Nie chcesz przyjąć spadku? Oto, co musisz zrobić, aby go odrzucić

Spadek nie zawsze wiąże się z korzyścią finansową. Czasami, kiedy zmarły posiadał długi, oznaczać może spore problemy. W związku z tym wiele osób zastanawia się, czy można nie przyjąć spadku. Wyjaśniamy, jak odrzucić spadek.

Publikacja: 20.03.2025 07:19

Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w sądzie lub przed notariuszem

Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w sądzie lub przed notariuszem

Foto: New Africa / Adobe Stock

Zasady dotyczące odrzucenia spadku reguluje Kodeks postępowania cywilnego i Kodeks cywilny.

Czy można nie przyjąć spadku?

Zgodnie z prawem można nie przyjąć spadku. W tym celu trzeba złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Odrzucenie spadku umożliwia spadkobiercy, czyli osobie powołanej do spadku, odmowę przyjęcia dziedziczenia. Najczęstszą przyczyną, dla której dana osoba decyduje się odrzucić spadek, jest jego zadłużenie.

Dzięki odrzuceniu spadku spadkobierca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za długi poczynione przez spadkodawcę. Spadkobierca, którzy odrzucił spadek, jest w świetle prawa traktowany jak osoba, która nie dożyła otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy. Osoba taka więc niczego nie dziedziczy po spadkodawcy i nie odpowiada za jego długi spadkowe. Jednocześnie traci też prawo do zachowku.

Oświadczenia o odrzuceniu spadku nie można odwołać. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zostało ono złożone w wyniku błędu lub pod wpływem groźby.

Czytaj więcej

Czy prawo do zachowku może się przedawnić? Co mówią przepisy?

Jak odrzucić spadek? Kiedy można to zrobić?

Jak wynika z art. 640 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, oświadczenie o odrzuceniu spadku „[…] może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami, do sądu spadku”. Ponadto w przypadku mieszkania za granicą oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w odpowiednim terytorialnie urzędzie konsularnym.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku, jak wynika z art. 641 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, powinno zawierać:

  • imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci, a także ostatnie miejsce jego zwykłego pobytu;
  • tytuł powołania do spadku;
  • treść złożonego oświadczenia, w którym spadkobierca odrzuca spadek.

„Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów”.

Czytaj więcej

Zagubiony lub utracony testament. SN: lepiej mieć kopię niż świadków

Odrzucenie spadku możliwe jest zarówno w przypadku dziedziczenia z mocy ustawy, jak i na mocy testamentu. Zawsze jednak jest to możliwe dopiero po śmierci spadkodawcy. Odrzucić spadek można w ciągu 6 miesięcy od momentu uzyskania informacji o powołaniu do niego. Jeśli spadek nie zostanie odrzucony przez ten czas, zostaje automatycznie przyjęty.

Jak odrzucić spadek w sądzie? A jak przed notariuszem?

Aby odrzucić spadek przed sądem, należy złożyć do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania spadkobiercy wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Do wniosku należy dołączyć odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy oraz odpis skrócony aktu urodzenia wnioskodawcy. W przypadku, kiedy wnioskodawca przyjął nazwisko po swoim małżonku, zamiast odpisu skróconego aktu urodzenia załączyć trzeba odpis skrócony aktu małżeństwa.

W odpowiedzi na wniosek sąd wyznaczy posiedzenie, na którym spadkobierca będzie mógł złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku wymaga wcześniejszego wniesienia opłaty w kwocie 100 zł od każdej osoby, która odrzuca spadek.

Czytaj więcej

Wpłacał na wspólne konto z konkubiną. Sąd Najwyższy: pieniądze dziedziczy żona

Oświadczenie o odrzuceniu spadku przed notariuszem sporządzane jest natomiast w formie aktu notarialnego. Tutaj również należy dostarczyć wspomniane wcześniej odpisy skrócone z USC. Koszt takiego aktu notarialnego to około 50 zł netto od osoby. Do kwoty tej należy doliczyć koszt wypisów (6 zł netto za każdą stronę) oraz podatek VAT (23 proc.).

Odrzucenie spadku a zrzeczenie się dziedziczenia: Różnice

Odrzucenie spadku bywa mylone ze zrzeczeniem się dziedziczenia. Podstawowa różnica między nimi polega na czasie, w którym dokonywane są te czynności. Podczas gdy odrzucenie spadku możliwe jest, co już zostało wspomniane, wyłącznie po śmierci spadkodawcy, zrzeczenie się dziedziczenia odbywa się jeszcze za jego życia na mocy specjalnej umowy sporządzonej w formie aktu notarialnego. Stronami tej umowy jest spadkodawca oraz spadkobiorca.

Zrzeczenie się dziedziczenia jest – w przeciwieństwie do odrzucenia spadku – czynnością odwracalną. Ponadto obejmuje również zstępnych (dzieci, wnuki), podczas gdy odrzucenie spadku oznacza, że spadek ten przechodzi na zstępnych.

Zasady dotyczące odrzucenia spadku reguluje Kodeks postępowania cywilnego i Kodeks cywilny.

Czy można nie przyjąć spadku?

Pozostało jeszcze 98% artykułu
Sądy i trybunały
Wyrok SN trzeba pominąć. Rzecznik TSUE: głęboki kryzys polskiego sądownictwa
Zawody prawnicze
Notariusz nie zapłaci 35 tys. zł za czynności w siedzibie dewelopera
Zawody prawnicze
Pełnomocnik z urzędu może skarżyć zbyt niską zapłatę. Ważna uchwała SN
Praca, Emerytury i renty
Kiedy ponownie wzrośnie płaca minimalna? Perspektywy na 2025 i 2026 rok
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Administracja rządowa
Przepadli w konkursie, dostali największą dotację. Wybrała ich ministra kultury