Estera Flieger: Hobby horsing na 1000. rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego. Państwo konia na patyku

„Co było przyczyną pana złych stosunków ze środowiskiem literackiej lewicy?” – zapytała Pawła Hertza, robiąc z nim wywiad rzekę („Sposób życia)”, Barbara N. Łopieńska. „Naruszyłem jednak tabu tego środowiska, musiały więc spaść na mnie sankcje. Antoni Słonimski udzielił mi złośliwej nagany w jednej ze swoich kronik w »Wiadomościach Literackich«, a wielu tak zwanych intelektualistów lewicowych nie odkłaniało mi się na ulicy – jako zwykle najmłodszy kłaniałem się pierwszy. Byłem niezależny, nie miało to więc większego dla mnie znaczenia. Myślę, że w znacznym stopniu rozdrażniło tych ludzi, że podobne poglądy wypowiedział ktoś, kto w ich mniemaniu powinien ze względu na swoje pochodzenie być lewicowy, postępowy, awangardowy i tak dalej. A tu tymczasem wszystko było przeciwnie. Niektórzy uważali, że kieruje mną przekora, ale naprawdę kierowałem się przekonaniem, że żyjąc w jakiejś zbiorowości, nie powinno się z reguły odrzucać tego, co o niej stanowi. Takie myśli konwencjonalne, może nawet konformistyczne, w kręgach wolnomyślnej inteligencji zawsze uchodziły za naganne” – odpowiedział tłumacz, wracając wspomnieniami do lat 30., kiedy skrytykował modną poezję.

„Rzeczpospolita”: wśród pomysłów na imprezę z okazji 1000. rocznicy koronacji Chrobrego był hobby horsing

„To nie są polityczne obchody, ale impreza dla Polaków, którzy mają się z czego cieszyć i mogą świętować radośnie” – Jacek Nizinkiewicz usłyszał niedawno od współpracowników premiera Donalda Tuska, ustalając szczegóły organizowanej w trzy tygodnie 1000. rocznicy koronacji Bolesława Chrobrego.

Zaraz, przecież mniej więcej to samo mówił Bronisław Komorowski, odsłaniając 2 maja 2013 roku czekoladowego orła: „I każdy może, a nawet powinien, cieszyć się z ojczyzny, cieszyć się z symboli narodowych, z polskiej flagi, z polskiego orła tak, jak mu w sercu gra”. Kronikarzem katastrofy, która wydarzyła się 12 lat temu, został dr hab. Marcin Napiórkowski: „(...) w samym środku piknikowego długiego weekendu (…) pewny siebie uśmiech »fajnych Polaków« niepostrzeżenie zamienił się w śmieszność”.

Według informacji „Rzeczpospolitej” wśród pomysłów na imprezę z okazji 1000. rocznicy koronacji Bolesława Chrobrego znalazł się nawet hobby horsing, czyli bieganie z głową konia na drewnianym kiju. „Mamy bardzo dużo prezentów, kapitalne różowe okulary, baloniki, chorągiewki (…) a w pochodzie – autobus kabriolet, na którym będą nasi dziennikarze, zespół, iluzjonista, a na koniec ogromny trzymetrowy orzeł z białej czekolady, który postawimy przed Pałacem Prezydenckim. Mamy nadzieję, że pan prezydent odsłoni tego pięknego orła” – wyliczała w 2013 roku Magdalena Jethon. Czy Kancelaria Prezesa Rady Ministrów pamiętała w tym roku o iluzjoniście?

Polska jest dziś niczym innym jak krajem konia na patyku. Był czekoladowy orzeł, jest hobby horsing. Niezmienna pozostaje stojąca za tym filozofia.

Pomnik polskich ofiar w Berlinie? Stanie tymczasowy Kamień Pamięci dla Polski

Zaplanowana na marzec konferencja o zrabowanych Polsce podczas II wojny światowej dziełach sztuki została odwołana, a mieli w niej wziąć udział polscy i niemieccy naukowcy. Decyzję podjął nowy szef Instytutu Pileckiego: Marek Kozubal ustalił w „Rzeczpospolitej”, że prof. Krzysztof Ruchniewicz uzasadnił ją polską prezydencją w Unii Europejskiej – to nie jest według niego dobry czas, by podjąć „tematykę, która może być niewygodna dla Niemców”.

Czytaj więcej

Polityka

Zaginione dzieła sztuki z Polski. Trop urywa się w Niemczech

Niejasna przyszłość badań proweniencyjnych próbujących odtworzyć losy zaginionych w czasie wojny...

16 kwietnia „Deutsche Welle” opublikowało na platformie społecznościowej X zrobione na wprost Reichstagu zdjęcie głazu na lawecie: „Do Berlina przywieziono Kamień Pamięci dla Polski. To tymczasowa forma upamiętnienia polskich ofiar niemieckiej wojny i okupacji 1939–1945. W przyszłości prawdopodobnie w tym miejscu stanie pomnik dla polskich ofiar. W centrum Berlina ma też powstać Dom Polsko-Niemiecki”.

