Książęcy pałac, manufaktura i piękne ogrody

Jubileusz 70-lecia Muzeum w Nieborowie i Arkadii zainauguruje w czwartek wieczorem otwarcie wystawy majoliki nieborowskiej.

Publikacja: 30.04.2015 12:00

Pałac w Nieborowie, Salon Czerwony. Fot. Darek Piwowarski

Foto: Muzeum Narodowe w Warszawie

Nieborów i Arkadia należą do niewielu w pełni zachowanych rezydencji pałacowych w Polsce. Po II wojnie opuszczony pałac w Nieborowie i ogród w Arkadii uratował przed dewastacją prof. Stanisław Lorentz, który w porozumieniu z ostatnim właścicielem utworzył tutaj, zaraz po przejściu frontu w 1945, terenowy oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Obecnie to największy oddział MNW liczący prawie siedem tysięcy eksponatów.

- Jubileusz to dla nas okazja, aby pokazać, jak niepospolite to miejsce, otoczone z jednej strony ścianą Puszczy Bolimowskiej, z drugiej – rozległymi polami uprawnymi , a przy tym położone blisko Warszawy i Łodzi – mówi - Anna Ewa Czerwińska, kurator Muzeum w Nieborowie i Arkadii. - Jest to obecnie jedna z czterech tego typu kompletnie zachowanych rezydencji pałacowych w Polsce, obok Łańcuta, Gołuchowa i Kozłówki – dodaje.

Dzięki pracom rewitalizacyjnym, prowadzonym od dwóch lat, pałac w Nieborowie, odzyskał pełnię świetności, a budynek sąsiedniej manufaktury w został zmodernizowany i to w nim znajduje się otwierana wystawa majoliki w nowej aranżacji, utrzymanej w XIX-wiecznych klimatach.

Rezydencja ma także dwa wspaniałe ogrody – późnobarokowy w Nieborowie i sentymentalno-romantyczny ogród Heleny Radziwiłłowej w Arkadii o łącznej powierzchni 56 hektarów. Na tym terenie znajdują się 24 zabytkowe obiekty – w tym imponujące oranżerie, założone również przez księżną Helenę, pawilony i zabudowania gospodarcze.

Inaugurująca jubileusz wystawa, otwierana pod honorowym patronatem małżonki prezydenta Anny Komorowskiej, prezentuje najcenniejsze obiekty i opowiada o dziejach manufaktury . Jej początki w Nieborowie sięgają 1881 roku. Założycielem był właściciel majątku Michał Piotr Radziwiłł, a kierował nią sprowadzony z Francji Stanisław Thiele. (Od ich nazwisk pochodzą sygnatury na majolice - MPR i ST). Obaj również projektowali wyroby, a zdobienia wykonywali malarze-dekoratorzy. (Współcześnie w manufakturze działa pracownia majoliki, odtwarzająca dawne wzory).

Początkowo twórcy manufaktury szukali inspiracji we włoskich wytwórniach majolik w Castel Durante, Urbino,, Faenie, francuskich – w Nevers, Moustiers i Rouen oraz holenderskiej w Delft. Potem pod wpływem sugestii Bolesława Prusa sięgnięto do rodzimych motywów pejzażowych, historycznych i patriotycznych (m.in. serię talerzy ozdobiono wizerunkami królów polskich). Kolorystykę nadawały używane do malowania tlenki metali: żelaza – czerwień, kobaltu – błękit, miedź – zieleń, antymonu – żółć, manganu – fiolet i czerń. Na początku XX wieku działalność manufaktury odnowił secesyjny rzeźbiarz i ceramik Stanisław Jagmin, odwołujący się do form celtyckich i prasłowiańskich i stosujący wielobarwne szkliwa. Majolika nieborowska zdobi również piękne pałacowe wnętrza o oryginalnym wyposażeniu.

Barokowy pałac w Nieborowie zaprojektował królewski architekt Tylman z Gameren dla kardynała Stefana Radziejowskiego. Wiek później jego właścicielem został wojewoda wileński Michał Hieronim Radziwiłł. Jego żona Helena z Przeździeckich założyła w pobliskiej wsi ogród romantyczny, nazwany Arkadią. Pałac i ogrody z czasem stały się słynne w całej Europie. Tętniło w nim życie towarzyskie i odwiedzały go nawet koronowane głowy. Ostatnim właścicielem był książę Janusz Radziwiłł, uwięziony z rodziną przez NKWD w 1945.

Kolejnym wydarzeniem roku jubileuszowego będzie 22 maja odsłonięcie zrekonstruowanego po blisko 200 latach grobowca na wyspie Topolowej w Arkadii. Arkadyjskiej budowli wzorowanej na grobowcu Jana Jakuba Rousseau w Ermonoille. Zaprojektowała go księżna Helena przy współudziale architektów Piotra Norblina i Szymona Bogumiła Zuga. Jest to kluczowy obiekt dla zrozumienia symboliki ogrodu arkadyjskiego, w która wpisana jest także myśl o przemijaniu.

Przez cały rok nieborowskie muzeum zaprasza także na cykl wykładów pt. „Nieborów. Dzieje nienapisane", które w sezonie wiosenno-letnim odbywać się będą w Nowej Oranżerii..

Rzeźba
Salvador Dalí : Rzeźby mistrza surrealizmu
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie