Polska prokuratura szykuje się do prac w Prokuraturze Europejskiej

Aby współpraca naszych krajowych śledczych z europejskimi w ramach PE układała się dobrze, potrzeba wielu zmian w przepisach. Pierwsze projekty już są.

Publikacja: 07.07.2024 17:01

Polska prokuratura szykuje się do prac w Prokuraturze Europejskiej

Foto: Fotorzepa / Marian Zubrzycki

Do Rządowego Centrum Legislacji trafił projekt zmian w Regulaminie urzędowania prokuratur. Ma on na celu dostosowanie przepisów rozporządzenia do przystąpienia Polski do Prokuratury Europejskiej. Chodzi o rozszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych  m.in. do występowania o Europejskie Nakaz Aresztowania (dyrektor departamentu w Prokuraturze Krajowej, naczelnik Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej, naczelnik wydziału zamiejscowego, prokurator regionalny lub prokurator okręgowy).

Współpraca prokuratorów

Określono przepisy, które mają zastosowanie do współpracy prokuratora z prokuratorami Prokuratury Europejskiej w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Pojawiają się nowe obowiązki informacyjne  prokuratur  wobec Prokuratury Europejskiej w odniesieniu do przestępstw objętych jej jurysdykcją. Opisano obowiązki prokuratora po przejęciu sprawy przez Prokuraturę Europejską oraz po przejęciu sprawy od Prokuratury Europejskiej. Do czasu uzyskania wiadomości o podjętej przez Prokuraturę Europejską decyzji o przejęciu — lub nie  -  postępowania lub rozstrzygnięcia sporu o właściwość, polska prokuratura podejmować ma jedynie  czynności niecierpiące zwłoki. Kiedy zaś zapadnie decyzja  o przejęciu sprawy przez PE krajowy prokurator wyda postanowienie o przekazaniu jej oraz  zarządzi  wykreślenie sprawy jako załatwionej.

Z kolei po przejęciu sprawy z Prokuratury Europejskiej wydawane będzie postanowienie o wszczęciu postępowania karnego, a jeśli w sprawie wszczęto już wcześniej postępowanie krajowe, w razie potrzeby występuje się z wnioskiem o przedłużenie czasu jego trwania.

Nowelizacja innych ustaw

Zmiana regulaminu urzędowania prokuratur, to nie wszystko. W RCL pojawił się także projekt nowelizacji kilku ustaw: m.in. o Straży Granicznej, kodeksu postępowania karnego i skarbowego oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych.

Na ich mocy w przypadkach, w których maksymalny wymiar kary za przestępstwo będące przedmiotem postępowania przygotowawczego wynosi co najmniej cztery lata więzienia, państwa członkowskie mają zapewnić, by delegowani prokuratorzy europejscy mieli prawo do zarządzenia czynności przechwytywania wiadomości elektronicznych wysyłanych do podejrzanego, lub oskarżonego lub za pomocą dowolnych środków łączności elektronicznej.

W procedurze karnej pojawić się mają nowe definicje. I tak,  postępowanie europejskie oznaczać będzie postępowanie karne prowadzone lub nadzorowane przez prokuratora PE. Z kolei ten ostatni  będzie prokuratorem wskazanym przez właściwy organ Polski i powołany na urząd prokuratora europejskiego lub na urząd delegowanego prokuratora europejskiego. Dopuszczalne będzie przeprowadzenie w postępowaniu europejskim czynności procesowej online nawet wówczas gdy prawo polskie nie przewiduje przeprowadzenia czynności w takiej formie. Będzie to mieć szczególne znaczenie  w sytuacji  gdy  prowadzone postępowania będą miały charakter transgraniczny, więc konieczne będzie prowadzenie czynności na terenie kilku krajów członkowskich. Prokurator Prokuratury Europejskiej otrzyma prawo do inicjowania postępowań dotyczących odpowiedzialności podmiotów zbiorowych.

Polski rząd podjął decyzję o przystąpieniu Polski do PE 27 grudnia 2023 r. Nasi krajowi prokuratorzy pozytywnie oceniają samo przystąpienie do PE. Nie oznacza to jednak, że nie dostrzegają zagrożeń.

Czytaj więcej

Prokuratura Europejska nie ma pieniędzy na zatrudnienie Polaków

Niezależność prokuratorów

- Problemem w Prokuraturze Europejskiej jest podejście do niezależności. Pierwszego dnia naszej obecności w PE powinniśmy wystąpić z inicjatywą jej reformy poprzez stworzenie realnych gwarancji niezależności dla prokuratorów prowadzących śledztwa. Na tę chwilę prokurator delegowany do PE ma pozycję ustrojową słabszą od naszych asesorów, którzy przez trzy lata podlegają kompleksowej ocenia, a każda ich decyzja procesowa kończąca postępowanie musi być aprobowana przez przełożonego. Decyzje prokuratorów delegowanych do PE podlegają dużo głębszej ingerencji – mówi prokurator Jacek Skała, przewodniczący Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP. I dodaje, że inne zagrożenia wynikają z niczym nieograniczonej możliwości odbierania spraw prokuratorom delegowanym i przenoszenia ich do prowadzenia do innych państw.

Etap: uzgodnienia międzyresortowe

Czytaj więcej

Od 4 lipca duże zmiany w pracy prokuratorów. Wykażą się w trakcie procesu
Sądy i trybunały
Prawnicy surowo o projektach w sprawie neosędziów. „Mogą sparaliżować sądy”
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Nieruchomości
Nowy obowiązek działkowców. Nadchodzą zmiany na ROD
Praca, Emerytury i renty
Nowe terminy wypłat emerytur w lutym 2025. Zmiany w harmonogramie
Praca, Emerytury i renty
Zbliża się wypłata 13. emerytury. Ile wyniesie w 2025 roku?
Prawo w Polsce
Kto może wejść do twojego domu? I czy musi mieć nakaz?