Nie chcesz przyjąć spadku? Oto, co musisz zrobić, aby go odrzucić

Spadek nie zawsze wiąże się z korzyścią finansową. Czasami, kiedy zmarły posiadał długi, oznaczać może spore problemy. W związku z tym wiele osób zastanawia się, czy można nie przyjąć spadku. Wyjaśniamy, jak odrzucić spadek.

Publikacja: 20.03.2025 07:19

Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w sądzie lub przed notariuszem

Foto: New Africa / Adobe Stock

Joanna Kamińska

Zasady dotyczące odrzucenia spadku reguluje Kodeks postępowania cywilnego i Kodeks cywilny.

Czy można nie przyjąć spadku?

Zgodnie z prawem można nie przyjąć spadku. W tym celu trzeba złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Odrzucenie spadku umożliwia spadkobiercy, czyli osobie powołanej do spadku, odmowę przyjęcia dziedziczenia. Najczęstszą przyczyną, dla której dana osoba decyduje się odrzucić spadek, jest jego zadłużenie.

Dzięki odrzuceniu spadku spadkobierca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za długi poczynione przez spadkodawcę. Spadkobierca, którzy odrzucił spadek, jest w świetle prawa traktowany jak osoba, która nie dożyła otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy. Osoba taka więc niczego nie dziedziczy po spadkodawcy i nie odpowiada za jego długi spadkowe. Jednocześnie traci też prawo do zachowku.

Oświadczenia o odrzuceniu spadku nie można odwołać. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zostało ono złożone w wyniku błędu lub pod wpływem groźby.

Czytaj więcej

Prawo do zachowku ulega przedawnieniu po 5 latach od ogłoszenia testamentu lub otwarcia spadku

Spadki i darowizny

Czy prawo do zachowku może się przedawnić? Co mówią przepisy?

Zachowek jest instytucją prawa spadkowego, która powstała z myślą o spadkobiercach pominiętych w testamencie. Osoby te mają prawo ubiegać się o pewną część spadku, nawet jeśli spadkodawca przepisał majątek na kogoś innego. Ile mają na to czasu?

Jak odrzucić spadek? Kiedy można to zrobić?

Jak wynika z art. 640 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, oświadczenie o odrzuceniu spadku „[…] może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku”. Ponadto w przypadku mieszkania za granicą oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w odpowiednim terytorialnie urzędzie konsularnym.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku, jak wynika z art. 641 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, powinno zawierać:

imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci, a także ostatnie miejsce jego zwykłego pobytu;
tytuł powołania do spadku;
treść złożonego oświadczenia, w którym spadkobierca odrzuca spadek.

„Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów”.

Czytaj więcej

Będą zmiany w przepisach dotyczących prawa spadkowego

Spadki i darowizny

Zagubiony lub utracony testament. SN: lepiej mieć kopię niż świadków

Kto dziedziczy w razie zgubienia pisemnego testamentu? Wyrok SN wskazuje, że warto utrwalić go np. w formie zdjęcia.

Odrzucenie spadku możliwe jest zarówno w przypadku dziedziczenia z mocy ustawy, jak i na mocy testamentu. Zawsze jednak jest to możliwe dopiero po śmierci spadkodawcy. Odrzucić spadek można w ciągu 6 miesięcy od momentu uzyskania informacji o powołaniu do niego. Jeśli spadek nie zostanie odrzucony przez ten czas, zostaje automatycznie przyjęty.

Jak odrzucić spadek w sądzie? A jak przed notariuszem?

Aby odrzucić spadek przed sądem, należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania spadkobiercy wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Do wniosku należy dołączyć odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy oraz odpis skrócony aktu urodzenia wnioskodawcy. W przypadku, kiedy wnioskodawca przyjął nazwisko po swoim małżonku, zamiast odpisu skróconego aktu urodzenia załączyć trzeba odpis skrócony aktu małżeństwa.

W odpowiedzi na wniosek sąd wyznaczy posiedzenie, na którym spadkobierca będzie mógł złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wymaga wcześniejszego wniesienia opłaty w kwocie 100 zł od każdej osoby, która odrzuca spadek.

