Zasady kierowania funkcjonariusza do komisji lekarskiej

Właściwość miejscowa rejonowych komisji lekarskich jest określana dla funkcjonariuszy, inspektorów i pracowników kontroli skarbowej i wywiadu skarbowego – zgodnie z miejscem pełnienia służby albo pracy, a dla pozostałych osób – zgodnie z miejscem ich zamieszkania.

Na uzasadniony wniosek podmiotu kierującego do komisji lekarskiej lub osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia lekarskiego Centralna Komisja Lekarska może jednak wyrazić zgodę na zmianę właściwości orzekania.

Siedziby i obszary właściwości terytorialnej rejonowych komisji lekarskich określa rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 19 grudnia 2014 r. w sprawie siedzib i właściwości terytorialnej komisji lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych (DzU z 2014 r., poz. 1895). Ustawa o komisjach lekarskich wymienia podmioty kierujące kandydatów, funkcjonariuszy, osoby udzielające pomocy funkcjonariuszom oraz pracownikom wywiadu skarbowego, funkcjonariuszy zwolnionych ze służby, emerytów, rencistów, kandydatów do pracy i pracowników do komisji lekarskich (>patrz tabela 5).

Skierowanie do komisji będzie następowało na formularzu, którego wzór określają odpowiednie rozporządzenia. Chodzi tu np. o rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 19 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów skierowania do komisji lekarskiej podległej ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych stosowanych w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biurze Ochrony Rządu (DzU z 2014 r., poz. 1897). Odrębne dwa rozporządzenia wydano dla CBA i SW. Zostały one opubliowane w DzU z 2014 r. poz. 1959 i 1982. Termin badania wyznacza komisja lekarska, informując o tym osobę skierowaną i podmiot kierujący. Takiego wezwania lepiej nie ignorować, gdyż, po pierwsze, od 1 stycznia 2015 r. poddanie się badaniom zleconym przez komisję lekarską, w tym również badaniom specjalistycznym, psychologicznym i dodatkowym, jest już obowiązkiem funkcjonariusza wynikającym wprost z ich ustaw pragmatycznych (art. 40a ustawy o Policji, art. 44 ust. 2 ustawy o SG, art. 42 ust. 2b ustawy o PSP, art. 34a ustawy o BOR, art. 63 ust. 1a i 1b ustawy o CBA, art. 111 ust. 2 ustawy o SW). Po drugie zaś, w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa osoby skierowanej przed komisją zawiadamia ona o tym podmiot kierujący. Taka informacja może mieć wpływ na stosunek służbowy funkcjonariusza, gdyż – o ile skierowanie nie nastąpiło na prośbę funkcjonariusza – dwukrotne nieusprawiedliwione niestawiennictwo przed komisją lekarską może stanowić podstawę do jego zwolnienia. Wynika tak z przepisów pragmatycznych, tj.: art. 41 ust. 2 pkt 7a ustawy o Policji, art. 45 ust. 2 pkt 9 ustawy o SG, art. 43 ust. 3 pkt 7 ustawy o PSP, art. 35 ust. 2 pkt 4a ustawy o BOR, art. 64 ust. 2 pkt 6a ustawy CBA, art. 96 ust. 2 pkt 8 ustawy o SW.

Od nieprawomocnego orzeczenia rejonowej komisji lekarskiej osobie badanej lub podmiotowi kierującemu tę osobę do rejonowej komisji lekarskiej przysługuje odwołanie. Powinno być ono wniesione w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia rejonowej komisji lekarskiej za pośrednictwem tej komisji, która orzeczenie wydała. Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia.

Podobne uprawnienie przysługuje małżonkowi lub innemu uprawnionemu członkowi rodziny zmarłego funkcjonariusza. Mogą oni składać odwołanie od orzeczenia rejonowej komisji lekarskiej ustalającego związek śmierci funkcjonariusza ze służbą.

Odwołanie rozpatruje Centralna Komisja Lekarska po zapoznaniu się ze wszystkimi dokumentami w sprawie, a w razie potrzeby również po przeprowadzeniu niezbędnych badań lub po zleceniu przeprowadzenia dodatkowych badań lekarskich, w tym obserwacji szpitalnej, lub po dostarczeniu na jej żądanie dodatkowych dokumentów. Ma na to 30 dni od dnia otrzymania odwołania, a 60 dni w przypadku konieczności wykonania dodatkowych badań lub uzyskania dodatkowych dokumentów.

Po rozpatrzeniu odwołania Centralna Komisja Lekarska:

- utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie albo

- uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i wydaje nowe, albo

- uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez rejonową komisję lekarską. Nie może natomiast wydać nowego orzeczenia na niekorzyść osoby badanej, chyba że zaskarżone orzeczenie jest sprzeczne z prawem lub zostało wydane z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych.

Do postępowania odwoławczego prowadzonego przez Centralną Komisję Lekarską stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed rejonowymi komisjami lekarskimi.

Warto pamiętać, że opisany tu tryb postępowania odwoławczego będzie obowiązywać od 1 lipca 2015 r. Jak kwestia ta rozwiązana jest w okresie  przejściowym, opisano w początkowej części opracowania.

Orzeczenia komisji mają dwojaki charakter. Jedną grupę stanowią orzeczenia, które ustalają schorzenia funkcjonariusza oraz ich związek ze służbą do celów odszkodowawczych lub rentowych albo zaopatrzenia emerytalnego. Orzeczenia z tej grupy poddawane są kontroli sądów powszechnych w ramach rozpoznawania odwołań od decyzji o świadczeniach rentowych, emerytalnych czy odszkodowawczych. Orzeczenia te mają wyłącznie charakter orzeczenia wstępnego, jako jedna z przesłanek ustalenia prawa do określenia świadczeń, ich zakresu i wysokości. W konsekwencji nie podlegają one zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Druga grupa to orzeczenia związane z ustalaniem przez komisję zdolności do służby. W tych rozstrzygnięciach komisji oceniany jest więc stan zdrowia danej osoby na potrzeby zaliczenia jej do określonej kategorii zdolności do służby w celu przyjęcia do niej, dalszego jej pełnienia czy zwolnienia z niej. Orzeczenia w tych sprawach są wiążące dla organu w sprawie powołania danej osoby do służby, przeniesienia funkcjonariusza na inne stanowisko służbowe czy zwolnienia go ze służby i stanowią podstawę do wydania przez właściwe organy decyzji administracyjnej.

W orzecznictwie NSA podkreśla się, że komisje lekarskie działające w sprawach funkcjonariuszy czy kandydatów do służb mundurowych są organami administracji publicznej i swoje rozstrzygnięcia podejmują w formie decyzji administracyjnych, nazwanych orzeczeniami. Orzeczenia w tym zakresie mogą podlegać zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Na zakończenie trzeba wspomnieć, że pozostałe służby mundurowe, tzn. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego oraz wojsko, mają własne komisje lekarskie. Z tego względu nie są przedmiotem niniejszego opracowania.

podstawa prawna: Ustawa z 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 170 ze zm.).

podstawa prawna: Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 287, poz. 1687 ze zm.),

podstawa prawna: Ustawa z 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1411).

podstawa prawna: Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1340).

podstawa prawna: Ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1415).