wysokości zasiłku pogrzebowego. Na czym będzie polegała?

Ze względu na to, że w obecnych przepisach nie ma mechanizmu pozwalającego na podnoszenie zasiłku pogrzebowego bez konieczności zmieniania całej ustawy, resort pracy proponuje wprowadzenie weryfikacji, czyli konstrukcji prawnej znanej m.in. z ustawy o świadczeniach rodzinnych. „W odróżnieniu od waloryzacji nie przewiduje ona automatycznego, następującego z mocy prawa wzrostu wysokości określonego świadczenia po upływie określonego przedziału czasowego. Jej sens sprowadza się bowiem do wyposażenia organu właściwego do rozstrzygania o podwyższeniu świadczenia w związku z możliwą utratą jego siły nabywczej w profesjonalną diagnozę niezbędną do oceny celowości i możliwości podjęcia takiej decyzji” – czytamy w OSR.

Jak to będzie wyglądało w praktyce? W ramach weryfikacji Instytut Pracy i Spraw Socjalnych ma co roku badać, jak kształtują się realne ceny usług pogrzebowych. Następie będzie to konfrontowane ze wzrostem kosztów utrzymania gospodarstw domowych na podstawie minimum socjalnego i cen wybranych usług pogrzebowych uwzględnionych w zbiorze cen GUS. Na tej podstawie Instytut będzie przedstawiał rządowi swoje rekomendacje dotyczące ewentualnego podniesienia zasiłku pogrzebowego. Ostateczna decyzja ma należeć jednak do Rady Ministrów. „Ewentualne podwyższenie zasiłku w wyniku weryfikacji będzie następowało w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, wydanego w terminie do dnia 30 czerwca, począwszy od 1 lipca danego roku” – czytamy w OSR. Mechanizm weryfikacji ma być stosowany od 2027 r.

Podstawowy koszyk usług pogrzebowych. Czym będzie?

Proces sprawdzania, jak w danym roku wyglądają realne ceny usług pogrzebowych, ma być przeprowadzany w oparciu o koszyk usług funeralnych (zakres podstawowy), do którego przygotowania zostanie zobligowany Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Podstawowy zakres usług funeralnych został w projekcie ustawy zdefiniowany jako usługi o charakterze podstawowym, takie jak:

  • załatwienie formalności, przygotowanie i wybór trumny,
  • odbiór ciała zmarłego do kostnicy,
  • ewentualny dojazd do kościoła/domu pogrzebowego w dniu pogrzebu,
  • transport do miejsca pochówku na cmentarzu,
  • przygotowanie miejsca pogrzebowego,
  • złożenie trumny/urny z ciałem do grobu.

Czytaj więcej

W 2024 roku padł rekord. Coraz więcej Polaków ogłasza upadłość konsumencką

Koszyk ten nie będzie uwzględniać kosztów związanych z wykupieniem miejsca pochówku, usług kamieniarskich i innych związanych z samą uroczystością pogrzebową.

W projekcie ustawy określono też, w jaki sposób Instytut Pracy i Spraw Socjalnych ma przeprowadzać badanie cen rynkowych. „Z uwagi na fakt, że zestaw cen regularnie monitorowany przez GUS w ograniczonym stopniu zawiera ceny ww. usług proponuje się wykorzystanie do zebrania informacji o faktycznych kosztach danych ogólnopolskich zebranych w formie ankiety CAWI (Computer Assisted Web Interview) z m.in. 70 zakładów pogrzebowych w kraju, zróżnicowanych ze względu na miejsce (wielkość miasta/wieś) i województwo (wybrane trzy województwa)” – czytamy w OSR.

Zasiłek celowy z pomocy społecznej na niespodziewanie wysokie koszty pogrzebu

Zasiłek celowy z pomocy społecznej już w tej chwili może być przyznawany na pokrycie kosztów pogrzebu. Projekt przewiduje uszczegółowienie tej przesłanki. Proponuje się, aby był on przyznawany:

  • na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu osobie, która pokryła koszty pogrzebu, jeśli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy

albo

  • w przypadku gdy osoba, która pokryła koszty pogrzebu jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego i poniosła w związku z pogrzebem nadzwyczajne, trudne do przewidzenia, niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego, koszty. Chodzi np. o takie sytuacje jak koszty transportu zwłok z odległego miejsca (np. z zagranicy, minimalny koszt z reguły wynosi ok. 6–7 tys. zł) czy dłuższego przechowywania zwłok w chłodni.

Czytaj więcej

Nowy dodatek od 1 stycznia 2025 to nawet 2520 zł. Kto go dostanie?

Według projektu przy przyznawaniu zasiłku celowego nie będzie obowiązywało kryterium dochodowe, nie będzie też ograniczeń w jego wysokości (ani do kwoty wskazanej liczbą bezwzględną, ani do kwoty kryterium dochodowego). Zasiłek ma być jednak przyznawany z zastrzeżeniem możliwości nałożenia zwrotu w całości lub w części, jeśli nadzwyczajne koszty pogrzebu znajdą pokrycie w spadku lub w innych świadczeniach z tytułu śmierci (np. świadczeniach z ubezpieczenia gospodarczego – m.in. polis). Przy okazji Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przypomniało też, że przyznanie zasiłku celowego nie jest obowiązkowe, a dobrowolne (nie ma tzw. charakteru roszczeniowego, przyznawane jest w ramach „uznania administracyjnego”).

Ustawa podwyższająca zasiłek pogrzebowy. Na jakim jest etapie? Ile to będzie kosztować?

Najnowsza wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw podnosząca zasiłek pogrzebowy datowana jest na 18 grudnia 2024 r. Projekt jest na etapie Stałego Komitetu Rady Ministrów. Niewykluczone, że właśnie w tej wersji zostanie przyjęty przez rząd i trafi do Sejmu. Z wyliczeń MRPiPS wynika, że wprowadzenie zmian kosztować będzie od 1,5 mld zł do ok. 1,6 mld zł w skali roku. Wzrost wynikać będzie przede wszystkim z podwyższenia wysokości zasiłku pogrzebowego. Prognozowana liczba zgonów w latach 2026–2035 kształtować się ma w przedziale od niecałych 430 tys. do niecałych 470 tys. w skali roku.

Podniesienie zasiłku pogrzebowego o 75 proc., z obecnych 4 tys. zł do 7 tys. zł, znalazło się w projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Dokument został opublikowany w pierwszej połowie 2024 r. Później wprowadzono w nim jeszcze istotne zmiany. Nie zmniejszono wprawdzie wysokości zapowiadanej podwyżki, ale przesunięto datę jej wprowadzenia na początek przyszłego roku (początkowo nowa ustawa miała wejść w życie 14 dni od ogłoszenia). Oprócz tego mechanizm waloryzacji (automatycznej, wprowadzanej co roku podwyżki zasiłku o wysokość inflacji) został zastąpiony mechanizmem weryfikacji, który ma charakter uznaniowy.

Pozostało jeszcze 91% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Najniższa krajowa w 2025 roku: Ile wynosi płaca minimalna? Kwoty brutto i netto
Praca, Emerytury i renty
Podwyżki wynagrodzeń i świadczeń 2025. Kto dostanie więcej pieniędzy w nowym roku?
Praca, Emerytury i renty
Przełomowe zmiany w zwolnieniach lekarskich i orzecznictwie ZUS. O tym będzie głośno w 2025 r.
Prawo w Polsce
Ping-pong pomiędzy Domańskim a PKW. Czy sprawę pieniędzy dla PiS rozstrzygnie sąd?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=78448410;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 zaczną się później niż ostatnio. Terminy dla wszystkich województw