Odliczenie VAT od inwestycji infrastrukturalnych

W dodatku „Administracja" ukazały się artykuły mojego autorstwa zatytułowane „Skarbówka utrudnia gminom odliczenie podatku" (3 lutego 2015 r.) oraz „Fiskus nie zgadza się na odliczenie VAT przez gminy" (4 listopada 2014 r.). Opisują one niekorzystną dla jednostek samorządu terytorialnego tendencję pojawiającą się w interpretacjach indywidualnych. Organy podatkowe starają się ograniczyć prawo gmin do odliczenia podatku VAT dot. wydatków na obiekty infrastrukturalne, w przypadku których zamiar wykorzystania ich do działalności opodatkowanej pojawił się dopiero w trakcie realizacji inwestycji (a nie istniał od początku) albo faktyczne wykorzystywanie do działalności opodatkowanej nastąpiło dopiero dłuższy czas po oddaniu ich do użytkowania.

Zmiana przeznaczenia inwestycji

Warto odnotować, że na przełomie 2014 i 2015 roku wojewódzkie sądy administracyjne wydały serię orzeczeń korzystnych dla gmin, tzn. przyznających im prawo do odliczenia VAT od wydatków na inwestycje w sytuacji, gdy zmieniły się zasady ich wykorzystywania. Chodzi tu w szczególności o inwestycje, które po ukończeniu były wykorzystywane przez kilka–kilkanaście miesięcy do działalności niepodlegającej opodatkowaniu, a następnie zmieniło się ich przeznaczenie i zaczęły być wykorzystywane (przynajmniej częściowo) do działalności opodatkowanej.

Wyjaśnijmy to na przykładzie basenu, który ze względów organizacyjnych po wybudowaniu został na kilka miesięcy udostępniony przez gminę (inwestora) nieodpłatnie spółce komunalnej. Następnie gmina zmienia zasady udostępnienia basenu i wydzierżawia go spółce. Co miesiąc gmina wystawia spółce fakturę opiewającą na czynsz dzierżawny i opodatkowuje usługę dzierżawy podstawową stawką VAT. W takiej sytuacji według organów podatkowych gmina nie ma prawa odliczyć nawet części podatku naliczonego związanego z ww. inwestycją.

Sądy nie zgadzają się ze stanowiskiem organów podatkowych i zgodnie potwierdzają, że: „(...) nieprawidłowe odczytanie przez organ podatkowy przepisów normujących prawo do korekty podatku naliczonego w związku z nabyciem dóbr inwestycyjnych było konsekwencją nieuprawnionego (...) odwołania się do orzeczeń TSUE, w tym w sprawach C-97/90 i C-378/02" (za wyrokiem WSA w Olsztynie z 15 stycznia 2015 r., sygn. I SA/Ol 825/14).

Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości

Przypomnę, że organy podatkowe powoływały się w swoich interpretacjach na orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach Lennartz C-97/90 (z 11 lipca 1991 r.) oraz Waterschap Zeeuws Vlaanderen C-378/02 (z 2 czerwca 2005 r.). Organy twierdziły w szczególności, że w momencie realizacji inwestycji gminy nie działały jako podatnicy VAT, a późniejsza zmiana przeznaczenia takich inwestycji z działalności niedającej prawa do odliczenia na działalność dającą takie prawo nie skutkuje dla nich nabyciem prawa do odliczenia VAT.

Natomiast w takiej sytuacji wojewódzkie sądy administracyjne twierdzą, iż: „(...) nieprawidłowe jest stanowisko organu, zgodnie z którym w sytuacji (...) przeznaczenia inwestycji dla czynności opodatkowanych przy wcześniejszym wykorzystywaniu jej do czynności nieopodatkowanych (pozostających poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług) – podatnikowi nie przysługuje prawo do korekty podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług potrzebnych do wytworzenia inwestycji z uwagi na nieistnienie podatku, który można w drodze korekty odliczyć. Stanowisko takie nie uwzględnia bowiem zasady neutralności podatku VAT i jednocześnie narusza przepis art. 91 ust. 7 ustawy o VAT" (za wyrokiem WSA w Gdańsku z 21 stycznia 2015 r., sygn. I SA/Gd 1264/14).

Podobnych nieprawomocnych wyroków jest co najmniej kilka. Chodzi o następujące wyroki WSA:

- w Gorzowie Wlkp. z 22 października 2014 r., sygn. akt I SA/Go 547/14;

- w Kielcach z 20 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Ke 516/14;

- w Gdańsku z 26 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 1220/14;

- w Łodzi z 8 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 1004/14;