Szkolenia dot. porad obywatelskich a podatek

Od drugiej połowy 2018 r. po nowelizacji ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej wprowadzono nową kategorię pomocy prawnej, polegającą na nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim dla osób w trudnej sytuacji życiowej. Pomocą taką mogą być objęte w szczególności osoby zadłużone, oraz osoby wymagające porad w sprawach mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego.

Czytaj także: Szkolenie i egzamin na doradcę obywatelskiego - ile kosztuje

Zgodnie z ustawą, nieodpłatne poradnictwo obywatelskie może być wykonywane przez osoby spełniające określone kryteria. Jednym z warunków niezbędnych do otrzymania statusu doradcy jest ukończenie z pozytywną oceną specjalistycznego szkolenia, trwającego co najmniej 70 godzin i obejmującego zajęcia z metodyki pracy doradcy oraz poradnictwa dla osób zadłużonych. Doradcy są również zobowiązani co najmniej raz w roku uczestniczyć w kursie doszkalającym.

Ze względu na powyższe regulacje podmioty zainteresowane organizacją takiej formy wsparcia muszą wyszkolić personel (doradców), dochowując określonych wymogów. Zorganizowanie kilkudniowego szkolenia spełniającego ustawowe przesłanki wymaga kosztów. Trzeba bowiem zapewnić odpowiednie sale szkoleniowe, posiłki i napoje, ewentualnie noclegi czy też wynagrodzenia wykładowców. Część organizacji zainteresowanych prowadzeniem nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego nie jest w stanie sfinansować takich szkoleń, w związku z czym oferuje je odpłatnie.

Konsekwencje pobierania wynagrodzenia

Pobieranie wynagrodzenia za szkolenie może mieć istotne konsekwencje na gruncie VAT. Co do zasady bowiem, odpłatne świadczenie usług podlega temu opodatkowaniu według podstawowej, 23-proc. stawki. Z perspektywy uczestników szkolenia VAT zapłacony w cenie kursu nie mógłby być przez nich odliczony (cena za szkolenie byłaby więc de facto wyższa o 23 proc.). Co istotne, ustawa o VAT zawiera również zwolnienie przewidziane dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, prowadzonych w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. Ponieważ jednak wszelkie zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, należy je stosować z należytą ostrożnością, a niepobranie podatku powinno być zawsze poprzedzone szczegółową analizą przepisów podatkowych.

Zwolnienie ma uzasadnienie

W analizowanym przypadku zastosowanie zwolnienia wydaje się uzasadnione. Co prawda sama ustawa o VAT nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem „szkoleń kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zawodowego", ale definicja taka jest zawarta w rozporządzeniu wykonawczym Rady UE do dyrektywy VAT. Ponieważ rozporządzenia unijne są stosowane w państwach unijnych bezpośrednio (tzn. nie wymagają wewnętrznej implementacji), zawarte w takich rozporządzeniach regulacje są wiążące dla polskich organów podatkowych.

Zgodnie z regulacją unijną usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Wydaje się, że kursy dla doradców obywatelskich spełniają te przesłanki. Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej wymaga bowiem, by w celu świadczenia usług nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego ukończyć z oceną pozytywną szkolenie ze świadczenia poradnictwa obywatelskiego (alternatywnie należy posiadać doświadczenie w świadczeniu poradnictwa obywatelskiego i uzyskać zaświadczenie potwierdzające posiadanie odpowiedniej wiedzy i umiejętności wydane przez podmiot uprawniony do prowadzenia szkolenia oraz kursu doszkalającego).

Dodatkowo, doradcy uprawnieni do świadczenia takich usług są zobowiązani do uczestnictwa w kursie doszkalającym co najmniej raz w roku, począwszy od następującego po roku, w którym ukończyli szkolenie/uzyskali zaświadczenie. Kursy na doradców obywatelskich są więc niewątpliwie kursami kształcenia zawodowego, ponieważ pozwalają na merytoryczne przygotowanie do wykonywania zawodu doradcy, jak również na spełnienie wymogów niezbędnych do wykonywania zawodu doradcy uprawnionego do świadczenia poradnictwa obywatelskiego.

Nie powinno również budzić wątpliwości, że sposób przeprowadzania takiego kursu oraz jego merytoryczny zakres zostały określone w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, która zawiera jasne i precyzyjne wytyczne dotyczące wymaganego okresu trwania oraz zakresu szkolenia. Tym samym, za spełnioną należy uznać również przesłankę prowadzenia szkolenia w formach i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Interpretacja fiskusa potwierdza

Możliwość zastosowania zwolnienia podatkowego do kursów przygotowawczych dla doradców obywatelskich potwierdza interpretacja prawa podatkowego wydana przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 23 listopada 2018 (sygn. 0114-KDIP4.4012.641.2018.2.IT). W interpretacji organ uznał, że „skoro zasady organizowania i przeprowadzania ww. szkoleń zostały ściśle uregulowane w przepisach ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, oznacza to, że spełniona jest przesłanka umożliwiająca korzystanie ze zwolnienia od podatku, tzn. szkolenia prowadzone są w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach".

Wskazana interpretacja, choć wiążąca dla fiskusa tylko w konkretnej sprawie w której została wydana, może stanowić istotny argument za stosowaniem zwolnienia również przez inne podmioty świadczące tego rodzaju usługi szkoleniowe w podobnych okolicznościach.