Czytaj więcej

Spadki i darowizny

Wpłacał na wspólne konto z konkubiną. Sąd Najwyższy: pieniądze dziedziczy żona

Współposiadacz konta ma prawo do pieniędzy na nim zgromadzonych w całości lub w większym udziale, niż wynika z przypisanych mu środków, o ile współwłaściciele to formalnie ustalili. Tak orzekł Sąd Najwyższy.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku przed notariuszem sporządzane jest natomiast w formie aktu notarialnego. Tutaj również należy dostarczyć wspomniane wcześniej odpisy skrócone z USC. Koszt takiego aktu notarialnego to około 50 zł netto od osoby. Do kwoty tej należy doliczyć koszt wypisów (6 zł netto za każdą stronę) oraz podatek VAT (23 proc.).

Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia: Różnice

Odrzucenie spadku bywa mylone ze zrzeczeniem się dziedziczenia. Podstawowa różnica między nimi polega na czasie, w którym dokonywane są te czynności. Podczas gdy odrzucenie spadku możliwe jest, co już zostało wspomniane, wyłącznie po śmierci spadkodawcy, zrzeczenie się dziedziczenia odbywa się jeszcze za jego życia na mocy specjalnej umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego. Stronami tej umowy jest spadkodawca oraz spadkobiorca.

Zrzeczenie się dziedziczenia jest – w przeciwieństwie do odrzucenia spadku – czynnością odwracalną. Ponadto obejmuje również zstępnych (dzieci, wnuki), podczas gdy odrzucenie spadku oznacza, że spadek ten przechodzi na zstępnych.

Notariusze Sądy i Trybunały Spadek

Zasady dotyczące odrzucenia spadku reguluje Kodeks postępowania cywilnego i Kodeks cywilny.

Czy można nie przyjąć spadku?

Pozostało jeszcze 98% artykułu

Zamek w Stobnicy na obrzeżach Puszczy Noteckiej.

Nieruchomości

NSA wydał kluczowy wyrok ws. zamku w Stobnicy

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił w poniedziałek skargi kasacyjne dotyczące budowy zamku w Stobnicy w województwie wielkopolskim. Wyrok oznacza, że pozwolenie na budowę obiektu jest ważne.

W sądzie i w urzędzie

Nowość w aplikacji mObywatel. „Pozwala zaoszczędzić sobie wycieczki do urzędu"

W wydaniu 4.54 na użytkowników aplikacji mObywatel czeka nowa funkcja, która jest związana z wprowadzoną niedawno usługą „Podpisz dokument”.

„Trzynastki” zostaną wypłacone wraz z kwietniowymi świadczeniami

Praca, Emerytury i renty

13. emerytura nie dla wszystkich seniorów. Te grupy nie otrzymają świadczenia

Już w kwietniu uprawnieni emeryci i renciści otrzymają dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. I choć wypłata obejmie liczną grupę seniorów, to jednak pewna grupa jej nie dostanie.

Kto ponosi koszty budowy lub wymiany ogrodzenia? Przepisy mówią jasno

Nieruchomości

Czy sąsiad może żądać zwrotu pieniędzy za ogrodzenie? Przepisy mówią jasno

Budowa ogrodzenia to jedna z pierwszych czynności wykonywanych po zakupie działki. Jeśli jednak mamy obok sąsiadów, sytuacja wymaga uzgodnień. Właściciele nieruchomości mogą się spotkać z propozycją współfinansowania budowy płotu lub jego wymiany. Czy trzeba na nią przystać?

Prawo drogowe

Będzie pułapka na łamiących zakaz prowadzenia aut. Może złamać wiele karier

Ministerstwo Sprawiedliwości forsuje przepisy, które pozbawią na lata lub dożywotnio skazywanych kierowców możliwości pracy w zawodach, w których wymagany jest wymóg niekaralności. Sam Adam Bodnar jako RPO kwestionował konstytucyjność takich regulacji.

