Duże ułatwienie dla pracowników. Kto może skorzystać z elastycznej organizacji pracy?

Elastyczna organizacja pracy to rodzaj uprawnienia, które wprowadziła dyrektywa 2019/1158, znana również jako dyrektywa work-life balance. Ma ono ułatwiać łączenie obowiązków zawodowych z życiem rodzinnym. Kto może z niego skorzystać?

Publikacja: 05.04.2025 08:39

Elastyczna organizacja czasu pracy ma ułatwiać łączenie życia zawodowego z prywatnym

Elastyczna organizacja czasu pracy ma ułatwiać łączenie życia zawodowego z prywatnym

Foto: Adobe Stock

Uprawnienie pozwala na dostosowanie organizacji pracy do potrzeb pracownika. Można to zrealizować na różne sposoby, m.in. poprzez wybór pracy zdalnej, ruchomego czasu pracy lub systemu pracy weekendowej. Zatrudniona osoba ma prawo samodzielnie określić, jaką formę preferuje.

Kto może skorzystać z elastycznej organizacji pracy?

Zgodnie z art. 188 (1) § 1 Kodeksu pracy, wniosek o zastosowanie elastycznej organizacji pracy może złożyć pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia. Pokrywa się to z głównym celem dyrektywy work-life balance, którym było zachęcenie rodziców i opiekunów do pozostania na rynku pracy.

Czytaj więcej

14. emerytura tylko dla części seniorów. Kto nie otrzyma dodatkowego świadczenia?

Pracownik, który chce skorzystać z tego uprawnienia, musi złożyć do pracodawcy wniosek w formie elektronicznej lub papierowej. Dokument należy złożyć najpóźniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. Należy wskazać w nim imię i nazwisko oraz datę urodzenia dziecka, wyjaśnić, dlaczego pracownik chce skorzystać z uprawnienia, wskazać termin rozpoczęcia i zakończenia korzystania z elastycznej organizacji pracy oraz jej rodzaj. Po otrzymaniu wniosku pracodawca rozpatruje go, uwzględniając nie tylko potrzeby pracownika, ale również potrzeby i możliwości firmy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Odpowiedź w sprawie może zostać przekazana w formie papierowej lub drogą elektroniczną w terminie 7 dni od otrzymania wniosku. Jeśli pracodawca nie zgodzi się na elastyczną organizację pracy, musi podać uzasadnienie. Może także zaproponować inny termin niż wskazany. Pracownik, który korzysta z uprawnienia, ma prawo w dowolnym momencie złożyć wniosek (papierowy lub w formie elektronicznej) o powrót do poprzedniej organizacji pracy. Pracodawca ponownie rozpatruje dokument i w ciągu 7 dni od jego otrzymania informuje pracownika o uwzględnieniu jego prośby lub odmowie, ewentualnie proponuje inny termin powrotu do pracy.

Czytaj więcej

Pacjent ma prawo złożyć skargę do NFZ. Gdzie i jak ją zgłosić?

Z jakich form elastycznej organizacji pracy może skorzystać pracownik?

Kodeks pracy wyróżnia siedem form elastycznej organizacji czasu pracy. Jest to praca zdalna, system przerywanego czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy, system pracy weekendowej, ruchomy system pracy, indywidualny rozkład czasu pracy oraz obniżony wymiar czasu pracy. Co warto wiedzieć o każdej z nich?

  • Praca zdalna – pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek m.in. pracownicy w ciąży, pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, a także pracownika, który sprawuje opiekę nad członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, jeśli posiadają oni orzeczenie o niepełnosprawności, chyba że organizacja pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika uniemożliwia pracę zdalną. O przyczynie odmowy pracodawca musi poinformować pracownika w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku. Rodzic dziecka do 8. roku życia może zawnioskować o pracę zdalną w ramach elastycznej organizacji czasu pracy.
  • System przerywanego czasu pracy – w takim systemie w harmonogramie pracy w ciągu doby występuje przerwa, która może trwać maksymalnie 5 godzin. Nie jest ona wliczana do czasu pracy, ale za jej czas pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.
  • System skróconego tygodnia pracy – pracownik może wykonywać pracę przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy maksymalnie do 12 godzin.
  • System pracy weekendowej – zakłada świadczenie pracy wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. W tym systemie dopuszcza się przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy maksymalnie do 12 godzin.
  • Ruchomy czas pracy – w tym systemie pracownik może rozpoczynać pracę w różnych godzinach w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla niego dniami pracy. System dopuszcza także istnienie przedziału czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy.
  • Indywidualny rozkład czasu pracy – w tej formie pracodawca może ustalić indywidualny rozkład czasu pracy danej osoby, w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty.
  • Obniżony wymiar czasu pracy – polega na zmniejszenie etatu do wymiaru, który pracownik ustali z pracodawcą.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy złożenie przez pracownika wniosku o elastyczną organizację pracy nie może być przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania bez wypowiedzenia przez pracodawcę. Nie może także stanowić przyczyny uzasadniającej prowadzenie przygotowania do wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia.

Uprawnienie pozwala na dostosowanie organizacji pracy do potrzeb pracownika. Można to zrealizować na różne sposoby, m.in. poprzez wybór pracy zdalnej, ruchomego czasu pracy lub systemu pracy weekendowej. Zatrudniona osoba ma prawo samodzielnie określić, jaką formę preferuje.

Kto może skorzystać z elastycznej organizacji pracy?

Pozostało jeszcze 94% artykułu
Nieruchomości
W spółdzielniach mieszkaniowych seniorzy bez prawa głosu. Eksperci ostrzegają
Aplikacje i egzaminy
Trzeci dzień egzaminów prawniczych. Oto zadania z prawa gospodarczego
Praca, Emerytury i renty
14. emerytura tylko dla części seniorów. Kto nie otrzyma dodatkowego świadczenia?
Zawody prawnicze
Wypłata za pełnienie funkcji w samorządzie prawniczym? Tak, ale z umiarem
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Nieruchomości
Nawet 500 zł kary. Właściciele balkonów powinni znać te przepisy