Przetargi: jak klauzule społeczne są stosowane przez urzędy

Klauzule społeczne chętniej stosują samorządy. Rządowych urzędników trzeba zachęcać.

Aktualizacja: 12.08.2015 10:45 Publikacja: 11.08.2015 19:23

Urząd Zamówień Publicznych przeanalizował, czy administracja, ogłaszając przetargi, zwraca uwagę na korzyści społeczne. I zauważył, że z roku na rok jest lepiej, choć nie bardzo dobrze. W 2010 r. tylko w 3,91 proc. zamówień wymagano, by wykonawca zaangażował bezrobotnych czy zapewnił umowę o pracę, w 2014 r. w 3,1 proc., a w pierwszym kwartale 2015 r. już w 4,14 proc. Zdaniem UZP ze stosowaniem klauzul społecznych najlepiej radzą sobie samorządy.

Sposób na bezrobocie

- W dużej mierze da się to uzasadnić bardziej widocznymi i wymiernymi efektami ich zastosowania dla lokalnej polityki społecznej – informuje Anna Łagocka z UZP. Podkreśla, że klauzule społeczne w zamówieniach publicznych stają się istotnym elementem lokalnych strategii rozwoju czy programów polityki społecznej, co świadczy o świadomym korzystaniu z tego narzędzia w celu wspierania lokalnej polityki.

Analiza UZP uwzględnia jednak kwestie społeczne w szerszym kontekście, a nie tylko samych klauzul. Te są stosowane w Polsce od 2010 r. Od października 2014 r. dodatkowym warunkiem zamówienia może być zatrudnienie na etacie, „jeśli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem czynności, do których wykonania są zatrudniane te osoby".

UZP wskazuje, że pionierami w stosowaniu klauzul społecznych stały się gminy: Brzeziny, Złocieniec oraz Byczyna.

– Wprowadzaliśmy klauzule dotyczące zatrudnienia osób bezrobotnych – mówi Aneta Sztojko-Chałupczyńska, która zajmuje się zamówieniami publicznymi w Byczynie. – Wpływało to na spadek bezrobocia w gminie. Inwestorzy zatrudniali nawet więcej osób bezrobotnych, niż wymagaliśmy. Często zatrzymywali tych pracowników u siebie nawet po zakończeniu inwestycji dla gminy – mówi Sztojko-Chałupczyńska.

Z kolei Dorota Wojas z Urzędu Miejskiego w Złocieńcu zwraca uwagę, że w jej gminie przy przetargach dotyczących zagospodarowania zieleni wprowadzane są klauzule, zgodnie z którymi pracę mają otrzymać osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej (spełniające wymogi określone w ustawie o zatrudnieniu socjalnym).

W urzędach rządowych z przymusu

Nieco mniej chętnie do tej pory klauzule społeczne stosowane były w administracji rządowej. Choć, jak zwraca uwagę UZP, stosuje je m.in. Ministerstwo Finansów. Pojawiają się one także w przetargach ogłaszanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa. Stosowano je m.in. w zamówieniu na prace remontowo-budowlane oraz ochronę obiektu. Znalazł się w nich warunek zatrudnienia przez wykonawcę przy realizacji zamówienia osób bezrobotnych oraz zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Aby upowszechnić klauzule społeczne, Rada Ministrów musiała wydać zalecenia. Zostały wysłane do kierowników urzędów administracji rządowej. Zamawiający powinni brać pod uwagę m.in. takie wartości, jak możliwość zatrudnienia i godnej pracy, integrację społeczną, wyrównywanie szans. Problem w tym, że obowiązek stosowania klauzuli społecznej nie będzie bezwzględny. Ma być ona wpisywana do warunków zamówienia, gdy uzasadnia to przedmiot lub charakter czynności. W szczególności w przetargach na usługi szkoleniowe, reklamowe, sprzątanie budynków, zarządzanie mieniem, usługi komputerowe, ochroniarskie, konserwacyjne, naprawcze oraz kateringowe.

Opinia dla „Rz"

Tomasz Czajkowski, były prezes Urzędu Zamówień Publicznych

Przede wszystkim brakuje informacji o klauzulach społecznych. Większość osób, które pracują przy zamówieniach, nie wie jak i po co je stosować. Mogą być one dobrym narzędziem – jeśli są umiejętnie używane. Nie można popadać z jednej skrajności w drugą i nie powinny być stosowane przy każdym zamówieniu, ale tylko wtedy, gdy jest to rzeczywiście uzasadnione. Pojawiły się ostatnio zalecenia Rady Ministrów, jednak obawiam się, że same zalecenia niewiele zmienią. Wiedza o nich w środowisku jest niewielka. Moim zdaniem potrzebne byłyby działania edukacyjno-wyjaśniające, skierowane właśnie do osób, które zajmują się przetargami w instytucjach zamawiających.

W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"