Wnuk brata może skorzystać z ulgi w podatku od spadku

Mój "pra-wujek" (brat mojego dziadka) wpisał mnie do testamentu jako jedynego spadkobiercę. Nie posiada innych krewnych, którym należałby się zachowek. Wobec niego znajduję się w II grupie podatkowej (proszę mnie sprostować). Czy w przypadku nabycia po nim nieruchomości będę musiał płacić podatek od spadku? Zamierzam się u niego zameldować - czy to zwolniłoby mnie od podatku od spadku? Co może mnie zwolnić od takiego podatku? Wujek żyje i nie ma możliwości przekazania mi tej nieruchomości przed jego śmiercią.

- P. U.

Czytelnik prawidłowo zaliczył się do II grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej upsd) do tej właśnie grupy należą m.in. zstępni rodzeństwa, czyli dzieci, wnuki, prawnuki itd. siostry lub brata. Pokrewieństwo między czytelnikiem a bratem jego dziadka jest zbyt dalekie, by mógł skorzystać ze zwolnienia od podatku przysługującego na podstawie art. 4a upsd członkom najbliższej rodziny. Samo zameldowanie u wujka nie pozwoli uniknąć zapłaty podatku.

Co do zasady osoby z II grupy podatkowej zobowiązane są do zapłacenia podatku od spadku według skali z art. 15 ust. 1 upsd. Jednak i dla nich ustawodawca przewidział niemałe korzyści, jeśli tylko spełnione są pewne warunki.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 upsd w przypadku nabycia przez osoby zaliczane do II grupy w drodze dziedziczenia:

· własności budynku mieszkalnego,

· własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,

· spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,

· spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie

nie wlicza się do podstawy opodatkowania czystej wartości tych praw do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Wynika z tego, że jeśli odziedziczona nieruchomość ma więcej niż 110 m2 powierzchni użytkowej, to od wartości nadwyżki trzeba zapłacić podatek. Za powierzchnię użytkową uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów). Powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m - powierzchnię tę pomija się (art. 16 ust. 5 upsd).

Niestety, w przypadku odziedziczenia nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym ulga nie obejmuje wartości gruntu. Takie stanowisko zajmuje ministerstwo finansów, a potwierdzają je interpretacje m.in. dyrektor IS w Warszawie z 18.09.2009 (sygn. IPPB2/436-203/09-4/AF) i z 19.08.2009 (sygn. IPPB2/436-190/09-2/MZ).

To nie wszystko. Z ulgi mogą skorzystać tylko spadkobierca, który nie ma gdzie mieszkać. Ściśle rzecz ujmując musi spełniać łącznie następujące warunki:

· nie może być właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a jeśli nim jest, to musi przenieść własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego

Proszę zwrócić uwagę, że warunek ten dotyczy tylko wyłącznej własności, a nie współwłasności. Zatem osoba, która jest współwłaścicielem innego lokalu lub budynku nie musi pozbywać się tego prawa, by skorzystać z ulgi. Takie stanowisko zajmują również organy podatkowe (m.in. Dyrektor IS w Warszawie z 18.09.2009 sygn. IPPB2/436-203/09-4/AF, Dyrektor IS w Poznaniu z 09.06.2009 sygn. ILPB2/436-43/09-2/MK, Dyrektor IS w Katowicach z 24.04.2008 sygn. IBPB2/436-16/08/AA).

· nie przysługuje spadkobiercy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym. W razie dysponowania tymi prawami musi przekazać je zstępnym lub do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego

· spadkobierca nie może być najemcą lokalu lub budynku, a jeśli jest, to musi rozwiązać umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego

· w chwili nabycia spadku nabywca musi posiadać obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub też mieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa.