Wygasłe zastawy rejestrowe do wykreślenia. Będzie ułatwienie dla sądów

Sądy rejestrowe muszą wykreślić kilkaset tysięcy wygasłych zastawów rejestrowych. Dziś to droga przez mękę. Rząd zamierza wreszcie usprawnić ten proces.

Publikacja: 27.06.2024 17:19

Wygasłe zastawy rejestrowe do wykreślenia. Będzie ułatwienie dla sądów

Foto: Michał Walczak

Zastawy rejestrowe są jedną z form zabezpieczenia kredytów i pożyczek, ale także umów. Co do zasady można je ustanowić na ruchomościach, papierach wartościowych czy prawach majątkowych, a wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej zastawem powoduje wygaśnięcie zastawu. Kłopot w tym, że bardzo często zastawcy, po spłacie wierzytelności nie składali wniosków do sądów o wykreślenie zastawu z rejestru. Dlatego w 2009 roku wprowadzono przepisy, które pozwoliły sądom rejestrowym działać z urzędu w kwestii wykreślenia zastawu oraz ustalono, że zastawy rejestrowe wygasają z mocy prawa po 20 latach od wpisu.

Tyle tylko, że jednocześnie trzeba doręczyć postanowienie o wykreśleniu. I to pomimo iż wykreślenie ma tylko charakter deklaratoryjny i jedynie porządkowy.

Czytaj więcej

Dopiero wykonanie układu wpływa na zastaw rejestrowy

Wykreślenie zastawu rejestrowego. Mnóstwo pracy, która niewiele wnosi

— W praktyce tak długi upływ czasu prowadzi do szeregu problemów uniemożliwiających skuteczne wykreślenie wygasłych zastawów, np. w sytuacji śmierci strony lub zmiany jej adresu i niepowiadomienia o tym fakcie sądu. W związku z tym w przeważającej liczbie przypadków niemożliwe jest doręczenie przez sąd odpisów postanowień o wykreśleniu. Konsekwencją powyższego jest zawieszenie lub umorzenie postępowania bez osiągniecia zamierzonego rezultatu — czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, która ma wreszcie usprawnić proces wykreślania wygasłych zastawów.

Jak informuje Ministerstwo Sprawiedliwości aktualnie sądy rejestrowe stoją przed koniecznością dokonania wykreślenia kilkuset tysięcy zastawów rejestrowych wpisanych dwadzieścia lat temu.

— To nie są sprawy skomplikowane merytorycznie, ale bardzo czasochłonne — przyznaje Małgorzata Curyło, z-ca przewodniczącego VII wydziału gospodarczego rejestru zastawów w Sądzie Rejonowym Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu.  

— Ustalanie adresów czy następstwa prawnego, czasem po stronie zastawcy, a czasem i zastawnika, zajmuje sporo czasu i odciąga uwagę oraz zabiera czas, który orzecznicy mogliby poświęcić na wykonywanie pozostałych spraw rejestrowych — dodaje referendarz.

Większość zabezpieczeń rejestrowanych w latach 1998-1999, kiedy to weszła w życie instytucja zastawów rejestrowanych była ustanawiana na pojazdach. Dziś większość z nich już nawet nie jeździ po drogach, bo dawno zostały zezłomowane. Co więcej, z kwerendy akt zrobionej kilka lat temu w warszawskich sądach wynika, że wielu zastawców to osoby urodzone w latach 30. ub. wieku.

Jak słyszymy w sądach rejestrowych, w przypadku osób w podeszłym wieku poinformowanie ich o wykreśleniu zastawów przynosi więcej szkody niż pożytku.

— Tacy ludzie nie pamiętają już o gdzieś dawno ustanowionym zastawie, denerwują się, dzwonią do sądu próbując się dowiedzieć o co chodzi, nie rozumiejąc, że przesłane do nich postanowienie ma walor tylko informacyjny, bo zastaw już nie istnieje — słyszymy w jednym z sądów rejestrowych.

Sądy rejestrowe stoją przed koniecznością dokonania wykreślenia kilkuset tysięcy zastawów rejestrowych wpisanych dwadzieścia lat temu

Projekt nowelizacji w tym zakresie, jest więc bardzo wyczekiwany przez sądy rejestrowe, których archiwa są wręcz zawalone aktami spraw, w których trzeba dokonać wykreślenia.

Czytaj więcej

Martwe zastawy mają zniknąć

Zastawy rejestrowe: będzie łatwiej, ale tysiące akt nie przejrzą się same

Na czym mam polegać rozwiązanie problemu? Zgodnie z projektowanymi przepisami sąd nie będzie już wydawał postanowienia i nie dokonywał wpisu w rejestrze zastawów, a w systemie teleinformatycznym, w którym prowadzony jest on prowadzony. W systemie będzie tylko umieszczana adnotacja, że zastaw wygasł z mocy prawa i został z tego powody wykreślony.

W konsekwencji zastaw taki nie będzie dalej funkcjonował w obrocie prawnym, nie będzie ujawniany na odpisach i zaświadczeniach wydawanych przez centralną informację o zastawach rejestrowych.

Taka regulacja nadal jednak zakłada wprowadzenie obowiązku przejrzenia przez orzeczników wszystkich akt rejestrowych dotyczących rejestru zastawów, ale zdejmuje z nich ciężar powiadamiania o tym stron.

Co ciekawe sady rejestrowe wskazywały na potrzebę nowelizacji od lat. Ministerstwo Sprawiedliwości już w 2018 roku podjęło nawet prace legislacyjne w tym zakresie, ale do tej pory kwestia ta nie została rozwiązana.

750 ty. zł

tyle ma kosztować dostosowanie systemu Rejestru Zastawów do zmian ułatwiających wykreślanie wygasłych wpisów

Czytaj więcej

Zastaw rejestrowy: mówimy sprawdzam

Zastawy rejestrowe są jedną z form zabezpieczenia kredytów i pożyczek, ale także umów. Co do zasady można je ustanowić na ruchomościach, papierach wartościowych czy prawach majątkowych, a wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej zastawem powoduje wygaśnięcie zastawu. Kłopot w tym, że bardzo często zastawcy, po spłacie wierzytelności nie składali wniosków do sądów o wykreślenie zastawu z rejestru. Dlatego w 2009 roku wprowadzono przepisy, które pozwoliły sądom rejestrowym działać z urzędu w kwestii wykreślenia zastawu oraz ustalono, że zastawy rejestrowe wygasają z mocy prawa po 20 latach od wpisu.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo dla Ciebie
MEN: zmienimy projekt dotyczący organizowania lekcji religii
Zawody prawnicze
Sześć zarzutów dyscyplinarnych dla zastępcy prokuratora generalnego
Sądy i trybunały
Sędzia Pawłowicz do marszałka Hołowni: Proszę nie szczuć na mnie
Konsumenci
Teraz frankowiczom zostaje ugoda lub potrącenie
ZUS
Pomysł Trzeciej Drogi na składkę zdrowotną. Zyskają wszyscy?