Oświadczenia w sprawie stowarzyszeń: sędziowie nie chcą się zwierzać

14 marca mija termin, do którego sędziowie mieli obowiązek złożyć oświadczenia o swej pozasądowej działalności, czyli członkostwie w organizacjach lub stowarzyszeniach. Zobowiązała ich do tego ustawa kagańcowa, która weszła w życie miesiąc temu. Dała na to sędziom 30 dni. Większość sędziów, z którymi rozmawialiśmy, uważa, że ten obowiązek to łamanie ich prawa do prywatności. Piszą więc, co chcą – najczęściej, że odmawiają podania tych informacji. Niewielu korzysta z oficjalnych druków. A to może być powód do dyscyplinarki.

Piszą, jak chcą

Sprawdziliśmy w kilku sądach. W warszawskich napłynęło ok. 150 zgłoszeń, w śląskich 200, w małopolskich ponad 120. To cały czas dane niepełne, bo sędziowie mają czas do 14 marca, by ujawnić swoje przynależności.

Czytaj także: Sędziowie nie spieszą się z oświadczeniami

– Nie należę do stowarzyszeń sędziowskich – mówi „Rzeczpospolitej" sędzia Aneta Łazarska z Sądu Okręgowego w Warszawie. I zapewnia, że takiej treści oświadczenie przekazała prezesowi. Zrobiła to na oficjalnym druku przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

– Nie będę niczego oświadczał Ministerstwu Sprawiedliwości – mówi z kolei sędzia z Poznania. I tego zamierza się trzymać. O dysycyplinarkę specjalnie się nie martwi. – Jeśli nie za to, pewnie czeka mnie za coś innego – uważa.

Krakowski sędzia Dariusz Mazur, rzecznik i członek Stowarzyszenia Sędziów Themis, wypełnił oświadczenie na druku przygotowanym przez tę organizację. „Jako sędzia Sądu.... [każdy wypełniał sam – red.] oświadczam, że nie należę do partii politycznej, związku zawodowego i nie prowadzę działalności niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów, tym samym czynię zadość wymogom art. 178 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponad powyższe, odmawiam złożenia oświadczenia nałożonego w trybie art. 88a § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, wskazując na prawo do ochrony życia prywatnego i rodzinnego, wolność wyznania, gromadzenia się i stowarzyszania się, które to prawa gwarantowane są w Konstytucji RP" – tak brzmi treść tego oświadczenia, wykorzystanego przez wielu sędziów.

Winna jest ustawa

Co o oświadczeniach mówi ustawa?

Otóż na jej mocy sędzia ma obowiązek na piśmie oświadczyć, gdzie należy i jaką pełni funkcję. Chodzi o trzy informacje.

Pierwsza dotyczy zrzeszeń, w tym stowarzyszeń. Druga funkcji pełnionych w organie fundacji nieprowadzącej działalności gospodarczej. Trzecia członkostwa w partii politycznej. Oświadczenia mają trafić do prezesów właściwych sądów apelacyjnych. Prezesi przekażą je ministrowi sprawiedliwości. Informacje zawarte w oświadczeniach zostaną w ciągu miesiąca udostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej.

Sędziowie w większości podkreślają, że ustawa jest nieprecyzyjna, zmusza ich do ujawniania prywatnych sfer życia, a w pewnych sprawach naraża nawet na niebezpieczeństwo ich i najbliższych. W ustawie nie ma ani słowa o anonimizacji niektórych danych. Przykłady?