Reforma prawa karnego. Przestępstwa z nienawiści batem na lekarzy i nauczycieli?

Od końca listopada na legislacyjnym stole w Sejmie leży ministerialny projekt nowelizacji kodeksu karnego, który ma wzmocnić regulacje antydyskryminacyjne. Mowa o poszerzeniu katalogu przesłanek przestępstw z nienawiści. Dziś do kategorii przestępstw motywowanych uprzedzeniami należą przestępstwa popełniane ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznaniową bądź bezwyznaniowość. Proponowane przez resort sprawiedliwości zmiany rozszerzają te przesłanki o niepełnosprawność, wiek, płeć i orientację seksualną. Przepisy te nie leżą jednak w Sejmie odłogiem. Zajmuje się nimi sejmowa komisja nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach.

Czytaj więcej

Prawo w Polsce

Większa ochrona przed przestępstwami z nienawiści. Rząd przyjął projekt

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji kodeksu karnego, który zaostrza odpowiedzialność za przestępstwa motywowane uprzedzeniami ze względu na wiek, niepełnosprawność, płeć oraz orientację seksualną.

Będzie szersza ochrona przed przestępstwami z nienawiści. RPO ma wątpliwości

To właśnie tam trafiła w ostatnim czasie opinia RPO Marcina Wiącka, który co do zasady pozytywnie ocenia cel projektu, ale zauważa przy tym, że część propozycji należy poprawić.

Chodzi o modyfikacje w art. 119 § 1 k.k. (przemoc lub groźba bezprawna z powodu dyskryminacji) i w art. 257 k.k. (napaść z pobudek dyskryminacyjnych), gdzie w miejscu sformułowania „z powodu jej przynależności” wprowadza się zwrot „w związku z przynależnością”. Nie wskazuje się przy tym, o czyją przynależność chodzi. W rezultacie tej niewielkiej zmiany przepisy te będzie stosowało się nie tylko w sytuacjach, w których pokrzywdzonymi są np. cudzoziemcy, osoby homoseksualne czy niepełnosprawne, ale także gdy są nimi osoby nieposiadające tych cech.

Według Marcina Wiącka takie rozszerzenie zakresu może sprawić, że pokrzywdzonymi będą też protestujący na rzecz osób lub grup posiadających wymienione cechy albo udzielający się na ich rzecz w internecie, mimo tego, że sami nie będą zaliczali się do takich grup. Zdaniem rzecznika budzi to też wątpliwości z punktu widzenia dyrektywy europejskiej chroniącej przed tzw. SLAPP-ami, czyli pozwami mającymi na celu tłumienie krytyki.

Krytycznie proponowane rozwiązanie ocenia też dr hab. Mikołaj Małecki z UJ. Nie podziela on jednak obaw RPO, wskazując, że objęcie zakresem ochrony tego przepisu także osób nieposiadających wymienionych w nim cech nie będzie ograniczało wolności słowa.

Jego zdaniem błędem jest jednak usunięcie zaimka „jej” ze sformułowania „w związku z przynależnością”.

– Ta modyfikacja wydaje się absurdalna. Wykreślenie słowa „jej” oznacza, że nie wiadomo, o czyją przynależność chodzi. Może to prowadzić do sytuacji, w których sprawca będzie kogoś atakował w związku ze swoją przynależnością wyznaniową czy niepełnosprawnością i w ten sposób wypełnione zostaną znamiona przestępstwa z nienawiści – mówi dr hab. Małecki.

Czytaj więcej

Polityka

Krzysztof Bosak został zapytany o mowę nienawiści. Porównał internet do knajpy

W rozmowie z Wprost.pl, Krzysztof Bosak, jeden z liderów Konfederacji, poruszył temat języka nienawiści oraz roli polityków w zwalczaniu tego zjawiska w przestrzeni publicznej i internecie.

Bat na nauczycieli i lekarzy? Stosowanie przymusu bezpośredniego w szpitalach i szkołach

RPO widzi też zagrożenie dla nauczycieli i lekarzy. Według rzecznika zmiany mogą doprowadzić do tego, że stosowanie przymusu bezpośredniego wobec pacjentów na oddziałach niepsychiatrycznych będzie karane jako przestępstwo przemocy w związku z niepełnosprawnością, które będzie ścigane z urzędu.

– W konsekwencji każda osoba, będąca świadkiem takich sytuacji, będzie miała społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora i policję, a dyrektorzy placówek medycznych powinni składać zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa. Może to prowadzić do częściowego paraliżu działania placówek medycznych oraz spadku jakości świadczonych usług w obawie przed odpowiedzialnością karną – alarmuje Wiącek.