Nadchodzą zmiany w płacy minimalnej. Polska musi się dostosować do unijnych wymagań

Trwają prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu. Ma ona na celu wdrożenie przepisów unijnych do polskiego porządku prawnego. Planowane zmiany będą dotyczyć m.in. trybu ustalania oraz aktualizacji pensji minimalnej.

Publikacja: 13.11.2024 06:03

Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk

Foto: Leszek Szymański/PAP

Małgorzata Krzystała

Ustawa będzie wdrażać dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Celem tej dyrektywy jest poprawa warunków życia i pracy w UE oraz zmniejszenie nierówności płacowych. Obowiązek wdrożenia zmian dotyczy państw członkowskich, w których obowiązuje ustawowe wynagrodzenie minimalne.

Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy o wynagrodzeniu minimalnym?

Obecnie między państwami członkowskimi UE istnieją spore rozbieżności, jeśli chodzi o poziom minimalnych wynagrodzeń. Jest to wynik m.in. różnic w modelach rynku pracy oraz poziomie dochodów. Unijna dyrektywa ma umożliwić krajom wprowadzenie ram pozwalających na ustalanie i aktualizowanie wynagrodzeń minimalnych na podstawie określonych kryteriów. Te aktualizacje mają odbywać przynajmniej raz na dwa lata, a w przypadku państw stosujących mechanizm automatycznej indeksacji, nie rzadziej niż raz na cztery lata. W unijnej dyrektywie nie znalazły się jednak informacje na temat konkretnego poziomu wynagrodzeń minimalnych.

Czytaj więcej

Panel prawników

Wyższa płaca minimalna to będzie problem dla firm

Rozporządzenie, które niedawno przedstawił rząd, przewiduje, że płaca minimalna wyniesie w przyszłym roku 4666 zł, a nie 4626 zł. Może to oznaczać negatywne konsekwencje dla przedsiębiorców.

Teza : Rozporządzenie, które niedawno przedstawił rząd, przewiduje, że płaca minimalna wyniesie w przyszłym roku 4666 zł, a nie 4626 zł. Może to oznaczać negatywne konsekwencje dla przedsiębiorców.

Za opracowanie projektu odpowiada Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pod kierownictwem minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk. Jakie zmiany zakłada ustawa? Unijna dyrektywa wymaga, aby podstawą ustalania lub aktualizacji wynagrodzenia minimalnego były cztery obligatoryjne elementy kryteriów:

siła nabywcza ustawowych wynagrodzeń minimalnych z uwzględnieniem kosztów utrzymania,
ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład,
stopa wzrostu wynagrodzeń,
długoterminowe krajowe poziomy produktywności i ich zmiany.

To spora zmiana, bowiem obecnie wysokość minimalnego wynagrodzenia jest ustalana na podstawie inflacji prognozowanej na kolejny rok, a jeśli wynagrodzenie minimalne jest niższe od połowy wysokości średniej krajowej, również na podstawie 2/3 realnego wzrostu gospodarczego. To jednak nie koniec nowości. Państwa członkowskie muszą wykorzystać do oceny adekwatności ustawowych wynagrodzeń minimalnych tzw. orientacyjne wartości referencyjne. Przykładowo, może to być 60 proc. mediany wynagrodzeń brutto lub 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia brutto.

Płaca minimalna. Jakich zmian wymaga od nas jeszcze Unia Europejska?

Unijna dyrektywa wymaga również, aby każde państwo członkowskie wyznaczyło lub ustanowiło przynajmniej jeden organ doradczy mający doradzać w kwestiach związanych z płacą minimalną. W Polsce tę funkcję pełni obecnie Rada Dialogu Społecznego. Po wejściu w życie ustawy, stanie się oficjalnym organem doradczym. W ramach RDS każdego roku będą odbywać się negocjacje dotyczące wysokości minimalnego wynagrodzenia. Oprócz tego organu w ustalanie i aktualizowanie wysokości pensji minimalnej mają być dobrowolnie zaangażowani partnerzy społeczni.

