Płace pokoleń kobiet są niższe od zarobków kolegów z pracy

Uprzedzenia, różnice w wynagrodzeniach mężczyzn i kobiet oraz brak elastycznych zasad pracy to trzy najczęstsze bariery utrudniające rozwój zawodowy kobiet. Tak uważają specjaliści zapytani w lutym na portalu LinkedIn przez agencję doradztwa personalnego Hays. Przy czym prawie co czwarty respondent uważa, że w ostatnim roku zmalało wśród pracodawców zainteresowanie kwestią równości i różnorodności (DEI).

– Kobiety na rynku pracy mierzą się z różnymi problemami. Ich źródłem często są nieuświadomione uprzedzenia osób zaangażowane w procesy decyzyjne, na przykład dotyczące rekrutacji czy sukcesji w firmie – wyjaśnia Karolina Szyndler, Senior Director w Hays Poland. Jej zdaniem wielu decydentów nie ma świadomości, że w sprawach zawodowych powtarzają stereotypy dotyczące pracujących matek, pracowników w wieku 50+ czy kobiet na stanowiskach kierowniczych.

Foto: Paweł Krupecki

– Wciąż prowadzi to do sytuacji, w których utalentowane i ambitne profesjonalistki nie zawsze mogą w pełni wykorzystać swój potencjał. Jest to niekorzystne nie tylko dla nich samych, ale też dla firm – komentuje Szyndler. Jej zdaniem to, iż tylko co czwarty respondent stwierdził, że w ostatnim roku pracodawca jest bardziej zainteresowany działaniami na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, a w firmach i instytucjach pozostałych albo nic się nie zmieniło (48 proc.), albo zainteresowanie zmalało (24 proc.), wynika z prozaicznej przyczyny: trudniejszych warunków gospodarczych.

Będąc pod większą presją, firmy koncentrują się głównie na projektach, które pozwolą im zachować rentowność lub przewagę konkurencyjną. W takim kontekście inicjatywy DEI czy CSR – związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu – często ustępują miejsca potrzebie optymalizacji, cięcia kosztów lub inwestowania w nowe produkty i usługi.

Awans zwiększa różnice w płacach

Na to, że luka płacowa zwiększa się wraz ze stopniem kariery, zwrócił uwagę portal wynagrodzenia.pl. Alicja Pogoda przeanalizowała wyniki Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń (OBW) przeprowadzonego przez Sedlak & Sedlak w 2024 r. Z porównania mediany płac na różnych stanowiskach wynika, że tak jak luka płacowa wynosi 9 proc. w przypadku pracowników szeregowych, 19 proc. przy porównaniu płac starszych specjalistów, tak jest to jedna czwarta przy dyrektorskich płacach i aż 44 proc. w przypadku członków zarządu. Jest to jednak – zwraca uwagę Alicja Pogoda – luka nieskorygowana, czyli taka, która różnicuje wynagrodzenia tylko ze względu na płeć i dotyczy całej populacji, a nie uwzględnia różnic w wynagrodzeniach pomiędzy mężczyznami i kobietami za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości.

– Choć wartości są znaczące, to należy wziąć pod uwagę, że zarobki mogą się od siebie różnić w zależności od województwa, typu firmy czy jej wielkości. Istotny jest również czynnik społeczny – kobiety dużo częściej niż mężczyźni wybierają zawody gorzej płatne – zaznacza Pogoda.

Informacje na temat różnic w płacach w gospodarce podaje co miesiąc GUS. Co prawda robi to z kilkumiesięcznym opóźnieniem i najnowsze dane dotyczą września, ale podane są w analizie nie tylko przeciętne płace, lecz także mediana.

Kara za macierzyństwo

W przypadku mediany wynagrodzenia kobiet były przeciętnie niższe o 6 proc. od wynagrodzeń mężczyzn. Od początku roku wahania luki są nieznaczne, oscylują właśnie koło 6 proc. Jednak różnica zmienia się w zależności od wieku pracowników, wielkości firmy czy instytucji oraz branży. Największa, 12-proc. różnica dotyczy osób w wieku 35–44 lat. W przypadku płac za wrzesień jest to ponad 850 zł przy medianie wynagrodzeń.

To wiek, w którym kobiety coraz częściej rodzą pierwsze dziecko lub wracają z urlopów macierzyńskich i rodzicielskich. Im dłuższa jest przerwa w pracy na wychowanie dzieci – tym bardziej płace kobiet odstają od pensji rówieśników, którzy nie mają przerwy w zatrudnieniu. Według danych ZUS w zeszłym roku z urlopów rodzicielskich skorzystało 17 proc. ojców. (ponad 41 tys.)

Z badań Instytuty Badań Strukturalnych (IBS) i Igi Magdy wynika, że po urodzeniu pierwszego dziecka aktywność kobiet spada do 69 proc. (z 73 proc.), a mężczyzn rośnie do 85 proc. (z 75 proc.). Są to dane za 2022 r. Instytut bada skorelowaną lukę płacową (pokazującą zarobki kobiet i mężczyzn pracujących na tych samych stanowiskach i posiadających te same kwalifikacje) i ta luka jest ponaddwukrotnie wyższa, niż wynika z danych GUS.