Pierwszy taki sygnał z kosmosu, dociera do Ziemi co dwie godziny. Odkryto jego źródło

Naukowcy zaobserwowali tajemniczy sygnał radiowy, który regularnie, co dwie godziny, dociera do Ziemi z kosmosu. Dzięki analizom danych radioteleskopowych oraz serii dodatkowych badań, udało im się ustalić jego źródło.

Publikacja: 15.03.2025 06:00

Naukowcy odkryli źródło tajemniczych sygnałów radiowych z kosmosu / zdjęcie ilustracyjne

Naukowcy odkryli źródło tajemniczych sygnałów radiowych z kosmosu / zdjęcie ilustracyjne

Foto: Henryk Niestrój / Adobe Stock

Nie jest to jedyny tego typu sygnał radiowy z kosmosu. Po raz pierwszy jednak odkryto, że pochodzi on nie od pojedynczego obiektu takiego jak gwiazda neutronowa, ale od układu podwójnego.

Naukowcy zbadali sygnał radiowy z głębokiego kosmosu

Badania nad wspomnianym sygnałem radiowym przeprowadził zespół naukowców z różnych dziedzin astronomii pod kierownictwem Iris de Ruiter z University of Sydney w Australii, która w czasie trwania prac była doktorantką na University of Amsterdam w Holandii. Wyniki badań opublikowano 12 marca w czasopiśmie naukowym „Nature Astronomy”.

Tajemniczy sygnał radiowy z kosmosu Iris de Ruiter odkryła w 2024 roku, w trakcie przeszukiwania archiwalnych danych zebranych przez Low-Frequency Array (LOFAR) w Holandii, czyli największy radioteleskop działający na najniższych częstotliwościach, jakie można wykryć z Ziemi. Badaczka zauważyła, że sam sygnał w danych LOFAR po raz pierwszy pojawił się w 2015 roku. W trakcie dalszego przeglądu danych archiwalnych dotyczących tego samego obszaru nieba udało jej się odkryć jeszcze sześć kolejnych impulsów, z których wszystkie pochodziły z obiektu o nazwie ILTJ1101. Znajduje się on w odległości około 1 600 lat świetlnych od Ziemi, w kierunku Wielkiego Wozu w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy

Czytaj więcej

Rozpoczęły się cięcia w NASA. Agencja zamyka biura i zwalnia naukowców

Sygnał radiowy z kosmosu dociera do Ziemi co dwie godziny: Odkryto jego źródło

W dalszej kolejności Iris de Ruiter, wraz z zespołem naukowców, przeprowadziła dodatkowe badania w obserwatorium Multiple Mirror Telescope (MMT) w Arizonie oraz Hobby-Eberly Telescope (HET) w obserwatorium McDonald w Teksasie.

W ich trakcie udało się odkryć, że obiekt ILTJ1101 jest rodzajem ciasnego układu podwójnego, w skład którego wchodzi czerwony karzeł i biały karzeł. Obiekty te krążą blisko wokół wspólnego środka ciężkości, co powoduje wzajemne oddziaływanie ich pól magnetycznych i zderzanie się co 125,5 minuty. Właśnie w efekcie tego zjawiska emitowany jest – powtarzający się regularnie – sygnał radiowy.

Pierwszy taki sygnał radiowy docierający do Ziemi z kosmosu

Naukowcy podkreślają, że sygnały radiowe emitowane przez obiekt ILTJ1101 są podobne do zjawiska kosmicznego znanego pod nazwą szybkich rozbłysków radiowych (ang. Fast radio burst, FRB). Jednak w przeciwieństwie do FRB, które trwają milisekundy, te impulsy trwają zwykle kilka sekund, a każdy z nich ma inną długość.

Czytaj więcej

Megalodon wyglądał inaczej, niż sądzono. Nowe wyniki badań nad gigantycznym rekinem

Do tej pory astronomom udało się śledzić takie długie impulsy radiowe tylko z gwiazd neutronowych, które powstają w wyniku śmierci gwiazd i charakteryzują się wyjątkową gęstością. Najnowsze badania wykazały, że emisję długookresowych sygnałów radiowych może również powodować ruch gwiazd w układzie podwójnym.

- Teraz wiemy, że przynajmniej niektóre długookresowe przejściowe sygnały radiowe pochodzą z układów podwójnych. Mamy nadzieję, że zmotywuje to radioastronomów do zlokalizowania nowych klas źródeł, które mogą powstawać z układów podwójnych gwiazd neutronowych lub magnetarów – przyznał Charlie Kilpatrick, współautor badania i astrofizyk z Northwestern University, którego cytuje komunikat tej uczelni.

Astronomowie planują dalsze badania obiektu ILTJ1101, a dokładnie jego wysokoenergetycznych emisji ultrafioletowych. Mają nadzieję, że dzięki temu odkryją temperaturę białego karła oraz inne szczegóły dotyczące układów podwójnych, w skład których wchodzą czerwone i białe karły.

Nie jest to jedyny tego typu sygnał radiowy z kosmosu. Po raz pierwszy jednak odkryto, że pochodzi on nie od pojedynczego obiektu takiego jak gwiazda neutronowa, ale od układu podwójnego.

Naukowcy zbadali sygnał radiowy z głębokiego kosmosu

Pozostało jeszcze 94% artykułu
Kosmos
W Drodze Mlecznej odkryto układ dwóch białych karłów. Obiekty są skazane na zderzenie
Kosmos
Pochodzenie i kształt asteroidy, która miała uderzyć w Ziemię, zaskoczyły naukowców
Kosmos
Doba na Uranie jest dłuższa niż sądzono. Nowe obliczenia naukowców
Kosmos
Powtórzono eksperyment o powstaniu życia na Ziemi. Pojawił się nowy, zaskakujący czynnik
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Kosmos
Astronomowie zaobserwowali dziwne zjawisko. To samo czeka naszą Drogę Mleczną?