NSA: Wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu „nie odwiesza” biegu przedawnienia

Wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu „nie odwiesza” biegu terminu przedawnienia. W przypadku jego zawieszania w związku z doręczeniem zarządzenia zabezpieczenia w trybie egzekucyjnym biegnie on dopiero po zakończeniu postępowania zabezpieczającego.

Publikacja: 02.12.2024 18:09

NSA: Wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu „nie odwiesza” biegu przedawnienia

Foto: rp.pl / Paweł Rochowicz

Naczelny Sąd Administracyjny w poniedziałek podjął ważną uchwałę dotyczącą biegu terminu przedawnienia w podatkach. I opowiedział się w niej za wykładnią korzystniejszą dla fiskusa oraz budżetu. 

Problem sprowadzał się do tego, od kiedy ponownie zaczyna biec termin przedawnienia, gdy podstawą jego zawieszenia jest zarządzenie zabezpieczenia. Siedmioosobowy skład NSA zajął się nim z inicjatywy swojego prezesa. Ale uwagę na rozbieżności w orzecznictwie oraz konieczność ujednolicenia podejścia do kwestii „odwieszenia” terminu przedawnienia przez sądy administracyjne zwrócił sam resort finansów.

Zawieszenie i odwieszenie terminu przedawnienia

Analiza potwierdziła, że w orzecznictwie pojawiły się dwa przeciwstawne poglądy na kwestię „odwieszenia” biegu przedawnienia. Dlatego prezes NSA skorzystał ze swojego uprawnienia i wystąpił do poszerzonego składu o podjęcie tzw. uchwały abstrakcyjnej. A konkretnie zapytał, czy w przypadku zawieszenia biegu terminu przedawnienia w związku z doręczeniem zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, o którym mowa w art. 70 § 6 pkt 4 in fine ordynacji podatkowej, zaczyna on biec dalej już po dniu wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu – art. 70 § 7 pkt 4 ordynacji podatkowej. Czy też dopiero po dniu zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, tj. zgodnie z art. 70 § 7 pkt 5 ordynacji podatkowej?

Siedmiu sędziów NSA opowiedziało się za tą drugą opcją, która w praktyce daje fiskusowi więcej czasu na dochodzenie należności podatkowych i minimalizuje ryzyko przedawnienia. Uznał bowiem, że w przypadku zawieszenia biegu terminu przedawnienia w związku z doręczeniem zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji biegnie on dalej po zakończeniu postępowania zabezpieczającego.

NSA doszedł do przekonania, że przy interpretacji spornych przepisów należy przede wszystkim uwzględnić cele zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych. Jak podkreślił sędzia NSA Arkadiusz Cudak, instytucja ta ma umożliwić przyszłe zaspokojenie wierzyciela podatkowego. Chodzi zatem o zwiększenie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych oraz ochronę interesów fiskalnych. Zabezpieczenie ma stworzyć gwarancję, iż w przyszłości dojdzie do skutecznego wykonania obowiązku dobrowolnie lub przymusowo.

Wygaszenie decyzji o zabezpieczeniu

Sąd zwrócił uwagę na zasadniczą zmianę dokonaną w procedurze podatkowej od 1 stycznia 2009 r., która spowodowała, iż decyzje nieostateczne co do zasady nie są wykonalne. Wyjątkiem są przypadki, gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

NSA podkreślił, że ustawodawca precyzyjnie reguluje, kiedy wygasa decyzja o zabezpieczeniu. Niemniej, co niezwykle istotne, wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu nie narusza zarządzenia zabezpieczenia wydanego na podstawie przepisu o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zatem, jak wyjaśnił sąd, w sytuacji wszczęcia postępowania zabezpieczającego prowadzonego według ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu jest zdarzeniem prawnie obojętnym, niewpływającym w żadnej mierze na bieg postępowania zabezpieczającego.

Uchwała może mieć znaczenie dla losu wielu spraw podatkowych. Z danych resortu finansów wynika bowiem, że tylko od początku 2024 r. do listopada doręczonych zostało ponad 11 tys. zarządzeń zabezpieczenia, które opiewały na ponad 3 mld zł. W 2023 r. było to odpowiednio ok. 18 tys. na ponad 8 mld zł.

Sygnatura akt: III FPS 4/24

Naczelny Sąd Administracyjny w poniedziałek podjął ważną uchwałę dotyczącą biegu terminu przedawnienia w podatkach. I opowiedział się w niej za wykładnią korzystniejszą dla fiskusa oraz budżetu. 

Problem sprowadzał się do tego, od kiedy ponownie zaczyna biec termin przedawnienia, gdy podstawą jego zawieszenia jest zarządzenie zabezpieczenia. Siedmioosobowy skład NSA zajął się nim z inicjatywy swojego prezesa. Ale uwagę na rozbieżności w orzecznictwie oraz konieczność ujednolicenia podejścia do kwestii „odwieszenia” terminu przedawnienia przez sądy administracyjne zwrócił sam resort finansów.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Julia Przyłębska nie jest już szefową Trybunału Konstytucyjnego?
Praca, Emerytury i renty
Wigilia wolna od nowego roku. Ale nie to oburza biznes
Prawo dla Ciebie
Na te podwyżki trzeba się szykować w 2025 r. Dla kogo będą najbardziej odczuwalne?
Konsumenci
Jak otrzymać ulgę na prąd? Kto może mniej zapłacić za energię? Ekspert odpowiada
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Sądy i trybunały
Sądy dostaną więcej pieniędzy. Jakie podwyżki planuje resort sprawiedliwości?
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska