Długotrwale bezrobotni - kim są i czy mają szansę na pracę?

33,5 proc. wszystkich bezrobotnych to osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy , czyli długotrwale bezrobotne – wynika z najnowszego raportu GUS „Bezrobocie rejestrowane. I - III kwartał 2011 r.". W stosunku do roku ubiegłego liczba długotrwale bezrobotnych wzrosła aż o 15,5 proc. 84,5 proc. zarejestrowanych bezrobotnych nie miała prawa do zasiłku.

Kim są osoby długotrwale bezrobotne i dlaczego nie mają pracy? Czy wynika to z braku chęci podjęcia pracy czy raczej braku sukcesów w poszukiwaniu pracy i narastającej frustracji?

Kobiety, szczególnie młode matki

Długotrwale bezrobotny to statystycznie młoda kobieta. 35,7 proc. bezrobotnych pań nie może znaleźć pracy przed ponad rok - wynika z danych GUS za III kw. 2011 r. Panów bez pracy od 12 miesięcy jest tylko 30,8 proc.

Na bezrobociu ląduje przeważnie młoda mama, która nie jest zatrudniona i nie ma tym samym możliwości skorzystania z urlopu wychowawczego. Pracy nie chce i tak podejmować ze względu na opiekę nad małym dzieckiem, ale dzięki statusowi bezrobotnego ma opłacaną składkę zdrowotną. Przez jakiś czas może też przysługiwać jej zasiłek dla bezrobotnych.

Potwierdzają to statystyki GUS. Największa różnica między płciami pojawia się w przedziale 25-34 lat, czyli w wieku, gdy większość z rodzin decyduje się na dzieci – aż 32,9 proc. długotrwale bezrobotnych kobiet jest w tym wieku (analogicznie 25,4 proc. mężczyzn). Z wiekiem dysproporcja się zmniejsza, a po 55 roku życia to mężczyźni są częściej długotrwale bezrobotni (6,7 proc. wszystkich długotrwale bezrobotnych kobiet i 11,2 proc. mężczyzn).

Młodzi, słabo wyedukowani

Dużo mówi się ostatnio o bezrobociu wykształconych młodych ludzi, umowach śmieciowych i wyzysku. Osoby do 34. roku życia stanowią 51 proc. długotrwale bezrobotnych. Okazuje się jednak, że problem nie dotyczy wcale absolwentów wyższych uczelni – ci stanowią zaledwie 11,4 proc. długotrwale bezrobotnych, a raczej osób słabo wyedukowanych  - posiadających wykształcenie podstawowe i zawodowe (54,6 proc.) – wynika z danych GUS. Jednak sytuacja młodych absolwentów uczelni nie jest wcale różowa – pracują coraz częściej nie na podstawie umów o pracę, a samozatrudnienia czy umów cywilnych, nie rejestrując się tym samym w urzędzie pracy jako bezrobotni.

Pracujący na czarno

Okazuje się, że 10 proc. badanych bezrobotnych przyznaje się do pracy na czarno. Resort pracy szacuje jednak, że jest ich 3 – 4 razy więcej – wynika z raportu „Bilans Kapitału Ludzkiego" przygotowanego przez Państwową Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Uniwersytet Jagielloński. Wśród dorabiających bezrobotnych najwięcej jest młodych ludzi między 20. – 30. rokiem życia, którzy rejestrują się w urzędach, by mieć ubezpieczenie zdrowotne. Drugą pod względem liczebności grupą są osoby po 55. roku życia, zwykle z niskimi kwalifikacjami.

Spadli z samej góry

Marek był kierownikiem w firmie logistycznej w Warszawie, zarabiał miesięcznie ok. 15 tys. zł, stać go było na wszystko. Jednak firma popadła w tarapaty finansowe i zwolniła część załogi, w tym jego. Okazało się, że znalezienie odpowiedniej pracy za podobne stawki nie jest możliwe w krótkim czasie. Oferty za 5 tys. zł nie urządzały go, postanowił więc, że zostanie w domu, na utrzymaniu dobrze zarabiającej żony, zajmie się dziećmi i poczeka na odpowiednie oferty. Nie szukał aktywnie pracy, a kolejne lata leciały.

Nie dość, że jego kwalifikacje się dezaktualizują, to jeszcze jego wiarygodność w oczach pracodawcy spada. Takie osoby są jednak rzadko formalnie zarejestrowane jako bezrobotne – również ze względu na to, że bezrobocie kojarzy się ciągle z niskim statusem społecznym.

Co więcej, osobom, które zaszły bardzo wysoko i straciły pracę, trudniej jest ponownie odnaleźć się na rynku. - Kandydatom z niższymi kwalifikacjami łatwiej jest znaleźć pracę. Mogą oni starać się np. podjąć pracę tymczasową, która według obserwacji Page Personnel jest coraz częstszą formą zatrudnienia - mówi Piotr Dziedzic z Page Personnel.

Długotrwale bezrobotny okiem rekrutującego

Osoby, które pozostają długo bez pracy często obawiają się, że im dłużej będą bezrobotne, tym ciężej im będzie przekonać do siebie rekrutującego. Mówią sobie: „Skoro tyle czasu poszukuję pracy, to z pewnością coś ze mną jest nie tak i zostanie to od razu zauważone".