W kontekście przedłużającego się kryzysu gospodarczego, wysokiego zadłużenia i potrzeby konsolidacji budżetowej w państwach członkowskich Unii Europejskiej polityka podatkowa stała się ważnym nowym elementem europejskiej legislacji. Wzrosła również polityczna wrażliwość na nadużycia podatkowe oraz unikanie opodatkowania przez przedsiębiorstwa, szczególnie wielkie korporacje transnarodowe.
Obiektem zainteresowania europejskich instytucji stał się w pierwszej kolejności podatek od dochodów przedsiębiorstw. Bezpośrednim pretekstem, który radykalnie wzmocnił wolę polityczną poszukiwania rozwiązań na poziomie europejskim, było ujawnienie nadużyć podatkowych w niektórych państwach członkowskich, związanych z mechanizmem interpretacji podatkowej dla transnarodowych korporacji.
Gdzie są rozbieżności
W sferze podatków bezpośrednich nie istnieje europejska polityka podatkowa, a wszelkie rozwiązania na poziomie europejskim podejmowane są zgodnie ze specjalną procedurą, opartą na jednomyślności państw członkowskich. Parlament Europejski jest jedynie konsultowany. Powołał jednak w 2015 r. specjalną komisję (TAXE oraz TAXE 2), której zadaniem było ustalenie faktów w sprawie korzystnych umów korporacji transnarodowych z niektórymi rządami w UE, interpretacji podatkowych oraz agresywnego planowania podatkowego a także sporządzenie na ich podstawie rekomendacji dotyczących polityki podatkowej wobec przedsiębiorstw. Prace komisji przypadły na okres przygotowywania bezprecedensowego pakietu podatkowego przez Komisję Europejską (KE) oraz prac nad globalną agendą podatkową OECD obejmującą w szczególności między krajami zalecenia dotyczące przenoszenia przez przedsiębiorstwa międzynarodowe zysków i erozji bazy podatkowej (BEPS).
Podatki powinny być płacone tam, gdzie wytwarzana jest wartość dodana, a warunkiem uczciwej konkurencji jest przejrzystość podatkowa. Te zasady nie są kwestionowane. Mniej jednomyślności towarzyszy debacie na temat proponowanych mechanizmów, które mają zapewnić ich przestrzeganie.
KE przedstawiła w 2015 r. pakiet rozwiązań dotyczących przejrzystości podatkowej, obejmujący informacje o już zrealizowanych i planowanych działaniach na rzecz sprawiedliwego i skutecznego opodatkowania przedsiębiorstw, priorytety europejskie w tym obszarze oraz dwie propozycje legislacyjne. Zaproponowana zmiana dyrektywy w sprawie współpracy administracji podatkowych dotyczyła automatycznej wymiany informacji na temat interpretacji podatkowych o znaczeniu transgranicznym. Także w 2015 r. powstał plan działania na rzecz sprawiedliwego i skutecznego opodatkowania przedsiębiorstw.
