Ewa Szadkowska: Czy neosędziowie zawładną kampanią prezydencką?

Wchodzimy w kolejną fazę sporu o praworządność. Początek prezydenckiej kampanii wyborczej nie wróży najlepiej, bo zamiast merytorycznej debaty nad wypracowanymi propozycjami, raczej możemy się spodziewać politycznej młócki i festiwalu demagogii.

Publikacja: 02.02.2025 17:13

Od lewej: kandydat Koalicji Obywatelskiej w przyszłorocznych wyborach na prezydenta RP, prezydent st

Od lewej: kandydat Koalicji Obywatelskiej w przyszłorocznych wyborach na prezydenta RP, prezydent stolicy Rafał Trzaskowski oraz kandydat popierany przez Prawo i Sprawiedliwość, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki

Foto: PAP/Wojtek Jargiło/Jarek Praszkiewicz

47-letni Mariusz G. okrzyknięty przez media „Krwawym Tulipanem" w 2023 r. został skazany na dożywocie za zabójstwo trzech kobiet. Kilka dni temu sąd rozpoznający apelację uchylił ten wyrok. Proces będzie się toczył od nowa, a rodziny ofiar nieprędko otrzymają choćby część z zasądzonego wysokiego zadośćuczynienia.

Czytaj więcej

Wyrok dożywocia dla "Krwawego Tulipana" uchylony. Powód? Neosędzia w składzie

W czerwcu 2024 r. więzienie opuścił Leszek G., zawodowy kierowca skazany prawomocnie za zabójstwo na 15 lat pozbawienia wolności. Był kompletnie pijany, gdy cztery lata wcześniej, prowadząc auto, staranował inny pojazd, z małżeństwem w środku. Sprawa do powtórki, ubezpieczyciel ponoć nie spieszy się z wypłatą odszkodowania.

Maleją też szanse na to, że stalinowski sędzia, 97-letni dziś były prezes Sądu Najwyższego Bogdan Dzięcioł, odpowie za zbrodnię sądową, jaką było skazanie w 1952 r. na śmierć młodego pilota próbującego uciec za granicę. Izba Karna SN, która ma rozpatrzyć apelację w marcu, zmierzy się z zarzutem zaistnienia tzw. bezwzględnej przyczyny odwoławczej. A mówiąc prościej – ze stwierdzeniem, że w pierwszej instancji wyrokowała osoba, która nie miała do tego prawa.

Czy adwokaci powinni kwestionować status sędziów, którzy sądzą w sprawach ich klientów?

Co łączy te sprawy? Udział tzw. neosędziów w orzekaniu, co stało się podstawą zakwestionowania wydanych rozstrzygnięć. Nie winię pełnomocników za to, że sięgają po narzędzie pozwalające w ten sposób podważać niekorzystne dla klientów wyroki. Taka ich rola – działać w najlepiej pojętym interesie ludzi, których reprezentują.

Nie winię też sędziów, którzy powołując się na orzecznictwo europejskich trybunałów, ale i polskich sądów, konsekwentnie badają status osób wydających wyroki w niższych instancjach. I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska na łamach „Rzeczpospolitej” nazwała to niedawno „procederem”, który w SN „się nasila”. Ja bym chyba jednak użyła innego określenia: stosowanie prawa.

Czytaj więcej

Rząd płaci za neosędziów po 10 tysięcy euro. ETPCz skreślił polskie skargi

Zaniechanie tego może oznaczać tylko odsunięcie problemu w czasie i jego nawarstwienie. W Europejskim Trybunale Praw Człowieka na rozpoznanie czeka już kilkaset skarg Polaków, które dotyczą pozbawienia prawa do niezależnego, niezawisłego sądu. I z pewnością będzie ich przybywać. Tylko w styczniu br. polski rząd zgodził się wypłacić – w ramach zawartych swoistych ugód, potwierdzonych decyzją strasburskiego Trybunału – ponad 1,5 mln zł osobom, których sprawy rozstrzygali neosędziowie Sądu Najwyższego. To też jest wymierny koszt sądowego pata, który trwa, choć oczywiście nie pieniądze są tu najważniejsze.

Czytaj więcej

Piotr Mgłosiek: Minister ma narzędzia, lecz z nich nie korzysta

Chaos w wymiarze sprawiedliwości. Kto go wywołał? I dlaczego nic się nie zmienia?

Ów pat to przede wszystkim pokłosie „reform”, jakie wymiarowi sprawiedliwości zafundowała poprzednia ekipa rządząca, a które w dużej mierze sprowadzały się do czystek kadrowych w sądach i wypracowania systemu powoływania sędziów o wątpliwym statusie.

Czytaj więcej

Adam Bodnar ujawnił sędziom swój plan na przywrócenie praworządności

Ale nie bez winy jest też obecna władza, która szła do wyborów pod hasłem przywracania praworządności. Od ponad roku niewiele się dzieje, a wszelkie zarzuty dotyczące opieszałości czy braku konkretnych propozycji naprawy sytuacji (poza zapowiedziami) są zbywane koronnym argumentem „prezydent Andrzej Duda i tak zawetuje”. Tyle że dotąd nikt mu za bardzo nie daje na to szansy.

Czytaj więcej

Maciej Gutowski, Piotr Kardas: Neosędziowski węzeł gordyjski

Dwa gotowe projekty i dwie różne koncepcje rozwiązania problemu tzw. neosędziów ma przedstawić w poniedziałek resort sprawiedliwości. To tylko pokazuje, że nawet w szeregach tych, którzy chcą przywracać praworządność, nie ma zgody co do metod takich działań. Krytyka ze strony obecnej opozycji jest więcej niż pewna.

Możemy się zatem spodziewać, że prace nad ostatecznym kształtem zmian w sądownictwie staną się jedną z osi rozkręcającej się kampanii wyborczej. Mam tylko nadzieję, że nie to było rzeczywistym celem.

Czytaj więcej

Sędzia Tuleya po roku rządów Tuska: chaos większy niż za PiS

47-letni Mariusz G. okrzyknięty przez media „Krwawym Tulipanem" w 2023 r. został skazany na dożywocie za zabójstwo trzech kobiet. Kilka dni temu sąd rozpoznający apelację uchylił ten wyrok. Proces będzie się toczył od nowa, a rodziny ofiar nieprędko otrzymają choćby część z zasądzonego wysokiego zadośćuczynienia.

W czerwcu 2024 r. więzienie opuścił Leszek G., zawodowy kierowca skazany prawomocnie za zabójstwo na 15 lat pozbawienia wolności. Był kompletnie pijany, gdy cztery lata wcześniej, prowadząc auto, staranował inny pojazd, z małżeństwem w środku. Sprawa do powtórki, ubezpieczyciel ponoć nie spieszy się z wypłatą odszkodowania.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Opinie Prawne
Prof. Marlena Pecyna: Zdążyć wyjść przed Zbigniewem Ziobrą, czyli 15 minut z życia komisji śledczej
Materiał Promocyjny
Technologia daje odpowiedź na zmiany demograficzne
Opinie Prawne
Paweł Rochowicz: Prawo, choćby korzystne, nie wystarczy. Trzeba o nim informować
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: „Starzy” sędziowie grają dziś dla Zbigniewa Ziobry
Opinie Prawne
Paulina Szewioła: Emerytury samozatrudnionych będą głodowe
Opinie Prawne
Gawroński, Biernatowski: Odpowiedzialność menedżerów – prawo do informacji
Materiał Promocyjny
Wystartowały tegoroczne ferie zimowe