Muzyczna partytura człowieka czynu

We wtorek telewizyjna premiera mickiewiczowskich „Dziadów” w TVP Kultura.

Aktualizacja: 17.11.2020 12:36 Publikacja: 17.11.2020 12:23

Foto: materiały prasowe

Spektakl w reżyserii Piotra Tomaszuka został zarejestrowany w Supraślu w siedzibie Teatru Wierszalin. Tam właśnie, przed pięciu laty miała miejsce premiera „Dziadów - Nocy Pierwszej” przygotowana na 25-lecie istnienia wierszalińskiej wspólnoty teatralnej. Spektakl jest inscenizacją dramatu Adama Mickiewicza zrealizowaną na podstawie "Dziadów cz. IV" z elementami "Dziadów cz. II".

- Jesteśmy chyba pierwszym zespołem, który w całości inscenizuje część IV – sądzi Piotr Tomaszuk, reżyser. - O ile w założeniu autora część II jest rodzajem śpiewogry, to IV - teatrem psychologicznym. Dokonuje się w nim ibsenowska wiwisekcja bohatera ukrywającego się za tysiącem twarzy, czyli Gustawa. Stopniowo jego maski są odsłaniane i zdejmowane. Podeszliśmy z pietyzmem do wszystkiego, co napisał Mickiewicz.

Trzeba też dodać, że „Dziady” są jakby specjalnie dla nas - Wierszalin ma bardzo niewielki zespół aktorski i przystań gdzieś z boku świata. A też i kapliczkę cmentarną w Supraślu, która bardzo przypomina kaplicę, od której drzwi ma zawrzeć gromada na wezwania Guślarza z II części „Dziadów”.

Teatralna sala w Supraślu mieści 50 osób. W spowitej mrokiem ascetycznej, zbudowanej z drewnianych fragmentów scenografii chałupy Księdza centralnym punktem jest wielofunkcyjny stół, wokół którego koncentruje się akcja. Zadaniem siedmiu kamer rejestrujących spektakl było przekazanie malarskości poszczególnych scen, których bohaterami są Gustaw (Rafał Gąsowski) i Ksiądz (Dariusz Matys). W spektaklu reżyser gra rolę Guślarza inicjującego obrzęd palenia kądzieli, wzywający dusze potrzebujące modlitwy słowami: „Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, co to będzie, co to będzie?". Bardzo istotny jest rytm i dźwięki. Tomaszuk wydobywa je (już spoza sceny) z cymbałów i akordeonu. Autorem muzyki jest Jacek Hałas.

- Mickiewicz pisał swoje utwory tak, jak kompozytor partyturę muzyczną – uważa Piotr Tomaszuk. - Z tego powodu zostały zinstrumentowane wypowiedzi Dzieci. W moim przekonaniu pełnią rolę antycznego chóru komentującego sceniczne zdarzenia i mającego zdolność rozróżniania prawdy od fałszu.

Po spektaklach „Dziadów” zespół wielokrotnie odbywał rozmowy z widzami.

- Stąd wziął się pomysł „Objazdu mickiewiczowskiego w sieci”, będącego kontynuacją tamtych spotkań w wirtualnej przestrzeni – wyjaśnia reżyser. - Odbywamy ich teraz bardzo wiele on line w różnych miejscach Polski. Mickiewicz jest nam dziś bardzo potrzebny. To mądry autor mający wiele przemyśleń na temat historii Polski i Europy, kultury Słowian, ich miejsca w Europie. Nie widzę w nim apologety cierpiętnictwa. No i całe życie nie tylko pisał, ale i był człowiekiem czynu, co mi w nim najbardziej imponuje. Polska tradycja teatralna ostatnich lat nieco zapomina o wielkim znaczeniu jego literatury dla naszej kondycji psychicznej jako narodu, społeczności.

Druga część „Dziadów”, czyli Noc Druga, oparta na III części – we wtorek 24 listopada, także w TVP Kultura.

Telewizja
Teatr TV odbił się od dna. Powoli odzyskuje widownię i artystów
Telewizja
Teatr Telewizji: Zgubny pęd za trendami
Telewizja
Polityka czy muzyka: Kombi Łosowskiego i Lombard w TV Republika, Martyniuk w Polsacie, Adams w Dwójce
Telewizja
Nie będzie „Sylwestra Marzeń”. Koniec koszmaru mieszkańców Zakopanego
Materiał Promocyjny
Sześćdziesiąt lat silników zaburtowych Suzuki
Telewizja
Międzynarodowe jury oceni polskie seriale w pierwszym takim konkursie!