Adwokaci: areszt to nie jest kara, są nadużycia

Jest ich zbyt dużo i trwają zbyt długo. I nic nie wskazuje, że bez zmiany prawa będzie ich mniej, a ich standardy się poprawią. To wnioski z badań Naczelnej Rady Adwokackiej.

Publikacja: 23.05.2023 02:00

Adwokaci: areszt to nie jest kara, są nadużycia

Foto: Fotorzepa, Piotr Guzik

Raport, który powstał na podstawie ankiety członków palestry, nie napawa optymizmem. Prawie 70 proc. adwokatów biorących udział w badaniu wskazuje, że stan prawny regulujący instytucję tymczasowego aresztowania (TA) w Polsce nie jest zadowalający. Ponad dwie trzecie uważa, że przepisy o środkach zapobiegawczych nie są sformułowane prawidłowo. Wyjątkiem jest ocena 24-godzinnego terminu na podjęcie przez sąd decyzji o zastosowaniu TA. Prawie 60 proc. adwokatów biorących udział w badaniu uznało, że jest prawidłowo określony.

Niemal trzy czwarte badanych adwokatów widzi jednak potrzebę zmiany obowiązujących przepisów o środkach zapobiegawczych. Większość podaje swoje konkretne propozycje zmian. Adwokaci proponują wyodrębnić 17 kategorii (przepisów), które wymagają najpilniejszych korekt. Zdaniem ponad trzech czwartych uczestników badania standardy stosowania tymczasowego aresztowania w Polsce są niezadowalające.

Czytaj więcej

Cały czas rośnie liczba aresztów na czas śledztwa. Ubywa poręczeń

Najczęściej wskazywanymi przyczynami problemów są: błędna interpretacja i praktyka stosowania przepisów, utarte zwyczaje oraz uwarunkowania ustrojowe i polityczne.

Adwokaci biorący udział w badaniu podzielili się również swoimi doświadczeniami wynikłymi z niewłaściwego stosowania przepisów o tymczasowym aresztowaniu. Wyodrębniono pięć kategorii: niewłaściwe działanie organów procesowych, zaniechania tych organów, stosowanie TA bez potrzeby, zbyt krótki czas na zapoznanie się z aktami oraz wpływ opinii publicznej.

Uczestnicy badania uznali za konieczne wskazanie przez prokuratora, skąd taki, a nie inny okres TA, o który on wnosi, oraz jakie czynności zamierza wykonać w tym okresie. W grę wchodzi także częstsze prawo do kontaktu z obrońcą od dnia zatrzymania do dnia posiedzenia w przedmiocie zastosowania TA. Padł także postulat, aby o przedłużeniu TA orzekał inny sędzia niż ten, który pierwszy raz dawał zielone światło na zastosowanie tego środka. Dlaczego? W celu podwójnej weryfikacji.

Spośród sformułowanych przez uczestników badania propozycji wyodrębniono w raporcie kilka kategorii spraw. Jedną z nich jest związanie z organizacją procesu karnego obowiązków organów procesowych oraz procedury przedłużania tymczasowego aresztowania. W swobodnych wypowiedziach uczestników badania często pojawiały się też oceny, że faktyczna rola obrońcy w procedurze stosowania tymczasowego aresztowania jest umniejszona i wymaga wzmocnienia – wynika z raportu.

Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, w rozmowie z „Rzeczpospolitą” podkreśla, że sposób stosowania tymczasowego aresztowania został jednoznacznie oceniony przez adwokatów jako niewłaściwy.

– Raport pokazuje również, że z jednej strony konieczna jest zmiana przepisów, a niezależnie do niej musi dojść do zmiany praktyki stosowania tymczasowego aresztowania –podsumowuje prezes Przemysław Rosati.

Ochrona zdrowia
Aborcja w dziewiątym miesiącu ciąży. Izabela Leszczyna komentuje dla "Rz"
Praca, Emerytury i renty
Lawinowy wzrost L4 z powodu krztuśca. Alarmujące dane ZUS
W sądzie i w urzędzie
Lex ciągnik na wstecznym. Komornik łatwiej zajmie ruchomości?
Matura i egzamin ósmoklasisty
Szef CKE: W tym roku egzamin ósmoklasisty i matura będą łatwiejsze
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Sądy i trybunały
Sąd: prokuratura ma przeprowadzić śledztwo ws. Małgorzaty Manowskiej