Ośmiu graczy systemu kaucyjnego. Ministerstwo skontroluje ich jesienią

– Jesienią planowana jest pierwsza kontrola operatorów – zapowiedziała Anita Sowińska podczas ostatniej debaty nt. systemu kaucyjnego w redakcji „Rzeczpospolitej”. Ministerstwo już dziś bada stan przygotowań do uruchomienia systemu kaucyjnego za pomocą ankiet i zapewnia, że chce wzmocnić dialog z operatorami także w nadchodzących pierwszych miesiącach działania systemu.

Dotąd zarzutów wobec całego procesu powoływania operatorów nie brakowało. Zgodnie z duchem ustawy stosowne spółki miały zostać powołane przez firmy napojowe, czyli producentów napojów, ewentualnie handel, który też wprowadza marki własne. Jednak dwie pierwsze spółki, które uzyskały licencje, sprzedały śladowe wręcz ilości napojów, by spełnić warunek ustawowy. Branża producentów komentowała często, nie bez złośliwości, że operatorem można zostać, sprzedając „zgrzewkę wody mineralnej”. Jak często opisywaliśmy w „Rzeczpospolitej”, ministerstwo nie znało wielkości sprzedaży napojów dokonanej przez kandydatów na operatorów, nawet o to nie pytało. Nawet ono nie spodziewa się jednak, że wszyscy producenci napojów wejdą do systemu od początku roku, zaangażowanie rynku szacuje się na 10–20 proc.

Czytaj więcej

Handel

Polacy powoli wracają na zakupy. Ale alkoholu kupują mniej

Konsumpcja powoli się ożywia, co widać po najczęściej kupowanych produktach spożywczych i chemicznych. Rynek zaczął wreszcie rosnąć także w ujęciu ilościowym, a nie tylko - w efekcie inflacji - wartościowym. Nadal spada sprzedaż alkoholu.

Ośmiu operatorów. Czy system kaucyjny tylu pomieści?

Sensacją tego tygodnia okazały się wieści, że do wejścia na rynek szykuje się… ośmiu operatorów, nie sześciu, jak spodziewano się do tej pory. Licencję ma trzech: Zwrotka – powołana przez Biosystem, PolKa – zarządzana przez osoby związane z InPostem, a także OK Operator Kaucyjny – powołany przez Lidla i Kaufland. Ten wniosek jednak – według Portalu Spożywczego – ma być rozpatrywany ponownie z powodów formalnych. Ministerstwo ma obecnie zajmować się wnioskami trzech następnych operatorów. Na rynek wejdą więc jeszcze: Eko-Operator, spółka powołana przez Remondis, Ekokaucja powołana przez Polcopper (spółka skupująca złom) oraz Reselekt – powołany przez Eneris. Widać tu wyraźną przewagę spółek z branży odpadowej. Co ciekawe, największy gracz – którego buduje obecnie 12 największych producentów napojów w Polsce, w tym Coca-Cola i Maspex – prawdopodobnie jeszcze nie zdołał nawet powołać spółki. Po kilku miesiącach przygotowań znana jest dopiero nazwa: Kaucja.pl Operator Kaucyjny S.A. oraz początkowa strona internetowa. Nie sposób jednak doszukać się informacji o istnieniu takiej spółki w KRS.

Rosnącej liczbie operatorów przyglądają się z pewnym niedowierzaniem producenci napojów. – Jestem przerażony tym, w jaki sposób zostało to legislacyjnie przeprowadzone – skomentował start systemu kaucyjnego Krzysztof Pawiński, prezes Maspexu, w rozmowie z Portalem Spożywczym. Dodał, że jest pełen wątpliwości co do możliwości sprawczej innych operatorów, które nie mają w sobie komponentu producenckiego.

Czytaj więcej

Handel

Sklepy ostrzegają przed chaosem wywołanym przez kaucje

System jest w powijakach, a zostało realnie cztery miesiące na jego uruchomienie. Spowoduje on tylko ogromne koszty, które ostatecznie mogą nakręcić wzrost inflacji.

System kaucyjny. Czy małe sklepy będą atrakcyjne?

Im bliżej stycznia 2025 r., gdy system kaucyjny ma ruszyć, tym więcej widać trudności. Sieci handlowe narzekają, że o ile producenci napojów mogą wejść do tego systemu z opóźnieniem, to handel musi być gotowy od stycznia. Coraz więcej jednak wskazuje na to, że mimo braku ustawowego obowiązku do systemu wejdzie wielka grupa małych sklepów, liczących poniżej 200 mkw. powierzchni handlowej, zrzeszona w Grupie Eurocash. Powód jest prosty – małe sklepy nie mogą sobie pozwolić na utratę klientów, a badania konsumenckie wskazują, że klienci będą szli na zakupy tam, gdzie będą mogli od razu oddać butelki i puszki po napojach.

Jak wyjaśnia Joanna Szubielska, starszy menedżer ds. zapewnienia jakości i BHP oraz lider projektu systemu kaucyjnego w Grupie Eurocash, grupa liczy ponad 50 tys. sklepów, z czego zdecydowana większość, bo 85 proc., nie musi prowadzić zbiórek butelek, a jednak na pewno wejdą do systemu. – Nie bierzemy pod uwagę, że nasze sklepy mogłyby w nim nie uczestniczyć. Bycie częścią systemu kaucyjnego jest dla detalistów korzystne z punktu widzenia utrzymania klienta i obrotów – chcemy, żeby nasi klienci mogli w nim w pełni uczestniczyć. Pracujemy ze wszystkimi sieciami i przygotowujemy scenariusze dla wszystkich sklepów, by każdy mógł w odpowiedni sposób dołączyć do systemu – podkreśla Joanna Szubielska. Ta grupa 50 tys. mniejszych sklepów ma zupełnie inne możliwości niż sklepy wielkoformatowe, funkcjonują w innych realiach, także finansowych. Chodzi bowiem często o małe sklepy osiedlowe, jak ABC Groszek czy Lewiatan. Obawiają się przy tym, że operatorzy nie będą zainteresowani odbieraniem niewielkich ilości opakowań z małych sklepów.

– System kaucyjny jest w wielu punktach zaprojektowany pod duże sieci. Widzimy zagrożenie w pomijaniu rozdrobnionych wolumenów odpadów opakowaniowych przez to, że obowiązkowy poziom zbiórki został utrzymany przez cztery lata na poziomie 77 proc., gdzie operatorzy, którzy z założenia będą patrzeć na koszty, będą w naszym przekonaniu mniej chętnie podjeżdżać z właściwą częstotliwością pod sklepy małe i przekazujące znacznie mniejsze ilości odpadów opakowaniowych. Obawiamy się, że będziemy mniej konkurencyjnie traktowani – mówi Joanna Szubielska. Eurocash przetestował już swoje rozwiązania w województwie łódzkim, obecnie testy trwają na Śląsku, niebawem ruszą w Trójmieście. Będą testować głównie zbiórkę ręczną, dużo mniej kosztowną od butelkomatów.

Choć powtarzały się naciski i prośby o przesunięcie startu systemu kaucyjnego jeszcze o rok, na to nie ma szans – wynika ze stanowczych zapowiedzi Ministerstwa Klimatu. Najwięksi producenci napojów zapowiadają, jak na razie nieoficjalnie, że raczej wejdą do systemu po wakacjach.