Polscy żołnierze marzną na granicy i marzą o puchowych kurtkach

Pracownicy Wydziału ds. Żołnierzy i Funkcjonariuszy Biura RPO przeprowadzili na początku grudnia 2021 r. wizytacje kilkudziesięciu posterunków w pasie granicznym - od okolic Białowieży, Dubicz Cerkiewnych, Czeremchy (Połowce), na Mielniku skończywszy.

Zapoznali się z warunkami pełnienia służby przez żołnierzy skierowanych do ochrony granicy. Prowadzono rozmowy z żołnierzami i z ich przełożonymi na temat problemów w służbie oraz warunków bytowych.

- Należy podkreślić prezentowane przez wszystkich rozmówców wysokie morale oraz świadomość wagi misji. Z rozmów wynika też pozytywna ocena funkcjonowania Centrum Pomocy Rodzinom żołnierzy strzegących granicy (w jednostkach macierzystych), pomagających w trudnych sytuacjach życiowych typu: szpital, awaria w mieszkaniu, ale także poprzez robienie niezbędnych zakupów - zauważa RPO w wystąpieniu do Ministra Obrony Narodowej.

Przy kozie na bagnach

Przedstawiciele RPO poznali warunki zakwaterowania oraz zbiorowego żywienia żołnierzy. Najtrudniejsza sytuacja była na zgrupowaniu w Mielniku, gdzie żołnierze 10. Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa zgrupowani zostali w części na podmokłym terenie, w bezpośrednim pobliżu Bugu. Największy problem stanowiły nagrzewnice do namiotów, które często się psuły. W środku nocy trzeba było przenieść żołnierza do innego namiotu. Problem udało się ostatecznie rozwiązać - żołnierze zostaną przekwaterowani do kontenerów mieszkalnych w sąsiedztwie Placówki Straży Granicznej w Mielniku.

- Dobre warunki służby oraz możliwość niezakłóconego wypoczynku powodują, że np. żołnierze 34. Brygady Kawalerii Pancernej z Żagania praktycznie w 100 proc. wracają z powrotem na granicę – choć z uwagi na bagienny teren to jeden z trudniejszych odcinków do zabezpieczenia. Z rozmów z żołnierzami wynika, że im gorsze warunki służby, tym chętniej korzystają oni ze zwolnień lekarskich po powrocie z rotacji - wskazuje RPO.

Trudny teren pełnienia służby na pasie granicznym (lasy, bagna oraz rejony przyległe do granicznego Bugu i mniejszych cieków wodnych), a także niskie temperatury i częste opady o tej porze roku – spowodowały wyzwolenie oddolnej inicjatywy żołnierzy tj. budowania zaimprowizowanych drewnianych zadaszonych posterunków (często ogrzewanych wewnątrz improwizowanym piecem z beczki lub tzw. „kozą"), przed którymi dodatkowo palone są ogniska (zmiana dzienna przygotowuje opał dla kolegów z nocnej zmiany). Drewno opałowe zapewniane jest przez nadleśnictwa, samorządy jak też często samodzielnie przez indywidualne osoby; dostarczany jest też węgiel do piecyków.

Czytaj więcej

Służby mundurowe

RPO zwraca się do MON-u w sprawie warunków żołnierzy na granicy

Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził swoje zaniepokojenie, czy żołnierzom znajdującym się obecnie na granicy polsko-białoruskiej zapewnione są odpowiednie warunki zarówno socjalne jak i te związane ze zdrowiem psychicznym.

Można zjeść, można uprać

Służby na granicy pełnione są w cyklu 8 lub 12 godzinnym (w zależności od zgrupowania) w patrolach dwuosobowych, w których skład wchodzi co najmniej jeden doświadczony żołnierz (wielu z nich ma za sobą misje wojskowe w Iraku czy w Afganistanie). Rotacja zgrupowań odbywa się najczęściej co 14 dni. Po tygodniowym pobycie w domu żołnierze wracają do służby na granicę.

Natomiast niektórzy żołnierze 4. Pułku Przeciwlotniczego (Czerwieńsk) pełnią nieprzerwanie służbę w rejonie Dubicz Cerkiewnych od początku listopada 2021 r. W ocenie dowódcy, w odróżnieniu od innych jednostek wojskowych, wynika to z braku możliwości kadrowych wymiany w tym samym czasie wszystkich żołnierzy.

Jedzenie jest dostępne całodobowo dla wszystkich zmian bez ograniczeń. Gorące posiłki są podawane (w zależności od miejsca stacjonowania) w stołówkach lub wydzielonych ogrzewanych namiotach. Jest możliwość zabierania jedzenia (chleba, kiełbasek, batonów energetycznych) na posterunki na granicy. Na „kozach" można podgrzać posiłek, zaparzyć kawę/herbatę, a przy ognisku upiec kiełbasę. Dzięki kołom gospodyń wiejskich czy szkołom, żołnierze otrzymują także ciasta, słodycze.

We wszystkich zgrupowaniach zapewnione są toalety przenośne i natryski z ciepłą wodą. Jest możliwość wyprania odzieży (pralnie i suszarnie w kontenerach lub korzystanie z pralni Straży Granicznej). W niektórych jednostkach żołnierze zgłaszali zastrzeżenia co do wydajności kontenerów prysznicowych. Przy zmianie warty na granicznych posterunkach zdarza się, że ciepłej wody nie wystarcza dla wszystkich żołnierzy. W celu uniknięcia takiej sytuacji po powrocie do obozu część żołnierzy udaje się na posiłek, pozostali zaś pod prysznic.