Antylichwiarska ustawa Ministerstwa Sprawiedliwości weszła w życie

W niedzielę formalnie a praktycznie w ten poniedziałek zaczynają obowiązywać ograniczenia antylichwiarskie.

Pytanie czy firmy pożyczkowe przestawią się organizacyjnie i wytrzymają obniżki ich wynagrodzenia by przetrwać na rynku.

Ustawa antylichwiarska

Podczas prac legislacyjnych emocje budził przede wszystkim wprowadzony limit tzw. pozaodsetkowych kosztów pożyczki takich jak: marże, prowizje, opłaty za przygotowanie umowy i jej obsługę, ubezpieczenie, które w całym okresie spłaty nie mogą być według nowej ustawy wyższe od 5 proc. całkowitej kwoty pożyczki w przypadku tzw. chwilówek, czyli pożyczek zaciąganych do 30 dni. A w przypadku dłuższych pożyczek koszty pozaodsetkowe nie mogą przekroczyć 10 proc. za udzielenie pożyczki (czyli jak mówią taksówkarze za trzaśnięcie drzwi, plus dodatkowe 10 proc. za każdy rok pożyczki, nie więcej jednak niż 45 proc. łącznia od całej transakcji.

Udzielający pożyczki ma teraz wyraźnie informować pożyczkobiorcę jeszcze przed zawarciem umowy o łącznej wysokości pozaodsetkowych kosztów oraz odsetek, a w przypadku spłaty pożyczki przed terminem nie można żądać odsetek za okres pozostały, a poniesione pozakodeksowe koszty ulegają obniżeniu stosownie do skrócenia.

Czytaj więcej

Konsumenci

Koniec z lichwą - Sejm na finiszu prac nad ustawą

Pozaodsetkowe koszty pożyczek i kredytów mają zostać ustawowo ograniczone. Będą je musieli respektować pożyczkodawcy, notariusze i sądy.

Zmiany w Kpc. stanowią z kolei, że jeśli osoba fizyczna składa przed notariuszem oświadczenie o poddaniu się egzekucji w celu zabezpieczenia spłaty pożyczki niezwiązanej z działalnością gospodarczą lub zawodową, nie może ono przekraczać wysokości pożyczki powiększonej o koszty dopuszczalne według tej ustawy, A sąd wydający klauzulę wykonalności notarialnemu tytułowi musi dysponować potwierdzeniem wydania pożyczki dłużnikowi.

Nadzór i obawy

Ustawa przewiduje nadzór nad tym rynkiem Komisji Nadzoru Finansowego z możliwością nakładania kar finansowych, włącznie z wykreśleniem z rejestru firm pożyczkowych oraz sankcje karne, ale tez przepisy wejdą w życie później;

W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości, autora projektu, nowelizacja zapewnić ma skuteczną ochronę osób, które np. z powodu choroby, utraty pracy, są zmuszania do zaciągania chwilówek, a na skutek często bardzo wysokich opłat tracili wręcz dorobek życia, albo popadali na lata w długi. Krytycznie oceniała go zaś znaczna cześć opozycji i naturalnie przedstawiciele branży firm pożyczkowych wskazując, że nowe obostrzenia uderzą w tę branżę i najbardziej potrzebującym szybkiego zastrzyku finansowego, a skutkiem może być zmuszenie ich do szukani pożyczki z szarej strefie.

Dr Adam Puchalski, radca prawny, z kancelaria Rymarz Zdort mówi „Rzeczpospolitej”, że ustawodawca powinien z jednej strony chronić konsumentów a z drugiej dbać, by nadal opłacalne było świadczenie usług na ich rzecz. Te zmiany mogą spowodować jednak spadek dostępności kredytów konsumenckich, w tym pożyczek. Z uwagi na krótki termin ich udzielenia oraz limity odsetek, to właśnie koszty pozaodsetkowe stanowiły istotne źródło przychodu pożyczkodawców. Istnieje ryzyko, że z oferty rynkowej zniknie część kredytów konsumenckich, zwłaszcza tych do 30 dni (tutaj koszty ograniczono najbardziej). Ich udzielanie może bowiem stać się nieopłacalne. Rynek nie znosi próżni, osoby potrzebujące pożyczek mogą skierować się do szarej strefy pożyczkowej lub do lombardów – ocenia dr. Puchalski.

Podstawa prawna: ustawa z 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie.

Opinia dla „rzeczpospolitej”