Nie ma 250 tys. zł na wydanie trzeciego tomu korespondencji Fryderyka Chopina – alarmowała „Rzeczpospolita”. Redakcja serwisu Nauka w Polsce poinformowała, że załoga Oceanii, statku badawczo-naukowego PAN, nie wypłynęła w rejs badawczy – zaproponowano jej tzw. kontrakty B2B. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów organizuje w trzy tygodnie 1000. rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego. „Jest tysiąc powodów do radości i dumy” – zaprasza premier Donald Tusk.

I pędzi ten nasz polski koń na patyku, a rytm – uderzając o siebie łupinami kokosa – wybija monthypythonowski giermek.

1000. rocznica koronacji Bolesława Chrobrego. Co premier Donald Tusk wie o Polakach?

Dlaczego Donald Tusk zdecydował się na ostatnią chwilę zorganizować „uśmiechniętą imprezę”? Być może nie czytał „Turbopatriotyzmu” (2019). Ponieważ Napiórkowski jest dziś – a była to polityczna decyzja – dyrektorem Muzeum Historii Polski, kolejnej wtopy już raczej nie opisze, ale w przywołanej książce pozostawił służący temu aparat pojęciowy. To dwa modele świętowania: „turbo” (Marsz Niepodległości) i „soft” (czekoladowy orzeł). Pierwszy nie jest dla wszystkich, drugi nie wypalił.

Do „Turbopatriotyzmu” wracam nader często, zastanawiając się przy tym, co martwi Napiórkowskiego bardziej: cechująca polskich liberałów bezradność wobec przeszłości czy sukces odniesiony przez prawicę w wyborach 2015 roku. Zresztą podobna ambiwalencja towarzyszy mi podczas lektury tekstu „Polska jest życzliwa. Na czym więc polega nasz kłopot z uśmiechem?”, który Napiórkowski opublikował w „Tygodniku Powszechnym” 30 grudnia 2024 roku: z jednej strony rozumie, dlaczego „uśmiechnięta Polska” wymaga jakiejś alternatywy, z drugiej jednak trudno mu się z tym pogodzić, kiedy ucieka w portretowanie Polaków jako ponuraków.

Dlaczego hobby horsing miałby w 2025 roku zadziałać, skoro już 12 lat temu czekoladowy orzeł okazał się zupełnie niestrawny? W istocie, jak pisał Napiórkowski, wprawiło to w konsternację „zaskoczonych ekspertów, pozbawionych władzy polityków i nagle zdetronizowanych liderów opinii”.

Czytaj więcej

Plus Minus

Polityka historyczna. Bolesna lekcja od Niemiec

Konsekwentna i wieloletnia praca w ciszy i spokoju. Rasowa dyplomacja. Mocne instytucje. Jasny ce...

Bingo: „zdetronizowani liderzy opinii” nie mogą pogodzić się z tym, że w kolejnych wyborach Polacy, wybierając PiS, odrzucili ich samozwańcze przywództwo, co łatwiej wyjaśnić im tym, że lud jest ciemną masą, niż przemyśleć własne diagnozy. To „solidarnościowe” założenie, że robotnik potrzebował inteligenta – nigdy na odwrót. To właśnie większość „zdetronizowanych liderów opinii” zdegustowana „cmoka” dziś na politykę historyczną.

Kiedy Andrzej Wajda – swoją drogą dla „uśmiechniętej Polski” postać emblematyczna – zobaczył w 1992 roku „Psy”, powiedział: „Pasikowski, jako taki, specjalnie mnie nie interesuje. Natomiast interesuje mnie jego publiczność. Bo on coś wie o tej publiczności, czego ja nie tylko nie wiem, ale nawet nie chciałbym wiedzieć”. Donald Tusk musi wiedzieć o Polakach więcej niż „zdetronizowani liderzy opinii”, skoro używa brzydkiego słowa na „d” (dla jasności: chodzi o „dumę”) i zdecydował się na zorganizowanie obchodów historycznej rocznicy w trzy tygodnie, ale to wciąż za mało: bo tak w 2013, jak i w 2025 roku Platforma Obywatelska nie rozpoznała aspiracji, których nie zaspakaja ani czekolada, ani koń na patyku czy koncert na Stadionie Narodowym. W końcu potrzeba tak parady (Polacy zresztą zagłosowali nogami za 15 sierpnia), jak i Gdyni.

Ukraina broni swojego stanowiska w sprawie Wołynia. A Polska?

Wszystko się na niej zaczyna i kończy: polityka historyczna. „Zdetronizowani liderzy opinii” – a inaczej, za Pawłem Hertzem, „postępowi intelektualiści” – wciąż chcą mówić, by jej nie uprawiać, podczas gdy w 2025 roku pytanie brzmi: „jakiej polityki historycznej potrzebujemy?”. Historycy „uśmiechniętej Polski” upierają się, że Niemcy – czy państwa demokratyczne w ogóle – nie prowadzą takiej polityki, a sama idea jest zgubna i wyłącznie zagraża autonomii nauki. Chciałabym zrozumieć: skąd to się bierze? W odpowiedzi usłyszę o PiS i ministrze Piotrze Glińskim, który bez wątpienia idei polityki historycznej wyświadczył niedźwiedzią przysługę, a przy tym nie rozumiał wolności kultury. Ale wobec tego dopytam: dlaczego w swej większości nie proponują innej lub negują samą ideę? A jeśli już, dlaczego w postępowej wersji wciąż łatwiej przeprasza się za szmalcowników, niż docenia Sprawiedliwych?