Ewa Szadkowska: Tę opinię rzecznika TSUE Adam Bodnar musi uważnie przeczytać

Upowszechnienie się w Polsce koncepcji „nieistniejącego wyroku” może wywołać nieprawdopodobny chaos w wymiarze sprawiedliwości. I nie będzie to wina sędziów, ale polityków, którzy ociągają się z rozwiązaniem kwestii tzw. neosędziów.

Publikacja: 13.04.2025 15:57

Ewa Szadkowska: Tę opinię rzecznika TSUE Adam Bodnar musi uważnie przeczytać

Szczecin, 11.04.2025. Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar na konferencji prasowej po spotkaniu w ramach debat nt. "Sprawny wymiar sprawiedliwości - silna gospodarka. Debaty Ministra Adama Bodnara"

Foto: Marcin Bielecki/PAP

W ferworze zamieszania wywołanego obwoźnym cyrkiem na kółkach, dla niepoznaki nazywanym debatą prezydencką, na dalszy plan zeszła niebagatelna informacja o najnowszym stanowisku rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dean Spielmann, bo o nim mowa, przygotowując opinię w polskiej sprawie, stwierdził, że sąd krajowy jest zobowiązany pominąć lub uznać za prawnie nieistniejący wyrok wydany przez sąd wyższej instancji, który nie spełniał wymogu sądu ustanowionego na mocy ustawy.

Czytaj więcej

Wyrok SN trzeba pominąć. Rzecznik TSUE: głęboki kryzys polskiego sądownictwa

Gwoli wyjaśnienia dla niewtajemniczonych – rzecznik Trybunału to nie rzecznik prasowy, ale doświadczony prawnik, który analizuje dany problem przedłożony luksemburskim sędziom do zbadania i przygotowuje opinię dla TSUE. Zwykle wyroki Trybunału są z takimi opiniami zbieżne. A samemu Spielmannowi trudno odmówić (choć są i tacy) znajomości rzeczy, a przede wszystkim orzecznictwa europejskich trybunałów – to były sędzia i były przewodniczący Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Czytaj więcej

Mariusz Królikowski: List do neożerców

Problem tzw. neosędziów. Jak brzmiało pytanie krakowskiego sądu skierowane do TSUE?

Spielmann miał na tapecie pytanie zadane przez krakowski sąd, które dotyczyło wyroku Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, a więc jednej z izb SN o statusie wielokrotnie zakwestionowanym przez europejskie trybunały. Ale jego stanowisko jest jasne – po koncepcję „nieistniejącego wyroku” mogą, a nawet powinny, sięgać wszystkie sądy. I to jest kluczowa nowość. Oswoiliśmy się już z sytuacjami, w których np. SN uwzględniał kasację skazanych za zabójstwo, bo dopatrzył się neosędziego na wcześniejszych etapach procesu. Na palcach jednej ręki dałoby się jednak policzyć przypadki, w których np. sąd rejonowy zakwestionował orzeczenie okręgowego. „Eksces orzeczniczy” to najłagodniejsze z dotychczasowych ocen takich działań.

Czy opinia rzecznika generalnego TSUE zachęci sędziów do częstszego kwestionowania statusu neosędziów?

Przekaz płynący właśnie z Luksemburga może zachęcić wszystkich sędziów, także tych orzekających w sądach najniższego szczebla (a jest ich najwięcej), do baczniejszego przyglądania się składom sądów, które wyrokowały w danej sprawie. Chaos, jaki to może wywołać, trudno wręcz przewidzieć. Łatwo natomiast uznać, że będzie to wina polityków. Nie tylko tych, dzięki którym mamy już dziś w polskich sądach ponad 3 tys. neosędziów. Także tych, którzy dotąd nie zdecydowali się, co z nimi zrobić. Na stole leżą propozycje wypracowane przez Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury. Skoro minister sprawiedliwości Adam Bodnar ją powołał, może najwyższy czas, by skorzystał z efektów jej działań?

Czytaj więcej

Sędzia Jan Grzęda: Wyrok TSUE może zatrząść sądami administracyjnymi

W ferworze zamieszania wywołanego obwoźnym cyrkiem na kółkach, dla niepoznaki nazywanym debatą prezydencką, na dalszy plan zeszła niebagatelna informacja o najnowszym stanowisku rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dean Spielmann, bo o nim mowa, przygotowując opinię w polskiej sprawie, stwierdził, że sąd krajowy jest zobowiązany pominąć lub uznać za prawnie nieistniejący wyrok wydany przez sąd wyższej instancji, który nie spełniał wymogu sądu ustanowionego na mocy ustawy.

Pozostało jeszcze 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Sztab Rafała Trzaskowskiego wszedł na minę
Opinie Prawne
Aleksander Stępkowski: Konstytucja nie pozwala na lekceważenie kodeksu wyborczego
Opinie Prawne
Bogumił Szmulik: Czy Konfederacja rzeczywiście straciła subwencję?
Opinie Prawne
Kumkowska, Kaczyński: Strategie browarów i sprzedawców do zmiany
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Opinie Prawne
Krzysztof Nędzyński: Deregulacja to nie tylko zmiana przepisów