Czytaj więcej

Ile zarabiają nauczyciele? Pensja zasadnicza, dodatki i nagrody

Oświata i nauczyciele

Ile zarabiają nauczyciele? Pensja zasadnicza to nie wszystko

Oprócz płacy zasadniczej nauczyciel może otrzymać szereg dodatków. Niektóre są przyznawane automatycznie, inne uznaniowo np. za szczególne osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Najbardziej doświadczonym pedagogom przysługują nagrody jubileuszowe.

Poza tym rząd będzie musiał co dwa lata przekazywać Komisji Europejskiej dane statystyczne, informacje dotyczące poziomu wynagrodzenia minimalnego oraz liczby osób, która je pobiera. Będzie też przekazywać informacje na temat zróżnicowanych stawek i odliczeń, powodów ich wprowadzenia oraz liczby pracowników objętych zróżnicowanymi stawkami. Ponadto dyrektywa zakłada ustanowienie sankcji za naruszenie praw i obowiązków związanych z wynagrodzeniem minimalnym. W efekcie mają zostać zaostrzone kary dla pracodawców, którzy nie przestrzegają przepisów. Planowane są również zmiany w zakresie przejrzystości przepisów dotyczących minimalnej stawki godzinowej.

Termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów miał nastąpić w III lub IV kwartale tego roku. Ostatnia aktualizacja na stronie Rządowego Centrum Legislacji z dnia 8 listopada wskazuje, że etap opiniowania został zakończony, a projekt trafił do Komitetu do Spraw Europejskich. Państwa członkowskie miały czas na dostosowanie krajowych przepisów do prawa unijnego do połowy listopada br. Zostało zatem niewiele czasu, biorąc pod uwagę fakt, że projekt musi jeszcze trafić na posiedzenie rządu, zostać przyjęty przez parlament i podpisany przez prezydenta. Najbliższe posiedzenie Sejmu jest zaplanowane na 19 listopada, co oznacza, że nie ma szans na dotrzymanie terminu wyznaczonego przez UE.

Unia Europejska (UE) Praca Płace Wynagrodzenie Minimalne

Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy o wynagrodzeniu minimalnym?

Pozostało jeszcze 91% artykułu

Zarówna średnia, jak i mediana zarobów w górnictwie w 2024 r. jest zdecydowanie wyższa niż ogółem w

Wynagrodzenia

Zarobki górników w 2024 r. Takich kwot wielu może pozazdrościć

Z danych GUS wynika, że górnictwo to jedna z najlepiej opłacanych branż w Polsce, z przeciętnymi zarobkami w okolicach 12 tys. zł brutto miesięcznie i medianą w okolicach 10 tys. zł. Czy te dane znajdują potwierdzenie w innych źródłach? Przy okazji niedawnej Barbórki sprawdzamy, ile zarabiają górnicy.

Materiał Promocyjny

Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę

Wynagrodzenia

Wysoka płaca nie zawsze daje poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego

Już prawie połowa Polaków dobrze ocenia swoje możliwości i perspektywy finansowe. To znacznie więcej niż jesienią zeszłego roku, choć w opiniach widać sporo rozbieżności - także wśród najlepiej zarabiających.

Wynagrodzenia

Opada podwyżkowa fala w polskich firmach

Nie dość, że pracodawcy rzadziej niż przed rokiem planują w I półroczu 2025 r. wzrost wynagrodzeń, to jeszcze ograniczają wysokość podwyżek.

Wynagrodzenia

Koniec płacowego rajdu w Polsce i dwucyfrowych podwyżek

Firmy rzadziej niż przed rokiem planują wzrost wynagrodzeń. Jednocześnie chcą ograniczyć wysokość podwyżek. Przyszły rok ma być dla pracowników pod tym względem znacznie gorszy.

Materiał Promocyjny

Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.

Wynagrodzenia

Ile tak naprawdę płacą polskie firmy. GUS zbadał rynek pracy

Połowa pracujących w Polsce zarabiała powyżej 6507 zł, a połowa mniej. W czerwcu płace wciąż były niższe niż w lutym i w marcu - wynika z raportu GUS „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej w czerwcu 2024 r.”

