Przepisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (u.k.u.r.), które mają przeciwdziałać spekulacyjnemu wykupowi ziemi rolnej, spowodowały ogromne utrudnienia przy nabywaniu gruntów przez samych rolników. Wprowadzeniu prawa pierwokupu przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa na rzecz Skarbu Państwa towarzyszą wciąż wątpliwości interpretacyjne dotyczące tego, w jakich przypadkach aktualizuje się to uprawnienie.
Bez zapytania KOWR umowa może być nieważna
Przykładowo nie jest jasne, czy prawo pierwokupu powstaje w sytuacji zniesienia współwłasności nieruchomości rolnej, a wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie będzie musiał rozstrzygnąć Sąd Najwyższy.
W sprawie, która trafiła do do SN, chodzi o zniesienie współwłasności nieruchomości, na które składały się grunty orne, pastwiska, łąki i las. Została podzielona w ten sposób, że współwłaściciele całej nieruchomości nabywali na wyłączność prawo do poszczególnych działek odpowiadających wartością posiadanych przez nich udziałów.
Czytaj więcej
Spod ustawowych obostrzeń wyłączono działki, które mają charakter rolny zaledwie w niewielkiej części.
Jednocześnie zgodnie oświadczyli, że zniesienia współwłasności dokonują bez spłat i dopłat. Czynność została dokonana w formie aktu notarialnego. Jednak referendarz sądowy odmówił dokonania wpisu do rejestru ksiąg wieczystych. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uznał, że umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności narusza przepisy u.k.u.r., zaznaczając, że w tym przypadku prawo pierwokupu dzielonych nieruchomości przysługiwało KOWR. W związku z tym, że na nabywcach ciążył obowiązek zawiadomienia ośrodka, czego nie uczynili, to zaniechanie to skutkuje nieważnością umowy.
