Cyfrowi giganci do opodatkowania

Gospodarka XXI wieku rodzi się na naszych oczach. Napędzana cyfryzacją transparentna nowa gospodarka wiele obiecuje. Pozostaje nam jednak wciąż określenie zasad, które umożliwią lepszy podział dóbr, większą sprawiedliwość społeczną i podatkową, skuteczniejszą walkę z nadmierną koncentracją kapitału i wiedzy w rękach zaledwie kilku podmiotów.

Sprawiedliwość podatkowa jest nierozerwalnie związana z narodzinami i życiem demokracji. To w imię społeczeństwa, od czasu rewolucji brytyjskiej, amerykańskiej i francuskiej, pobierane są podatki. Opodatkować to znaczy umożliwić finansowanie działań państwa dla wspólnego dobra. Jest zatem sprawą kluczową dla przyszłości naszych demokracji, by każdy płacił należną część podatku. Ale dzisiaj tak nie jest.

W ciągu zaledwie dziesięciu lat w bezprecedensowym tempie garstka wielkich cyfrowych firm całkowicie zmieniła nasze życie codzienne. Sprawiły, że mamy cały świat w kieszeni, dały nam w kilku kliknięciach dostęp do dowolnej treści i umożliwiły błyskawiczną komunikację. Zmieniły nasze życie i konsumpcję. To one wciąż wprowadzają innowacje i tworzą miejsca pracy.

Rażąca niesprawiedliwość

Nie mamy im za złe osiągnięć. Zarzucamy im natomiast rażącą niesprawiedliwość: chodzi o kolosalną rozbieżność pomiędzy wytwarzanym przez nie bogactwem, uzyskiwanym dzięki korzystaniu z naszych danych osobowych lub udostępnianej im infrastruktury, a wysokością odprowadzanego przez nie podatku.

Dotychczas woleliśmy ignorować tę niesprawiedliwość raczej, niż z nią walczyć. Zgadzaliśmy się, by nasze firmy płaciły o 14 pkt proc. wyższe podatki niż cyfrowi giganci. Tolerowaliśmy, że bogacili się oni, korzystając z naszych danych bez faktycznej kompensaty.

Giganci skorzystali z naszej pasywności. Kiedy oni zmieniali świat, my pozostawaliśmy tacy sami. Wykorzystali naszą niezdolność do kolektywnego dostosowywania zasad opodatkowania, tkwiących nadal w XX wieku, kiedy to obowiązek podatkowy związany był przede wszystkim z miejscem prowadzenia działalności.

Nie możemy pozostać bezczynni. Sprawa stała się pilna. Rozważanie aspektów technicznych to jedno, a rzeczywistość drugie. Z każdym rokiem nieuczciwa konkurencja zubaża innowacyjność, osłabia ambicje przedsiębiorców i pogarsza stan finansów publicznych.

Obecna sytuacja szkodzi przede wszystkim tym, którzy płacą przypadające na nich daniny. Gdy firmy, które zarabiają najwięcej, unikają płacenia podatków, efekt jest oczywisty: wszystkie inne firmy i zwykli obywatele płacić muszą więcej. W efekcie nie będziemy w stanie finansować usług niezbędnych dla interesu ogółu.

Musimy więc już teraz sprostać wymogom sprawiedliwości i skuteczności, jakie obowiązują w społeczeństwach krajów europejskich. Jednak każdemu krajowi z osobna się to nie uda, każdy ma przecież swoją specyfikę podatkową. Firmy, o których mowa, wykorzystują istniejące różnice, rozgrywając regulacje jednego kraju przeciw drugiemu.

Europa jest pierwszym podmiotem, który może ten stan rzeczy zmienić. Naszego wspólnego interesu bronić możemy jedynie na poziomie unijnym. Tak właśnie uczyniliśmy chroniąc nasze dane osobowe i prawa autorskie. I tak powinniśmy zrobić dla przywrócenia sprawiedliwości w opodatkowaniu.

Od ponad roku kilka krajów europejskich, wśród nich i Francja, jest w awangardzie tej walki. Pojawiały się głosy, że zmiana zasad fiskalnych nie jest możliwa, bo konieczna jest jednomyślność. Niektórzy twierdzili, że nikomu nie uda się nigdy przekonać 28 krajów tworzących Unię Europejską, zwłaszcza tych, które najbardziej korzystają z obecnej sytuacji.