Naukowcy odkryli najstarszy krater na świecie. Teorie dotyczące historii Ziemi podważone

Naukowcy z Curtin University w Australii odkryli najstarszy na świecie krater uderzeniowy po meteorycie, który dotarł na Ziemię około 3,5 mld lat temu. To znalezisko podważa wcześniejsze założenia dotyczące historii naszej planety.

Publikacja: 09.03.2025 06:00

Naukowcy odkryli krater uderzeniowy, który mógł powstać niemal 3,5 mld lat temu / zdjęcie ilustracyj

Naukowcy odkryli krater uderzeniowy, który mógł powstać niemal 3,5 mld lat temu / zdjęcie ilustracyjne

Foto: Adobe Stock

Australijski zespół zbadał warstwy skalne w North Pole Dome, około 40 kilometrów na zachód od Marble Bar w regionie Pilbara w Australii Zachodniej, gdzie znalazł dowody potwierdzające uderzenie dużego meteorytu. Badaczom udało się znaleźć krater dzięki obecności tzw. stożków uderzeniowych. Są to charakterystyczne formacje skalne, które powstały pod wpływem intensywnego ciśnienia, w momencie, gdy meteoryt dotknął ziemskiego podłoża. Według szacunków naukowców musiał on uderzyć w ten obszar z prędkością ponad 36 000 km/h. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Nature Communications”.

Kratery uderzeniowe mogą być bezpośrednio związane z pojawieniem się życia na Ziemi

Na Ziemi nie zachowało się zbyt wiele śladów potwierdzających intensywne bombardowania, którym były poddawane ciała niebieskie w wewnętrznym Układzie Słonecznym w ciągu pierwszego miliarda lat jego historii. Są one jednak mocno widoczne na Księżycu. Na naszym satelicie znajduje się ponad milion kraterów, o średnicy przekraczającej 1 km i około czterdzieści o średnicy przekraczającej 100 km.

Czytaj więcej

Zaskakujące odkrycie archeologów. Dotyczy przodków człowieka

W przypadku naszej planety brak śladów uderzeń prawdopodobnie ma związek z niszczycielską mocą erozji i subdukcji. Niemniej jednak w najstarszych częściach kratonów, czyli utwardzonych częściach skorupy ziemskiej, które stanowią podstawy kontynentów, powinny zachować się pewne dowody kosmicznych zderzeń. Najstarszy odnaleziony do tej pory krater uderzeniowy liczył jednak około 2,2 mld lat.

Jak opisują naukowcy w swoim badaniu, w wyniku uderzenia dużego obiektu zostały wyzwolone ogromne ilości energii kinetycznej, która w większości przekształciła się w ciepło ogrzewające skorupę ziemską i górną warstwę płaszcza. Potencjalnie mogło to wpłynąć na ruchy tektoniczne we wczesnym okresie istnienia naszej planety. Poza tym pojedyncze uderzenia mogły spowodować subdukcję, czyli wciąganie lub wpychanie jednej płyty litosferycznej pod drugą, wypiętrzanie się płaszcza ziemskiego oraz przyczynić się do zwiększenia produkcji pierwotnej (bazaltowej) skorupy ziemskiej. Co ciekawe, podejrzewa się też, że kratery uderzeniowe mogły zapewnić fizyczne i chemiczne środowisko niezbędne do powstania życia na Ziemi.

Odkrycie naukowców zmienia wiedzę dotyczącą początków naszej planety

Stożki uderzeniowe odkryte w North Pole Dome są wyjątkowo dobrze zachowane. Jeśli przyszłe prace potwierdzą, że występują one na całym zmapowanym obszarze, będzie to wskazywać na krater o średnicy co najmniej 100 km. 

Czytaj więcej

Czy wiek Stonehenge na pewno jest dobrze określony? Zaskakujące odkrycie naukowców

Współprowadzący badania profesor Tim Johnson z Curtin University powiedział, że odkrycie to znacząco podważa wcześniejsze założenia dotyczące starożytnej historii naszej planety. Przyznał również, że „dostarcza kluczowego elementu układanki historii uderzeń Ziemi i sugeruje, że może być wiele innych starożytnych kraterów, które można odkryć z czasem”.

Chris Kirkland, inny autor badania stwierdził, że odkrycie rzuca nowe światło na to, jak meteoryty kształtowały wczesne środowisko naszej planety.

- Odkrycie tego uderzenia i znalezienie większej ilości z tego samego okresu może wiele wyjaśnić na temat tego, jak mogło powstać życie, ponieważ kratery uderzeniowe stworzyły środowiska przyjazne dla życia mikrobiologicznego, takie jak baseny z gorącą wodą. To również radykalnie udoskonala naszą wiedzę na temat formowania się skorupy ziemskiej: ogromna ilość energii z tego uderzenia mogła odegrać rolę w kształtowaniu wczesnej skorupy ziemskiej, wpychając jedną część skorupy ziemskiej pod drugą lub zmuszając magmę do wznoszenia się z głębi płaszcza Ziemi w kierunku powierzchni – dodał Kirkland.

Naukowcy przyznają, że rzadkie występowanie bardzo starych kraterów uderzeniowych na naszej planecie może wynikać z kilku kwestii. Jedną z opcji jest to, że strumień uderzeniowy był znacznie mniejszy, niż sugerują kratery na Księżycu. Możliwe jest również, że dowody na istnienie kraterów z czasem zniknęły lub badaczom nie udało się ich rozpoznać.

Australijski zespół zbadał warstwy skalne w North Pole Dome, około 40 kilometrów na zachód od Marble Bar w regionie Pilbara w Australii Zachodniej, gdzie znalazł dowody potwierdzające uderzenie dużego meteorytu. Badaczom udało się znaleźć krater dzięki obecności tzw. stożków uderzeniowych. Są to charakterystyczne formacje skalne, które powstały pod wpływem intensywnego ciśnienia, w momencie, gdy meteoryt dotknął ziemskiego podłoża. Według szacunków naukowców musiał on uderzyć w ten obszar z prędkością ponad 36 000 km/h. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „Nature Communications”.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Kosmos
Kiedy powstała woda we wszechświecie? Nowe wyniki badań podważają aktualne teorie
Kosmos
Blue Ghost wylądował na Księżycu. Pierwsze takie osiągnięcie prywatnej firmy
Kosmos
Naukowcy odkryli, co szkodzi zdrowiu astronautów z ISS. Przełomowe wyniki badań
Kosmos
Naukowcy ustalili, dlaczego Mars jest czerwony. Najnowsze wyniki badań
Materiał Promocyjny
Sześćdziesiąt lat silników zaburtowych Suzuki
Kosmos
Tajemnicza struktura na skraju Układu Słonecznego. Jeden twór przypomina „minigalaktykę”