Schematy podatkowe do napisania na nowo? Adwokaci i radcowie po wyroku TK

Wyrok TK w sprawie schematów podatkowych może w praktyce dotyczyć także radców prawnych i adwokatów.

Publikacja: 28.07.2024 20:39

Schematy podatkowe do napisania na nowo? Adwokaci i radcowie po wyroku TK

Foto: Adobe Stock

Wydany 23 lipca wyrok Trybunału Konstytucyjnego zapadł w wyniku wniosku Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Dotyczył obowiązku ujawniania przez doradców organom skarbowym tzw. schematów podatkowych, a więc sfery typowej dla tego zawodu. Sędziowie uznali, że nie da się tego pogodzić z tajemnicą zawodową, której muszą dochowywać doradcy podatkowi.

Czytaj więcej

Jak raportować schematy podatkowe - MDR krok po kroku

Schematy podatkowe radców i adwokatów. Podobne tajemnice

Jednak projektowaniem biznesowych scenariuszy z użyciem podatkowych udogodnień zajmują się w praktyce także przedstawiciele innych zawodów zaufania publicznego, w tym adwokaci i radcowie prawni. Czy zatem wyrok może oznaczać, że od obowiązku informowania fiskusa o schematach podatkowych zostali uwolnieni także radcowie i adwokaci?

Jak zauważa prof. Adam Mariański, były szef samorządu doradców podatkowych (sam zresztą będący też adwokatem), zakres tajemnicy zawodowej we wszystkich trzech zawodach jest podobny.

— Dlatego w razie sporu sądowego można się powołać na ten wyrok. I choć nie jest pewne, czy zostanie on opublikowany, to na pewno tok rozumowania sędziów jest jasny: tajemnica zawodowa jest chroniona — mówi Mariański.

— Jest ryzyko, że jeśli sprawą ujawniania schematów zajmie się jakiś formalistycznie działający urząd czy sąd, to nie uzna tego wyroku i wyciągnie konsekwencje wobec adwokata czy radcy prawnego — zastrzega Michał Roszkowski, który jest zarówno radcą prawnym, jak też doradcą podatkowym.

Dodaje on jednak, że nie ma aksjologicznych podstaw, by różnicować sytuację radców prawnych i adwokatów w tej kwestii, skoro zakres ich tajemnicy zawodowej jest podobny.

— Zresztą podejrzewam, że teraz wielu radców prawnych i adwokatów będzie się powoływało na ten wyrok i logikę za nim stojącą — przewiduje Roszkowski.

Jednak, jak zauważa Adam Mariański, za tym wyrokiem powinny pójść jednak działania legislacyjne rządu. I to niezależnie od wątpliwości wokół tego, czy wyrok został wydany w prawidłowy sposób.

— Tego by wymagała przyzwoitość legislacyjna. Zresztą naprawa przepisów o schematach podatkowych nie wiąże się ze zmianą stawek podatków, więc nawet nie miałaby charakteru politycznego — zauważa Mariański.

Podobnie twierdzi Andrzej Ladziński, obecny przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Uważa on, że za zmianą tych przepisów przemawia wnikliwa ich analiza dokonana przez Trybunał.

— Sędziowie napiętnowali fatalną jakość tych regulacji, a więc trzeba rozważyć napisanie ich od nowa. Z kolei regulując wyłączenie obowiązku raportowania schematów przez doradców podatkowych, należy uwzględnić również przedstawicieli innych zawodów zaufania publicznego — wskazuje Ladziński.

Czytaj więcej

Raportowanie schematów podatkowych - kogo dotyczy, jak to robić

Jakie mają być zmiany w przepisach o schematach podatkowych?

Trybunał w swoim wyroku nie orzekł nieważności wszystkich przepisów o schematach podatkowych, a jedynie obowiązek informowania o tym administracji skarbowej. Nie zakwestionował tego, co od wprowadzenia tych przepisów w 2019 r. budziło największe wątpliwości, czyli obowiązku raportowania schematów krajowych. Unijna dyrektywa 2018/822, będąca podstawą tych przepisów, przewiduje bowiem jedynie obowiązek zgłaszania schematów międzynarodowych.

Jak zauważa Andrzej Ladziński, ustawodawca powinien rozważyć, czy utrzymać obowiązek raportowania schematów krajowych, skoro wykracza on poza dyrektywę.

— Jeżeli nawet ustawodawca chciałby ten obowiązek dla podatników utrzymać, to powinien go ograniczyć do schematów wdrożonych, a nie tych dopiero planowanych — uważa przewodniczący KRDP.

Za zmianą przepisów o schematach podatkowych przemawia także wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczący tych spraw. W grudniu 2022 r. TSUE wydał wyrok (sygn. C-694/20), w którym orzekł, że niezgodne z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej są belgijskie przepisy nakazujące profesjonalnym pełnomocnikom powołującym się na tajemnicę zawodową poinformowanie innego pośrednika o obowiązku zgłoszenia schematu podatkowego.

co orzekł Trybunał
Nie wszystko do ujawniania

W wyroku z 23 lipca 2024 r. (sygn. akt K 13/20) Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność z konstytucją przepisów ordynacji podatkowej, zobowiązujących doradców podatkowych do przekazywania informacji o schematach podatkowych. Stwierdził, że naruszenie wynika m.in. z nieokreślenia dokładnie przesłanek i trybu wyłączenia lub zwolnienia z tajemnicy zawodowej. Naruszenie dotyczyło zasad:
– demokratycznego państwa prawnego,
– tworzenia samorządów zawodów zaufania publicznego,
– ochrony tajemnicy komunikowania się,
– ograniczenia pozyskiwania informacji o obywatelach,
– ochrony życia prywatnego.
Trybunał zakwestionował również wprowadzenie z mocą wsteczną przepisów zobowiązujących doradców do ujawniania schematów krajowych, wdrożonych przed wejściem w życie przepisów o tych schematach.

Wydany 23 lipca wyrok Trybunału Konstytucyjnego zapadł w wyniku wniosku Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Dotyczył obowiązku ujawniania przez doradców organom skarbowym tzw. schematów podatkowych, a więc sfery typowej dla tego zawodu. Sędziowie uznali, że nie da się tego pogodzić z tajemnicą zawodową, której muszą dochowywać doradcy podatkowi.

Schematy podatkowe radców i adwokatów. Podobne tajemnice

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Myśliwi kontra właściciele gruntów. Rząd chce chronić prawo własności
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Edukacja i wychowanie
Resort edukacji przygotowuje szkoły na upały. Będą nowe przepisy
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Sądy i trybunały
Czas na reformę. Rząd odkrywa karty w sprawie Sądu Najwyższego i neosędziów
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki