Bezprzedmiotowy apel prezydenta do premiera. Netanjahu nie wybierał się do Polski

Problem przyjazdu premiera Izraela pojawił się po opublikowaniu 20 grudnia artykułu w „Rzeczpospolitej”, w którym pytany o udział Netanjahu w obchodach wiceminister spraw zagranicznych Władysław Bartoszewski powiedział: „Jesteśmy zobowiązani do respektowania postanowień Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) w Hadze”. 21 listopada Trybunał wydał nakaz aresztowania Netanjahu. Chodzi o oskarżenia o pacyfikację ludności Strefy Gazy. Zdaniem władz palestyńskich od rozpoczęcia akcji pacyfikacji tego terytorium przez wojska izraelskie zginęło 46 tys. osób. Wiadomość o stanowisku polskich władz wywołała znaczne echo na świecie. 

Beniamin Netanjahu nie weźmie też udziału w inauguracji Donalda Trumpa 20 stycznia

W czwartek Bloomberg ujawnił, że prezydent postanowił interweniować w tej sprawie. „Gdyby urzędujący premier Państwa Izrael pan Beniamin Netanjahu wyraził wolę osobistego udziału w obchodach 80. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz, rząd RP powinien zagwarantować mu w tych okolicznościach niezakłócony pobyt na terytorium naszego kraju” – napisał Andrzej Duda do premiera Donalda Tuska. 

Czytaj więcej

Polityka

80. rocznica wyzwolenia Auschwitz: Netanjahu obawia się aresztowania

Żydzi stanowili zdecydowaną większość ofiar największego obozu koncentracyjnego III Rzeszy. Ale wiele wskazuje na to, że na najbliższej, okrągłej rocznicy jego wyzwolenia z udziałem byłych więźniów, Izrael będzie reprezentować tylko szef dyplomacji Gideon Saar.

Zaproszenie do udziału w uroczystości wysyłało do poszczególnych państw Muzeum Auschwitz-Birkenau, które jest gospodarzem obchodów. Nie precyzowało jednak, do kogo konkretnie je kieruje. Władze każdego kraju mogły więc same decydować, kto będzie je reprezentować. Z naszych informacji wynika, że Netanjahu w ogóle nie planował pojawić się w Auschwitz.

Jednym z powodów było polskie stanowisko w sprawie nakazu aresztowania wydanego przez MTK. Premier zapowiedział jednak także, że nie weźmie udziału w inauguracji prezydentury Donalda Trumpa 20 stycznia. Netanjahu, który jest na rekonwalescencji po usunięciu prostaty, musi mierzyć się z bardzo napiętą sytuacją w kraju. Państwo prowadzi wojnę na dwóch frontach: w Strefie Gazy i Libanie. Otwarta pozostaje też kwestia, czy Hamas uwolni około 100 zakładników izraelskich przed objęciem władzy przez Trumpa. Prezydent elekt ostrzegł, że jeśli tak się nie stanie, Stefa Gazy „przemieni się w piekło”. Pod koniec tego tygodnia do rokowań pokojowych prowadzonych z Hamasem w Ad-Dausze w Katarze ma dołączyć wysłannik Trumpa na Bliski Wschód Steven Witkoff.

Wiele wskazuje więc na to, że Duda kierował się logiką krajową: chęcią postawienia w trudnej sytuacji rządu Tuska u progu kampanii przed wyborami prezydenckimi. Polski porządek prawny przewiduje instrument „immunitetu ad hoc”, który dawałby gwarancje, że Netanjahu nie zostanie zatrzymany. Jednak źródła w MSZ mówią „Rz”, że resort raczej nie sięgnie po takie rozwiązanie. Podważyłoby to polski postulat, aby za dokonane zbrodnie został aresztowany również na podstawie pozwu MTK Władimir Putin. 

W oficjalnym komunikacie ministerstwo unika odpowiedzi na postulat Dudy. Wskazuje, że „nie miało do tej pory informacji o tym, że Beniamin Netanjahu wybiera się na uroczystości wyzwolenia Auschwitz”. Podkreśla też, że „Polska jest bezpiecznym krajem” – co nie jest źródłem problemu. 

Brak obecności na uroczystości prezydenta Izraela ma być sygnałem niezadowolenia państwa żydowskiego z polityki rządu Donalda Tuska

W uroczystości 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz wziął udział prezydent Izraela, którym był wówczas Reuwen Riwlin. Obecna głowa państwa, Jicchak Herzog, zapowiedział jednak, że w międzynarodowym dniu ofiar Holokaustu 27 stycznia weźmie udział w poświęconej temu sesji rady ONZ w Nowym Jorku. W Auschwitz państwo żydowskie będzie reprezentował minister edukacji Joaw Kisz. 

Z naszych informacji wynika, że decydując się na tak niski szczebel, władze izraelskie chciały zasygnalizować swoje niezadowolenie z powodu braku poparcia Warszawy dla działań rządu Netanjahu po ataku Hamasu 7 października 2023 r. Nasi rozmówcy wskazują, że od tego czasu w Izraelu nie pojawił się żaden wysokiej rangi przedstawiciel rządu Tuska. 

Czytaj więcej

Polityka

Duda mówi o wyborach prezydenckich. "Dziś mi najbliżej do Nawrockiego"

Zagłosuję na kandydata, który w chwili wyborów prezydenckich będzie głosił poglądy najbliższe moim. Dziś – wśród zgłoszonych kandydatów – jest to Karol Nawrocki - powiedział prezydent Andrzej Duda. Jak zaznaczył, "nie będzie prowadził kampanii" za szefa IPN.