Uprawnienia i możliwości organów samorządu sędziowskiego budzą duże kontrowersje. Dlatego warto przybliżyć tę problematykę. Tym bardziej że obrosła siecią mitów i różnych wyobrażeń.
Samorząd sędziowski jest wykorzystaniem przewidzianego w Konstytucji RP uprawnienia do tworzenia samorządów. Wyróżnia się on jednak znacznymi odrębnościami w porównaniu z innymi samorządami typu zawodowego czy korporacyjnego. Według art. 17 ust. 1 Konstytucji RP w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Ustawa zasadnicza odsyła zatem w kwestii możliwości tworzenia samorządów do konkretnych rozwiązań ustawowych, pozostawiając im sprecyzowanie zasad ich działania i uprawnień.