Artykuł „Within-species variation eclipses between-species differences in Pan consolation” autorstwa badaczy z Durham University (Wielka Brytania) został opublikowany w majowym wydaniu czasopisma „Evolution and Human Behavior”. Na potrzeby publikacji naukowcy prowadzili obserwacje 40 szympansów karłowatych (bonobo, Pan paniscus) przebywających w rezerwacie Lola ya Bonobo w Demokratycznej Republice Konga i 50 szympansów zwyczajnych (P. troglodytes) zamieszkujących sierociniec dla dzikich zwierząt Chimfunshi w Zambii.
Pocieszanie jako przejaw empatii wśród zwierząt i ludzi
Naukowcy skoncentrowali się na obserwowaniu zachowań określonych jako pocieszanie (ang. consolation). Nie od dziś uznawane jest ono za jeden z przejawów empatii – zarówno u ludzi, jak i zwierząt. „Uważa się, że pocieszenie, czasami określane jako „współczujące zainteresowanie” (ang. „sympathetic concern”), wymaga poznawczego docenienia (a nawet zrozumienia) stanu innej osoby w połączeniu z prospołeczną orientacją w celu jego poprawy, na przykład poprzez zapewnienie uspokajającego kontaktu. Spośród zwierząt innych niż ludzie, nasi dwaj najbliżsi krewni, bonobo i szympansy, wykazują się pocieszaniem w różnych sytuacjach, w tym w niewoli, rezerwatach, a nawet na wolności” – czytamy.
Czytaj więcej
Badacze dokonali analizy odgłosów używanych przez bonobo. Jak pokazały wyniki, zwierzęta te mogą...
Szympansy pocieszają się tak samo jak ludzie
Badacze obserwowali reakcję szympansów na przejawy stresu i niepokoju wykazywane przez innych członków grupy. Za taki przejaw uznawano np. ucieczkę czy werbalne odgłosy wydawane w reakcji na uderzenie, popchnięcie czy potrącenie przez inną małpę. Jeżeli w reakcji na takie zachowania inny osobnik podchodził do poszkodowanego i wykonywał w stosunku do niego określone gesty – uznawano to za przejaw pocieszania („współczującego zainteresowania”). Duża część zachowań pocieszających przejawianych przez szympansy jest taka sama jak u ludzi. Chodzi np. o przytulanie, trzymanie za rękę, dotyk, poklepywanie, całowanie.
W oparciu o zgromadzone dane naukowcy sprawdzili, czy w ramach któregoś z gatunków częściej dochodzi do zachowań określanych jako pocieszenia. Przeanalizowano także, czy na częstotliwość pocieszania wpływają takie zmienne jak wiek osobników, płeć czy pozycja w stadzie.
