Chwilowa burza finansowa w Turcji

Turecki prezydent postanowił wyeliminować z polityki burmistrza Stambułu, wielką nadzieję opozycji. Sprowokował gwałtowną wyprzedaż aktywów.

Publikacja: 24.03.2025 05:17

Czy turecki prezydent Recep Tayip Erdogan uderzył w swojego głównego, krajowego lidera politycznego,

Czy turecki prezydent Recep Tayip Erdogan uderzył w swojego głównego, krajowego lidera politycznego, bo poczuł, że Unia Europejska i USA nie będą chciały mu w tym przeszkodzić?

Foto: Oliver Bunic

Jeszcze kilka dni temu można było odnieść wrażenie, że Turcja idzie od sukcesu do sukcesu. W grudniu jej sojusznikom udało się opanować Syrię. Nowe władze w Damaszku porozumiały się ze zdominowaną przez Kurdów koalicją SDF o włączeniu jej do struktur władzy. Abdullah Ocalan, więziony w Turcji kurdyjski przywódca polityczny wezwał PKK – swoją dawną organizację – do złożenia broni i negocjacji z władzami w Ankarze.

Obawy, że USA zmniejszą zaangażowanie w Europie, sprawiły, że państwa UE zaczęły dostrzegać w Turcji ważnego sojusznika. O zmianie postrzegania Turcji świadczyła niedawna wizyta premiera Donalda Tuska w Ankarze. Turcja jest też krajem, który deklaruje chęć wysłania żołnierzy do misji rozjemczej w Ukrainie.

Inwestorzy zaczęli też lepiej postrzegać aktywa tureckie: BIST 100, główny indeks giełdy w Stambule, zyskał od listopadowego dołka do szczytu z początku zeszłego tygodnia 26 proc. 19 marca doszło jednak do krachu na giełdzie w Stambule. BIST 100 w ciągu jednej sesji stracił prawie 9 proc., a kurs liry zanurkował do 41 lir za dolara. Krach był reakcją inwestorów na szokujący ruch tureckich władz – aresztowanie Ekrema Imamoglu, burmistrza Stambułu i zarazem nieformalnego lidera opozycji.

Bomba polityczna w Turcji

Imamoglu jest burmistrzem Stambułu od 2019 r. Jego zwycięstwo wyborcze było dużym ciosem dla rządzącej partii AKP, która kontrolowała stambulski samorząd od ćwierć wieku. Wynik wyborów więc zakwestionowano, a głosowanie powtórzono. Wygrał je znów Imamoglu. W niedzielę miał wziąć udział w prawyborach prezydenckich partii CHP, które zapewne by wygrał.

Czytaj więcej

W Turcji wrze. Po nocy protestów sąd nakazał aresztowanie Ekrema Imamoglu, głównego przeciwnika Erdogana

Na początku zeszłego tygodnia Uniwersytet Stambulski anulował dyplom Imamoglu. To praktycznie zablokowało mu możliwość startu w wyborach prezydenckich, bo kandydaci muszą posiadać dyplom ukończenia studiów.

Następnie Imamoglu został aresztowany pod zarzutami korupcji i utrzymywania kontaktów z PKK. W tej samej sprawie zatrzymano około 100 osób. Choć władze sięgnęły po blokadę mediów społecznościowych i kilkudniowy zakaz demonstracji, zwolennicy opozycji zebrali się na ulicach.

Mehmet Simsek, minister finansów i gospodarki, starał się w tym czasie przekonywać inwestorów, że nie ma ryzyka zmiany tureckiej polityki gospodarczej. W czwartek sytuacja na rynku tureckim była już dużo spokojniejsza. Bank centralny razem z państwowymi pożyczkodawcami przeciwdziałał deprecjacji liry.

– Wygląda na to, że paniczna wyprzedaż prowadzona przez cudzoziemców oraz inwestorów lokalnych już osłabła. Kluczową kwestią dla decydentów jest teraz to, czy lokalni inwestorzy znów rzucą się, by wykupywać dolary – wskazywał Onur Ilgen, analityk MFUG Bank Turkey.

Część ekspertów zwraca uwagę, że inwestorzy mogli się uspokoić, gdy uznali, że aresztowanie Imamoglu nie będzie się wiązało ze zmianami w polityce gospodarczej. – Inwestorzy mogli się nieco uspokoić tym, że złe wiadomości nie są związane z polityką gospodarczą ani z ekipą, która zarządza tą polityką. Jest jednak mało prawdopodobne, by inwestorzy zagraniczni spieszyli się z odbudowywaniem swoich pozycji na rynku tureckim – zauważa Clemens Grafe, ekonomista Goldman Sachs.

Jeśli władze Turcji nie odejdą od lubianej przez inwestorów ortodoksyjnej polityki gospodarczej, to lokalne aktywa znów mogą zacząć wydawać się atrakcyjne. – Spodziewamy się, że tureckie akcje oraz obligacje denominowane w walucie lokalnej podniosą się i będą zyskiwać mocniej niż podobne papiery z rynków wschodzących. O ile spodziewamy się, że lira będzie dalej słabnąć, o tyle jej deprecjacja powinna być mniejsza, niż sugerują notowania kontraktów terminowych – prognozuje Giulia Bellicoso, analityczka z firmy Capital Economics.

Stopy procentowe w Turcji zaczęły być cięte

Inwestorów w ostatnich miesiącach cieszyło to, że turecka inflacja wyraźnie hamowała. W lutym zeszła do 39,05 proc., najniższego poziomu od czerwca 2023 r. Wciąż może wydawać się bardzo wysoka, ale jeszcze w maju przekraczała 75 proc. Słabnięcie inflacji pozwoliło Bankowi Centralnemu Republiki Turcji zacząć luzowanie polityki pieniężnej. Od końcówki grudnia obciął on stopy procentowe już trzykrotnie, obniżając główną z 50 proc. do 42,5 proc. Cięcia nie wywołały niepokoju na rynkach. Mediana prognoz zebranych przez Bloomberga sugeruje, że w końcu 2025 r. główna stopa będzie wynosiła 30 proc. Najwięksi optymiści prognozują 27,50 proc.

W czwartek turecki bank centralny zaskoczył jednak inwestorów podwyższając jednodniową stopę pożyczkową (nie będącą stopą główną) z 44 proc. do 46 proc. To sygnał, że będzie się trzymał ortodoksyjnej polityki.

Jeszcze kilka dni temu można było odnieść wrażenie, że Turcja idzie od sukcesu do sukcesu. W grudniu jej sojusznikom udało się opanować Syrię. Nowe władze w Damaszku porozumiały się ze zdominowaną przez Kurdów koalicją SDF o włączeniu jej do struktur władzy. Abdullah Ocalan, więziony w Turcji kurdyjski przywódca polityczny wezwał PKK – swoją dawną organizację – do złożenia broni i negocjacji z władzami w Ankarze.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Finanse
Załamanie liry i giełdy tureckiej po aresztowaniu przywódcy opozycji
Materiał Promocyjny
Berlingo VAN od 69 900 zł netto
Finanse
Samorządy to nie tylko wydawanie pieniędzy
Finanse
Notowania złota przebiły 3000 dolarów za uncję. Historyczna cena
Finanse
Złoto z rekordem. Cena bliska 3000 dolarów
Materiał Promocyjny
Warunki rozwoju OZE w samorządach i korzyści z tego płynące
Finanse
Prezes PFR Piotr Matczuk: Będzie debiut na GPW spółki z portfela Funduszu
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście