Jedno z nich, tzw. postępowanie o zatwierdzenie układu, ma charakter pozasądowy i ma umożliwić dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami pod nadzorem osoby posiadającej licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Sąd w tym postępowaniu jedynie zatwierdzi układ.
Postępowanie sanacyjne umożliwi przeprowadzenie głębokiej restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika poprzez umożliwienie mu renegocjacji kontraktów, restrukturyzację majątku i zatrudnienia – oraz uzyskanie nowego finansowania, w tym pomocy publicznej. Zaletą projektowanych regulacji jest zwiększenie wpływu wierzycieli na bieg postępowania restrukturyzacyjnego.
Ważne sprawy w okręgowym
Nowelizacja zawiera również istotne zmiany w prawie upadłościowym. Mianowicie, co jest bardzo istotne, samo postępowanie upadłościowe zostało uproszczone. Wprowadzone zostały zmiany w wynagradzaniu syndyka motywujące do szybkiego i sprawnego prowadzenia postępowania, znowelizowano przepisy o funkcjonowaniu rady wierzycieli oraz wprowadzono do projektu liczne terminy instrukcyjne dla organów postępowania. Nową instytucją będzie tzw. przygotowana likwidacja. W tej procedurze stanie się możliwe przejęcie majątku upadłego przez nabywcę już w momencie ogłoszenia upadłości, co zasadniczo i fundamentalnie zwiększa szanse na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Niewątpliwie postępowania restrukturyzacyjne, których celem jest ochrona zadłużonych przedsiębiorców i ich wierzycieli, a także utrzymanie miejsc pracy, będą miały duże znaczenie społeczne i ekonomiczne. Konieczne jest więc przekonanie przedsiębiorców, że sprawy restrukturyzacyjne są istotne dla wymiaru sprawiedliwości, dlatego też podczas prac komisji zgłoszona została poprawka, która powierza ich rozpoznawanie sądom okręgowym. Umiejscowienie spraw określonego rodzaju na wyższym szczeblu sądownictwa następuje wówczas, gdy są to sprawy o większym znaczeniu gospodarczym lub społecznym albo sprawy bardziej skomplikowane. Obecnie sądy okręgowe rozpoznają m.in. sprawy, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 75 tys. zł, sprawy o uchylenie uchwał organów spółek, sprawy z zakresu prawa własności przemysłowej, sprawy o ubezwłasnowolnienie itd. W tej kategorii powinny się znaleźć również sprawy restrukturyzacyjne i upadłościowe, w których wartość dochodzonych wierzytelności oraz majątku poddanego nadzorowi sądu często przekracza setki milionów złotych, a prawie zawsze 75 tys. zł. Ponadto musimy mieć na uwadze, że upadłość osoby prawnej, a tym samym przedsiębiorstwa, ma bardzo poważne skutki społeczne związane z utratą miejsc pracy przez pracowników. Powierzenie rozpoznawania spraw restrukturyzacyjnych i upadłościowych sądom okręgowym pozwoli przy tym na zatrzymanie wykwalifikowanej kadry sędziowskiej i zagwarantuje rozpoznawanie tych spraw w wyspecjalizowanych wydziałach. W toku prac legislacyjnych taki postulat zgłosiły m.in.: Krajowa Izba Syndyków, prezesi sądów okręgowych w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu, Stowarzyszenie Praktyków Restrukturyzacji, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia.
Z korzyścią dla obu stron
Konieczne wydaje się też dokonanie zmiany właściwości sądów w zakresie upadłości konsumenckiej, której postępowania powinny być rozpoznawane w wydziałach cywilnych, a nie gospodarczych, jak to jest obecnie. Zmiana ta udostępniłaby bardziej sąd konsumentowi oraz zwiększyła jego ochronę, gdyż musimy pamiętać, że sądy gospodarcze nie funkcjonują w każdym sądzie rejonowym, a konsument powinien mieć możliwość złożenia wniosku do najbliższego sądu rejonowego. W tym miejscu warto się pokusić o szerszą refleksję, że każdy ustawodawca zawsze powinien mieć na uwadze, żeby tworzone prawo było nie tylko dobre, lecz także skuteczne.
Kolejnym etapem proponowanej reformy jest uruchomienie centralnego rejestru restrukturyzacji i upadłości. Ma to być system informatyczny, który będzie pełnił funkcje nie tylko rejestru, zapewniając tym samym dostęp do informacji o postępowaniach upadłościowych, ale również elektronicznych akt postępowania, pozwalając uczestnikom postępowania na bieżący dostęp do wszystkich postanowień, zarządzeń i dokumentów znajdujących się w aktach. Centralny rejestr będzie również narzędziem informatycznym wspierającym pracę sędziów upadłościowych w sprawnym zarządzaniu postępowaniem. Jest to instrument, który będzie miał zasadnicze znaczenie dla usprawnienia i przyspieszenia postępowań upadłościowych, a przez to dla zwiększenia ich efektywności z korzyścią dla przedsiębiorców i ich wierzycieli.
