Wyrok ws. wprowadzenia ograniczenia dostępności dróg publicznych

Spółka dla Zagospodarowania Wspólnoty Gruntowej „Michałówka" w Hrubieszowie zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie akt administracyjny, jakim było zatwierdzenie przez starostę hrubieszowskiego projektu stałych zmian organizacji ruchu na ulicy Michałówka w Hrubieszowie. Wytknęła, że projekt przyjęto bez uzgodnienia z komendantem powiatowym policji; nie określono parametrów geometrii drogi, a umieszczenie znaku B-19 – zakazu wjazdu pojazdów o nacisku osi większym niż 3,5 tony – ogranicza wywóz owoców z sadów.

Czytaj także: Zmiana ruchu drogowego na osiedlowej ulicy

Starosta wyjaśnił, że zdecydowały o tym badania nośności drogi, a zmiany w organizacji ruchu miały na celu zapobieżenie jej degradacji.

Mimo to, sąd stwierdził nieważność zaskarżonego aktu. W 2017 r. WSA w Lublinie orzekł bowiem o nieważności uchwały Rady Powiatu Hrubieszowskiego z 2003 r. w punkcie zaliczającym ul. Michałówka do kategorii dróg powiatowych. Ulica przebiega bowiem częściowo po prywatnej nieruchomości, a droga, która nie jest w całości własnością powiatu, nie może być drogą powiatową. Utrata kategorii drogi powiatowej powoduje, że starosta nie mógł zatwierdzić projektu stałej organizacji ruchu na tej drodze (sygn. III SA/Lu 431/17). Obecnie ul. Michałówka jest drogą gminną.

Ochrona przed dewastacją

W sytuacjach kolizyjnych, zasada bezpieczeństwa ruchu przeważa nad prawem do prowadzenia działalności gospodarczej – podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie. Zgodził się tym samym ze starostą powiatu ostródzkiego, który zdecydował o ustawieniu znaków B-5 z oznaczeniem „18 t", w całym ciągu jednej z dróg powiatowych oraz na odcinku drugiej. Znak zakazu wjazdu samochodów ciężarowych o rzeczywistej masie całkowitej powyżej 18 ton zamontowano z powodu niekorzystnych zmian, spowodowanych na wąskich mazurskich szosach przez znaczny wzrost natężenia ruchu ciężkich pojazdów, transportujących kruszywo – wyjaśnił starosta. Ustawa o drogach publicznych zobowiązuje zarządcę drogi do przeciwdziałania niszczeniu dróg.

Akt starosty zaskarżył do WSA w Olsztynie właściciel kopalni kruszywa. Zarzucił, że wprowadzone ograniczenia uniemożliwiają mu prowadzenie działalności gospodarczej. Do kopalni można bowiem dojechać wyłącznie przez obszar obowiązywania znaku B-5, a jedyne wyłączenia spod zakazu dotyczą autobusów, służb komunalnych i pojazdów zaopatrzenia mieszkańców.

WSA zgodził się ze starostą, że za wprowadzeniem ograniczenia przemawia interes ogółu; ochrona drogi przed dalszą dewastacją, i oddalił skargę (sygn. II SA/Ol 1276/16). Sąd ocenił, że przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym i rozporządzenia wykonawczego z 2003 r. (tj. rozporządzenia ministra infrastruktury z 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzeniem) stanowią wystarczającą podstawę do wprowadzenia w ruchu drogowym zakazów, których skutkiem mogą być ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Bez dojazdu do parkingu

Projekt zmiany organizacji ruchu na jednej z ulic, przedłożony przez burmistrza miasta, i zatwierdzony przez starostę, wprowadzał oznakowanie znakiem B-1 - zakaz ruchu, i przenosił o 10 m znak B-35 – zakaz postoju. Ulica nie jest przystosowana do dużego ruchu pojazdów, i służy do dojazdów mieszkańców do swoich posesji - uzasadniał starosta. Istniejący parking na 10 samochodów działa bez wymaganego zezwolenia; toczy się w tej sprawie postępowanie w nadzorze budowlanym.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie właściciel parkingu zarzucił, że ustawienie znaku B-1 pozbawiło go możliwości dojazdu do nieruchomości oraz możliwości wykonywania działalności gospodarczej.

Sąd doszedł do wniosku, że jedynym powodem wprowadzenia znaku zakazu wjazdu było zablokowanie dojazdu do posesji skarżącego z uwagi na prowadzony parking, który uznano za nielegalny. Jednak ani ustawa Prawo o ruchu drogowym, ani rozporządzenie z 2003 r. nie mogą być „uzupełniane" przepisami prawa budowlanego – stwierdził sąd.

Nie przeprowadzono też analizy istniejącej organizacji ruchu. Starosta powinien ocenić przedstawiony mu projekt zmiany organizacji ruchu w sposób wszechstronny, uwzględniając cele ustawy i rozporządzenia. Akt starosty nie spełniał tego wymogu, a ponieważ został wydany z naruszeniem przepisów ustawy i rozporządzenia oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, sąd stwierdził jego nieważność (sygn. III SA/Kr 451/17). Drogi publiczne są powszechnie dostępne, a wszelkie ograniczenia ich dostępności mogą być dokonywane na zasadzie wyjątku i tylko w uzasadnionych przypadkach – orzekł WSA. ?