Materiał Promocyjny

Nest Lease wkracza na rynek leasingowy i celuje w TOP10

Nest Lease, to nowy gracz na polskim rynku leasingowym, będący częścią grupy Nest Bank. Firma powstała w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie mikro i małych przedsiębiorców na elastyczne i nowoczesne rozwiązania finansowe. Dzięki zaawansowanej technologii i indywidualnemu podejściu, Nest Lease planuje w ciągu dwóch lat wejść do grona dziesięciu największych firm leasingowych w Polsce. W rozmowie z Lechem Stabiszewskim, pełniącym funkcję p.o. prezesa zarządu Nest Leasing S.A., przyglądamy się strategii i ofercie Spółki oraz trendom w branży leasingowej.

Praca, Emerytury i renty

Za nakłanianie do rezygnacji z oszczędzania w PPK grozi grzywna

Jeżeli pracodawca albo osoba upoważniona do działania w jego imieniu lub działająca z inicjatywy pracodawcy nakłania osobę zatrudnioną do rezygnacji z uczestnictwa w Pracowniczych Planach Kapitałowych, popełnia wykroczenie.

Unia Europejska chce zadbać o zrównoważoną konsumpcję. Sprzęty będzie można łatwiej naprawić

Konsumenci

Stary telefon czy lodówkę łatwiej wyrzucić niż naprawić? To ma się zmienić

Wiele aktualnie sprzedawanych sprzętów łatwiej wyrzucić niż naprawić. Unia Europejska chce temu przeciwdziałać dzięki dyrektywie o prawie konsumentów do naprawy towaru. Aktualnie trwają konsultacje przed wdrożeniem jej do polskiego prawa.

Praca, Emerytury i renty

TSUE: pomoc domowa musi mieć mierzony czas pracy

Pracodawcy zatrudniający pracowników domowych np. do opieki, gotowania, sprzątania, muszą wprowadzić rozwiązania pozwalające na pomiar dobowego czasu pracy każdego pracownika domowego.

Praca, Emerytury i renty

Przyszłą emeryturę sprawdzimy tak jak dotychczas. Nowego systemu nie będzie

Centralna Informacja Emerytalna (CIE), czyli jeden ze sztandarowych pomysłów rządu Prawa i Sprawiedliwości na pewno nie powstanie. Przynajmniej w najbliższym czasie.

Na nic zdadzą się nowe, komfortowe ciężarówki, jeśli zabraknie kierowców. Ponad 160 tys. z pracujący

Regulacje Ue

KE cofnęła się pół kroku pod naporem przewoźników

Po licznych protestach i petycjach Komisja Europejska ugięła się i zezwoliła na przedłużenie okresu wymiany tachografów.

Rodzice wychowujący dzieci do 8 roku życia mają specjalne prawa dotyczące organizacji czasu pracy.

Prawo

Jakie specjalne prawa w pracy przysługują rodzicom dzieci do 8 roku życia?

Przez lata takie uprawnienie przysługiwało rodzicom dzieci do lat 4, jednak w zeszłym roku wiek ten został podniesiony do 8 roku życia. To, co istotne: uprawnienie to może przysługiwać zarówno pracownicom kobietom, jak i mężczyznom, nie ma rozróżnienia, czyja opieka jest priorytetowa.

Polityka

Azyl Marcina Romanowskiego. Czy Węgry złamią unijne prawo?

Węgry muszą wykonać Europejski Nakaz Aresztowania wydany przez Polskę za Marcinem Romanowskim – stwierdza Komisja Europejska.

Prawo karne

Ekspert: ochrona Węgier dla Marcina Romanowskiego narusza prawo UE

Objęcie Marcina Romanowskiego ochroną międzynarodową na Węgrzech to naruszenie prawa UE. Prokuratura już nic nie zdziała, ale rząd ma możliwość wniesienia skargi do TSUE. Póki co poseł może leżeć nad Balatonem – uważa prof. Marcin Górski z Uniwersytetu Łódzkiego.