Odsetki 1% za każdy dzień dla agencji nieruchomości? SN: tego nie da się spłacić

Skarga dotyczyła wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Rejonowy w 2003 r. w części zasądzającej odsetki umowne od kwoty głównej w wysokości 1% za każdy dzień od 6 listopada 2001 r. do dnia zapłaty.  Takie odsetki miała płacić kobieta, która skorzystała z usług pośrednika w obrocie nieruchomościami i zobowiązała się zapłacić mu prowizję w wysokości 2 proc. wartości domu wystawionego na sprzedaż przez inną osobę. Pośrednik twierdził, że podczas oglądania nieruchomości w obecności pracownika jego agencji, kobieta oświadczyła, że jest zainteresowana kupnem domu. Wzięła też numer telefonu do właściciela domu. Kilka dni później właściciel nieruchomości powiadomił agencję, że jego oferta sprzedaży jest już nieaktualna. A klientka poinformowała pracownika agencji, że rezygnuje z kupna domu.

Pośrednik wezwał kobietę do zapłaty prowizji, bo miał podstawy twierdzić, że ostatecznie nabyła dom bezpośrednio od właściciela. Wezwanie nie przyniosło skutku, więc skierował sprawę do sądu, wnosząc m.in. o zobowiązanie pozwanej do przedłożenia umowy sprzedaży tej nieruchomości.

Odsetki od 6 tys. zł urosły do  446 tys. zł

Roszczenie pozwu opiewało na 6000 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości 1 proc. wartości przedmiotu sporu za każdy dzień zwłoki, liczonymi od dnia zawarcia umowy sprzedaży do dnia zapłaty. W umowie był zapis dotyczący zwłoki w zapłacie prowizji: „W przypadku, gdy zapłata prowizji nastąpi później niż to określono w punkcie pierwszym tego paragrafu, Zleceniodawca zobowiązuje się zapłacić odsetki umowne w wysokości 1 proc. wartości prowizji za każdy dzień zwłoki w zapłacie tej prowizji".

W 2003 r. Sąd Rejonowy wyznaczył rozprawę, ale stawił się na niej jedynie powód, korespondencja sądowa do pozwanej była dwukrotnie awizowana i nie została podjęta. Sąd wydał wyrok zaoczny, uwzględniając żądanie pozwu w całości. Zasądził od powódki na rzecz powoda 6000 zł z umownymi odsetkami w wysokości 1 proc. za każdy dzień zwłoki oraz koszty procesu. Wyrok zaoczny nie został odebrany przez pozwaną i uprawomocnił się.

Potem powód poinformował sąd, że w księdze wieczystej nieruchomości objętej pozwem pozwana została wpisana wraz z mężem jako właściciele na podstawie umowy zamiany. Powód wniósł o sprostowanie wyroku w tym zakresie, co sąd uczynił.

Czytaj więcej

Banki

Polacy nie rozumieją umów kredytowych, które podpisują. Niepokojący wynik badań

Choć mniej niż co piąty Polak podpisuje umowy kredytowe bez czytania, to jednocześnie aż 77,3 proc. nie w pełni rozumie, co podpisuje.

W 2011 r. pozwaną zawiadomiono o wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku zaocznego, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Odsetki wynosiły wtedy 211 740 zł. Pozwana wystąpiła o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, ale sąd oddalił jej powództwo.

Aktualnie trwa postępowanie egzekucyjne przeciwko pozwanej. Komornik nadal egzekwuje od niej należność główną 6000 zł oraz odsetki, które do 27 października 2022 r. ustalono na 446 057 zł. Opłata egzekucyjna to 36 164 zł.

Do wyroku nie sporządzono uzasadnienia. W skardze nadzwyczajnej Rzecznik Praw Obywatelskich musiał  odtworzyć hipotetyczne rozumowanie sądu, najbardziej prawdopodobne w świetle dokumentów i okoliczności podanych przez pozwaną. RPO wnosi o uchylenie wyroku zaocznego w zaskarżonej części oraz przekazanie tej części sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

- Skoro wartość prowizji powodowa została ustalona na 6000 zł, to odsetki za każdy dzień zwłoki wynosiły 60 zł, a to w skali całego roku daje powodowi 21 900 zł. Tym samym po upływie niemal 20 lat od uprawomocnienia się wyroku kwota naliczonych odsetek sięga 450 tys. zł. W ramach normalnej, rzetelnie prowadzonej działalności gospodarczej trudno sobie wyobrazić uzyskanie zysku tej wysokości przy zaangażowaniu kapitału w kwocie 6000 zł. Nie ulega zatem wątpliwości, że odsetki umowne zasądzone w wysokości 1% w stosunku dziennym (czyli 365 % w stosunku rocznym) pozostają rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego — wskazał w skardze RPO.

Sąd Najwyższy 12 czerwca 2024 r. uchylił zaskarżony wyrok w części zasądzającej odsetki umowne od kwoty głównej i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Odsetki w wysokości 365 proc. uznał za wygórowane.