Tranzycja osoby małoletniej. Czy może złożyć pozew o ustalenie płci metrykalnej?

Osoby, które nie są jeszcze pełnoletnie, mogą sformalizować swój proces tranzycji metrykalnej przed polskim sądem. Korekty płci w dokumentach nie mogą jednak dokonać samodzielnie.

Publikacja: 13.02.2025 13:48

Tranzycja osoby małoletniej. Czy może złożyć pozew o ustalenie płci metrykalnej?

Foto: Adobe Stock

Przed ukończeniem 18 lat w procesach cywilnych muszą reprezentować ich rodzice, a w tym konkretnym przypadku, procedura wymaga pozwania właśnie rodziców. Brzmi to absurdalnie i bardzo skomplikowanie, to prawda. Jednak wiele niepełnoletnich osób z powodzeniem przeszło już ten proces.

Czytaj więcej

Tranzycja u dzieci. Europa wciska hamulec

Coraz młodsze osoby we współczesnym świecie dokonują coming outu, ujawniając przed najbliższymi swoją dysforię płciową, czyli konflikt miedzy płcią przypisaną przy urodzeniu, a odczuwaną w rzeczywistości. Naturalnym krokiem jest wówczas przejście szczegółowej diagnostyki medycznej. Gdy problem ten potwierdzą specjaliści, można rozpocząć drogę zmiany – medyczną i prawną. My skupimy się na zmianie prawnej.

Korekta płci przez osobę małoletnią. Dwie możliwości w drodze do tranzycji prawnej

Polskie prawo nie zna szczególnej procedury na uzgodnienie płci metrykalnej. Do pozwu stosujemy zatem ogólną normę kodeksu cywilnego o ustalenie. Zgodnie z tym przepisem dziecko powinno pozwać swoich rodziców. Co skomplikowane w tej sytuacji, dzieci pozostają przecież pod władzą rodzicielską rodziców i są przez nich reprezentowane aż do pełnoletniości. Małoletni nie może bowiem złożyć pozwu samodzielnie, a rodzice nie mogą pozwać samych siebie. Pierwsza możliwość, to czekanie do osiągnięcia pełnoletności, ale to bardzo trudne doświadczenie dla osoby transpłciowej, chcącej jak najszybciej rozpocząć funkcjonowanie w szkole i najbliższym otoczeniu zgodnie z płcią, z którą się utożsamia. Rozwiązaniem drugim jest powołanie reprezentanta.

Jak powołać reprezentanta osoby transpłciowej? Korekta płci osoby małoletniej

Reprezentanta osoby niepełnoletniej powołuje sąd jeszcze przed rozpoczęciem tranzycji prawnej. Może nim być adwokat czy radca prawny, który potrafi wykazać znajomość spraw dotyczących dziecka, albo osoba z wykształceniem prawniczym, wykazująca znajomość potrzeb dziecka. W szczególnych okolicznościach reprezentantem dziecka nie musi być prawnik.

Czytaj więcej

Zmiana płci w sądzie będzie szybsza. Bodnar planuje zmianę regulaminu sądów

Zatem, aby złożyć w sądzie pozew o uzgodnienie płci metrykalnej, w pierwszej kolejności rodzice dziecka powinni złożyć wniosek do sądu rodzinnego o ustanowienie reprezentanta dla dziecka. Dobrze, by wskazali, kim miałby być ten reprezentant. W kolejnym kroku, wyznaczony reprezentant będzie mógł w imieniu osoby małoletniej złożyć pozew do sądu o ustalenie płci metrykalnej.

Pozew osoby transpłciowej wobec rodziców. Na co zwrócić uwagę?

Sam pozew warto oprzeć o ustalenia specjalistów z zakresu psychiatrii, seksuologii czy psychologii. W toku postępowania sąd może, ale nie musi powołać biegłego i zaplanować rozprawy, na których przesłucha zarówno osobę małoletnią jak i jej rodziców. Wyrok o uzgodnienie płci metrykalnej może też zapaść na posiedzeniu niejawnym, a więc bez naszego udziału. Wówczas sąd bazuje na samych dokumentach, przedstawionych w pozwie, dlatego warto by wspomniane dokumenty i sam pozew zostały jak najlepiej przygotowane.

Autor: Anna Grudzień–Kurpiewska, radca prawny, Kancelaria AGK

Przed ukończeniem 18 lat w procesach cywilnych muszą reprezentować ich rodzice, a w tym konkretnym przypadku, procedura wymaga pozwania właśnie rodziców. Brzmi to absurdalnie i bardzo skomplikowanie, to prawda. Jednak wiele niepełnoletnich osób z powodzeniem przeszło już ten proces.

Coraz młodsze osoby we współczesnym świecie dokonują coming outu, ujawniając przed najbliższymi swoją dysforię płciową, czyli konflikt miedzy płcią przypisaną przy urodzeniu, a odczuwaną w rzeczywistości. Naturalnym krokiem jest wówczas przejście szczegółowej diagnostyki medycznej. Gdy problem ten potwierdzą specjaliści, można rozpocząć drogę zmiany – medyczną i prawną. My skupimy się na zmianie prawnej.

Pozostało jeszcze 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Praca, Emerytury i renty
Nie wszyscy uprawnieni dostaną 13. emeryturę w tej samej wysokości. Od czego zależy kwota?
Prawo karne
Rośnie przestępczość obcokrajowców. Potrzebna nowa strategia
Zawody prawnicze
Państwo nie chce już płacić milionów komornikom za przymusową emeryturę
Sądy i trybunały
Prawnicy kojarzeni z poprzednią władzą jednoczą siły. Inicjatywa wyszła z TK
Konsumenci
Jest pierwszy „polski” wyrok dotyczący sankcji kredytu darmowego