Producenci mają dość. Żywność mocno zdrożeje

Wicepremier Henryk Kowalczyk zapowiedział, że Polska skorzysta z możliwości danej przez Komisję Europejską i przedłuży zerową stawkę VAT na żywność, mającą pierwotnie obowiązywać do końca roku. Ceny jednak pójdą w górę, bo producenci żywności coraz mocniej sygnalizują, że wraz z handlem ponoszą największe skutki drastycznego wzrostu kosztów działalności.

Z ostatniego badania UCE Research i Wyższych Szkół Bankowych wynika, że w październiku ceny w sklepach były o 26,1 proc. wyższe niż przed rokiem. Z kolei najnowsze dane NielsenIQ, przygotowanych specjalnie dla „Rzeczpospolitej”, pokazują, że w ciągu roku do końca września przeciętny koszyk zakupów spożywczych urósł – pod względem ilości produktów – tylko o 1,1 proc., mimo migracji z Ukrainy i zakupów do paczek pomocowych. Pod względem wartości rynek urósł w tym okresie o 13 proc., co pokazuje wpływ wyższych cen na obroty. Koszyk wyrobów kosmetyczno-chemicznych urósł o 4,2 proc. ilościowo przy wartościowym wzroście o 10,8 proc.

Producenci mają dość

– Ceny rosną, ale mimo to konsumenci wciąż nie odczuwają rzeczywistego wzrostu kosztów po stronie producentów. W branży mięsnej to 30 proc. W przyszłym roku lepiej nie będzie, ceny jeszcze mocniej pójdą w górę. Głównie z tego powodu, że nośniki energii są drogie i będą jeszcze droższe – mówi Adam Zdanowski, prezes ZM Wierzejki i członek zarządu Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego (UPEMI). – Droższa energia (ciepło, prąd), ale także transport uderzają w absolutnie wszystkich. Wiele firm bierze na siebie wzrost kosztów, ale nie można tego utrzymywać w nieskończoność. Wolimy mieć jeden zakład zamknięty niż produkować na warunkach wcześniejszych umów, zupełnie dzisiaj nieopłacalnych – dodaje.

Czytaj więcej

Handel

Takich zwyżek w historii badania cen żywności nie było. Na święta będzie gorzej

W październiku w sklepach było już o 26,1 proc. drożej niż rok temu. Od miesięcy tempo wzrostu cen rośnie, a to zdecydowanie nie koniec podwyżek. W grudniu spodziewany jest jeszcze wyższy wzrost.

Inne sektory potwierdzają wzrost obciążeń. Podają nawet znacznie wyższe liczby. – Koszty po naszej stronie poszły w górę nawet 50 proc., więc przy 20-proc. wzroście cen konsumenci nadal mają potężną i nieustającą promocję, ponieważ płacą mniej niż realnie powinni – mówi Maciej Włodarczyk, prezes producenta mrożonek Iglotex. W debacie podczas konferencji RetailTec zwracał uwagę, że ta sytuacja nie może trwać w nieskończoność. – Producenci do spółki z sieciami handlowymi nie są już w stanie ponosić dużych obciążeń i to zdecydowanie musi się skończyć. Oznacza to jeszcze wyższe podwyżki dla konsumentów – dodaje.

Producenci nabiału także mocno odczuwają ten trend. – To wyjątkowo trudny rok dla całej branży. Wcześniej konsumenci przyzwyczajeni byli, że produkty mleczne są tanie i nawet zakupy na zapas dla większości nie wiązały się z wydatkiem zbyt obciążającym budżet. Tegoroczne zmiany cen wprowadzaliśmy stopniowo i w zrównoważony sposób, nierzadko w wysokości niepozwalającej na rentowną produkcję – mówi Małgorzata Cebelińska, dyrektor handlu SM Mlekpol, właściciela marki Łaciate. – Możliwe to było dzięki działalności eksportowej, której sprzyjała koniunktura i wysokie kursy walut , co pozwoliło zniwelować wzrost cen produktów przeznaczonych na polski rynek. Natomiast w nowym roku prawdopodobnie nie unikniemy dalszych podwyżek, chociażby ze względu na zapowiadane przez rząd kolejne wzrosty cen energii – dodaje. Firma zastanawia się, co przyniesie I kwartał 2023 r. i pomimo specjalizacji zakładów planuje dalsze działania optymalizujące produkcję. – Niestety, jeśli sytuacja znacząco się nie poprawi, będzie to na niekorzyść dla konsumentów, ponieważ ograniczy dostępność na półkach sklepowych nierentownych kategorii produktowych – dodaje Cebelińska.

Czeka nas rajd cenowy

W branży piekarniczej można mówić już o prawdziwej katastrofie. Koszt energii poszybował, podobnie jak ceny mąki i cukru. – Skala wzrostu kosztów znacznie przekroczyła stopień inflacji, ale nie została w 100 proc. zrekompensowana w podwyżkach cen. W konsekwencji bardzo obniżyła rentowność biznesu i mocno wpłynęło to na płynność finansową piekarni – mówi Michał Kruk ze Stowarzyszenia Producentów Pieczywa. – Kolejne podwyżki przewidywane są na koniec roku. Przy czym na rynku będą widoczne na przełomie stycznia i lutego, w zależności od pertraktacji z sieciami oraz zapasów surowców i produktów – dodaje.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

GUS: Inflacja nadal rośnie. W październiku doszła do 17,9 procent

Wskaźnik cen konsumpcyjnych, główna miara inflacji w Polsce, podskoczył w październiku o 17,9 proc. rok do roku, po zwyżce o 17,2 proc. we wrześniu. Do przyspieszenia inflacji w największym stopniu przyczynił się wzrost cen żywności o 22 proc. rok do roku.

Kruk mówi, że na razie piekarze próbują na własną rękę ograniczać koszty produkcji. Starają się np. upraszczać portfolio produktów i skupiać się na wypieku pieczywa, które konsumenci chętniej kupują. – Dzięki temu minimalizujemy ryzyko strat i ograniczamy marnotrawienie żywności – dodaje Michał Kruk.

– Robimy, co możemy, aby skalę wzrostu cen minimalizować, ale możliwości są ograniczone, biorąc pod uwagę zarówno skalę wzrostu kosztów, jak i obciążeń innego rodzaju, np. fiskalnych, nakładanych na sieci – mówi Renata Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji.