Banki stracą na obniżce stóp procentowych. Ale duże zyski zostaną

– Obniżka stóp procentowych o 100 punktów bazowych oznacza obniżenie naszej marży odsetkowej netto o 20–25 punktów bazowych – stwierdził kilka dni temu Cezary Stypułkowski, prezes Banku Pekao. Według naszych szacunków przełożyć się to może na ok. 610–765 mln zł ubytków w wyniku odsetkowym.

Kiedy stopy procentowe spadną?

Taka strata musi zaboleć, bo oznaczać też może mniejszy zysk, hipotetycznie o ok. 10 proc., w warunkach stałych w porównaniu z 2024 r. Prezes Stypułkowski komunikował to jednak z dużym spokojem z dwóch podstawowych – jak się można domyślać – powodów. Po pierwsze wiadomo, że sprzyjające wynikom banków środowisko wysokich stóp procentowych prędzej czy później musi się skończyć. Choć obecnie wydaje się, że będzie to wcześniej, bo według oczekiwań rynkowych RPP już na majowym posiedzeniu zetnie stopy o 50 punktów bazowych.

Po drugie, okazuje się, że banki od jakiegoś czasu w pewnym sensie już się do tego przygotowywały, a ich wrażliwość na ruchy w polityce pieniężnej się zmniejszyła, w efekcie czego realne straty mogą być niższe, niż można było szacować jeszcze rok czy dwa lata temu.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Joanna Tyrowicz z RPP: Dzisiaj jakakolwiek obniżka stóp procentowych to szkodzenie polskiej gospodarce

Jakakolwiek obniżka stóp procentowych dzisiaj to szkodzenie polskiej gospodarce - uważa członkini...

– Rzeczywiście ta wrażliwość jest niższa niż w poprzednich kwartałach czy nawet latach – ocenia Łukasz Jańczak, analityk Erste Securities. – Przy czym trzeba zauważyć, że ponieważ w tym czasie sektor urósł, to straty z tytułu obniżki stóp w ujęciu nominalnym mogą być wyższe niż te sprzed kilku lat. – Ale w ujęciu realnym, w stosunku do wielkości banków, wpływ obniżek na wyniki jest niższy – zaznacza Jańczak.

Również Marcin Materna, analityk BM Banku Millennium, ocenia, że wrażliwość banków na cięcia stóp w krótkim i średnim terminie jest wyraźnie mniejsza. – Głównie z tego powodu, że w aktywach sektora jest więcej instrumentów o stałej stopie procentowej – wyjaśnia.

Chodzi tu o obligacje Skarbu Państwa, ale też kredyty mieszkaniowe z okresowo stałym oprocentowaniem (zwykle to pięć lat). Trudno powiedzieć, jaki obecnie jest udział takich kredytów w portfelu hipotecznym banków, ale w ostatnich dwóch lata bardzo zyskały one na popularności. Z raportów AMRON-SARFiN wynika, że w 2023 r. około 72 proc. wszystkich sprzedanych wówczas kredytów miało stałe odsetki (w tym również te z programu „Bezpieczny kredyt 2 proc.”), a w 2024 r. – niemal 80 proc.

Do tego ważne jest stosowanie hedgingu zabezpieczającego przed ryzykiem stopy procentowej, a także polityka optymalizacji kosztów odsetkowych. Im większy potencjał do obniżenia oprocentowania depozytów ma dany bank, tym lepiej z punktu widzenia wyniku odsetkowego.

Jak to wygląda w poszczególnych bankach? Władze Pekao w prezentacji wynikowej za IV kw. 2024 r. oceniły wprost, że obecnie wrażliwość banku na zmiany stóp procentowych jest ograniczona. Przyczyniać się ma do tego m.in. stale realizowana strategia zabezpieczająca poprzez instrumenty pochodne (o wartości ok. 20 mld zł) czy dominacja (ok. 90 proc.) okresowo stałej stopy w sprzedaży hipotek (a ich udział w całym portfelu sięgać ma już ok. 30 proc.).

PKO BP w swoim sprawozdaniu finansowym podaje, że dla całej grupy wrażliwość dochodu odsetkowego na obniżenie stóp o 100 punktów bazowych w horyzoncie jednego roku wynosi -548 mln zł (a dla samego PKO BP -494 mln zł). To szacunki dla warunków na koniec 2024 r., zaś według stanu koniec 2023 r. strata miałaby wynosić 1 mld zł.