Nowa ustawa o Prokuratorii Generalnej

Podstawowa zasada zawarta w rozdziale 6. ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że radcowie przy wykonywaniu czynności kierują się własnym przekonaniem, opartym na doświadczeniu i wiedzy prawniczej i są niezależni. Zobowiązani są jednak do stosowania dobrych praktyk zawartych w kodeksie dobrych praktyk. A jeśli zamierzają od nich odstąpić, powinni przedstawić Prezesowi Prokuratorii Generalnej pisemne uzasadnienie swojej decyzji.

Radcowie PG wykonują polecenia przełożonych, ale dotyczące treści czynności. Mogą jednak żądać wydania polecenia na piśmie wraz z uzasadnieniem. A jeśli się z nim nie zgadzają, mogą też żądać, by je zmieniono albo wyłączono ich od udziału w sprawie.

Ważne

Radcowie, biorąc udział w rozprawach sądowych, występują w todze.

Kto zostanie radcą

Nabór na stanowisko radcy jest otwarty i konkurencyjny. Z art. 54 ust. 2 ustawy wynika, że radcą może być osoba, która:

- posiada obywatelstwo polskie;

- korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;

- posiada dyplom ukończenia wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej lub dyplom potwierdzający ukończenie wyższych studiów prawniczych za granicą uznany w RP albo dyplom potwierdzający ukończenie wyższych studiów prawniczych za granicą uznany za równoważny z polskim dyplomem;

- posiada uprawnienia radcy prawnego, adwokata lub notariusza albo zajmowała stanowisko sędziego sądu powszechnego, sędziego sądu wojskowego lub sędziego sądu administracyjnego, asesora sądowego albo stanowisko prokuratora;

zapewne intencją ustawodawcy było, by wymóg ten nie dotyczył osób które: posiadają tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych lub doktora nauk prawnych; pracowały na stanowisku związanym z legislacją, nie niższym niż legislator lub specjalista do spraw legislacji, w urzędzie organu władzy państwowej przez co najmniej 5 lat;

- pracowały na stanowisku referendarza przez co najmniej 3 lata; pracowały na stanowisku asystenta sędziego przez co najmniej 5 lat (patrz art. 54 ust. 3 ustawy); - nie była karana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo nieumyślne przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu;

- jest nieskazitelnego charakteru i swoim dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy.

Mianowanie

Radców mianuje Prezes Prokuratorii Generalnej. Stanowi ono nawiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy.

Osoba, która podejmuje po raz pierwszy pracę na stanowisku radcy może być zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony, ale nie dłuższy niż 33 miesiące. Przed nawiązaniem stosunku pracy radca składa wobec Prezesa PG ślubowanie.

Czas pracy radcy jest określony wymiarem jego zadań i czynności służbowych i nie może przekraczać norm z ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2016 r. poz. 1511, 2074 i 2261).

Na wniosek podmiotu reprezentującego Skarb Państwa Prezes PG może delegować radcę, za jego zgodą, do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w jednostce organizacyjnej Skarbu Państwa podległej, nadzorowanej lub kierowanej przez ten podmiot - na czas określony, nie dłuższy niż 33 miesiące. Taki radca może być odwołany z delegowania lub z niego ustąpić za trzymiesięcznym uprzedzeniem.

Radca delegowany do pełnienia czynności w jednostce organizacyjnej innej niż Prokuratoria Generalna ma prawo do wynagrodzenia zasadniczego przysługującego mu na zajmowanym stanowisku radcowskim oraz dodatku za długoletnią pracę. W okresie delegowania radca otrzymuje dodatek funkcyjny.

Radcy delegowanemu do wykonywania czynności służbowych w innej miejscowości niż ta, w której znajduje się jego miejsce służbowe lub miejsce delegowania, przysługują należności, określone w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

Ograniczenia i zakazy

Radca nie może wykonywać czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub naruszających dobre obyczaje, w szczególności wzbudzających podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Może on podejmować dodatkowe zatrudnienie lub zajęcie zarobkowe po uzyskaniu uprzedniej pisemnej zgody Prezesa Prokuratorii Generalnej.

W okresie roku od ustania stosunku pracy radca nie może:

- świadczyć pomocy prawnej w sprawie przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Skarbowi Państwa lub osobie prawnej, którą Prokuratoria Generalna zastępowała w trakcie jego zatrudnienia;

- podjąć zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego na rzecz innego niż Skarb Państwa podmiotu, w związku z którego działalnością wykonywał czynności zastępstwa.

Prezes PG może wyrazić zgodę na podjęcie zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego jeżeli nie występuje konflikt interesów. Z tytułu ww. zakazów radcy nie przysługuje odszkodowanie.

Ważne

Radca nie może wykonywać mandatu posła, senatora lub radnego, być członkiem partii politycznej, ani manifestować publicznie poglądów politycznych. Nie wolno mu też uczestniczyć w strajkach lub akcjach zakłócających normalne funkcjonowanie Prokuratorii Generalnej albo w działalności sprzecznej z obowiązkami radcy. Radcowie nie mogą zrzeszać się w związkach zawodowych.

Ocena kwalifikacyjna

Radca podlega corocznej ocenie kwalifikacyjnej (może być ona dokonana w każdym czasie na polecenie Prezesa PG). Ocena ta dotyczy wykonywania przez radcę czynności służbowych oraz przestrzegania kodeksu dobrych praktyk.

Doręcza się ją na piśmie radcy, którego ocena dotyczy. A ten w terminie 14 dni od dnia doręczenia negatywnej oceny, może zwrócić się do Prezesa PG z wnioskiem o jej powtórzenie.

Od negatywnej oceny kwalifikacyjnej przysługuje odwołanie do właściwego dla siedziby Urzędu Prokuratorii Generalnej sądu apelacyjnego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, za pośrednictwem Prezesa Prokuratorii Generalnej, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.

Wynagrodzenie

Wynagrodzenie radcy składa się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku za wieloletnią pracę oraz dodatku funkcyjnego w razie powierzenia funkcji w Prokuratorii Generalnej.

Radca wykonujący samodzielnie czynności zastępstwa jest uprawniony do dodatkowego wynagrodzenia w wysokości 65 proc. kosztów zastępstwa zasądzonych lub przyznanych w sprawie, w której czynności te były przez niego wykonywane, jeżeli koszty te zostały uzyskane od strony przeciwnej lub przekazane Prokuratorii Generalnej przez osobę zastępowaną.

Radcy przysługuje dodatek za wieloletnią pracę w wysokości wynoszącej po 5 latach pracy 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednie, zakończone okresy zatrudnienia oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Do tych okresów pracy, nie wlicza się okresów zatrudnienia w Polskiej Partii Robotniczej lub Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, jak również w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.