Materiał Promocyjny

Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów

Polityka klimatyczna i rynek energii w Polsce: podstawy prawne, energetyka społeczna. praktyczny proces powołania i rejestracji spółdzielni energetycznych oraz podpisania umowy z OSD

Sądy i trybunały

Sędzia od lat nie pisze uzasadnień wyroków. Resort Bodnara reaguje

Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że nadzoruje przebieg postępowań wyjaśniających i dyscyplinarnych prowadzonych wobec sędziego Michała Mańkowskiego, orzekającego w wydziale karnym Sądu Rejonowego w Kozienicach.

Materiał Promocyjny

Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń

Jazda na motocyklu to z całą pewnością wielka przyjemność, o czym zaświadczy każdy, kto chociaż raz miał okazję – legalnie, podkreślmy – poprowadzić maszynę na dwóch kołach.

Podatki

Pracodawca odliczy 300 tys. zł za wypadek przy pracy? Przełomowy wyrok NSA

Zadośćuczynienie wypłacone pracownikowi na podstawie ugody sądowej za wypadek przy pracy może być kosztem podatkowym pracodawcy.

Podatki

Zbycie ruchomości w związku z leasingiem zwrotnym podlega VAT. Wyrok NSA

Leasing zwrotny ruchomości to dwie osobne transakcje. Zbycie przez korzystającego na rzecz finansującego takiej ruchomości podlega opodatkowaniu VAT jako odpłatna dostawa towarów.

Sądy i trybunały

Cyfrowy sąd. Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło plan

Cyfrowy Sąd to flagowy projekt Ministerstwa Sprawiedliwości w kwestii digitalizacji postępowań sądowych. Obejmie on wszystkie postępowania nierejestrowe (pozostałe będą cyfryzowane w ramach odrębnego programu). Część zmian ma wejść już w 2026 r. (plany sięgają do 2029 r.)

Bogdan Święczkowski jako prokurator krajowy i pierwszy zastępca prokuratora generalnego

Prawnicy

Sprawa Hermesa. Bogdan Święczkowski rozważa kroki prawne

Prezes TK Bogdan Święczkowski zareagował na raport Najwyższej Izby Kontroli ws. zakupu systemu Hermes przez Prokuraturę Krajową w czasie, gdy był jej szefem.

Prawo karne

Zabójstwo pielęgniarki dla złotego łańcuszka. 25 lat więzienia zamiast dożywocia

25 lat spędzi za kratami Paweł P., który zamordował pielęgniarkę z Legnicy, ukradł jej kilkaset złotych i wydał na grę na automatach. Sprawę zamknął w środę Sąd Najwyższy.

Prezes Trybunału Konstytucyjnego Bogdan Święczkowski

Sądy i trybunały

Prezes TK chce ścigania sędziów, którzy nie uznają TK i jego wyroków

Prezes Trybunału Konstytucyjnego Bogdan Święczkowski złożył 19 marca pismo sygnalizacyjne do zastępcy rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych Przemysława Radzika, w którym wniósł o przeprowadzenie kwerendy orzecznictwa sądów powszechnych.

Sąd wydał wyrok w procesie Emilii Sz., znanej jako „Mała Emi” ws. tzw. afery hejterskiej. Kobieta je

Dobra osobiste

Pierwszy wyrok po aferze hejterskiej. „Mała Emi” skazana za hejt

Zapadł pierwszy wyrok w związku z tzw. aferą hejterską. Sąd Rejonowy w Bochni skazał 19 marca „Małą Emi” czyli Emilię S. na 6 tys. zł grzywny za hejt w mediach społecznościowych wobec sędziego Waldemara Żurka.

W sądzie i w urzędzie

Błąd pełnomocnika nie uzasadnia przywrócenia terminu? SN: trzeba pilnować

Nawet oczywisty brak winy w uchybieniu terminu na złożenie odwołania, np. apelacji, nie uzasadnia jego przywrócenia, jeżeli upłynął rok, a nie zachodzi wypadek wyjątkowy.